Badania prenatalne na NFZ: zakres, dla kogo przeznaczone, gdzie można je wykonać?
Badania prenatalne, z USG na czele, umożliwiają wykrycie nieprawidłowości w rozwoju płodu oraz oceniają ryzyko wystąpienia u niego wad genetycznych. Posiadając taką wiedzę, lekarz może bardziej świadomie prowadzić ciążę, co pozwala zminimalizować negatywne skutki ewentualnych schorzeń. Trzeba jednak pamiętać, że Program bezpłatnych badań prenatalnych finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia nie obejmuje wszystkich przyszłych mam. Aby skorzystać z darmowych badań, kobieta musi spełniać określone kryteria kwalifikacyjne. Kto zatem może skorzystać z badań prenatalnych finansowanych przez NFZ? Gdzie należy się na nie zgłosić i jakie procedury obejmują? Przeczytaj, by poznać odpowiedź.
- Jakie korzyści daje uczestnictwo w programie badań prenatalnych na NFZ?
- Jakie warunki musi spełnić ciężarna, aby wykonać badania prenatalne na NFZ?
- Jaki jest zakres badań prenatalnych na NFZ?
- Gdzie wykonać badania prenatalne na NFZ? Lista realizatorów programu
Jakie korzyści daje uczestnictwo w programie badań prenatalnych na NFZ?
Z punktu widzenia biologii optymalny wiek na ciążę to wiek między 20. a 30. rokiem życia. U młodszych kobiet z reguły szybciej dochodzi do zapłodnienia, ciążę też łatwiej jest utrzymać. U ciężarnych, które nie ukończyły jeszcze 35. lat rzadziej występują choroby przewlekłe oraz komplikacje w trakcie ciąży. Mniejsze jest u nich również ryzyko poczęcia dziecka z wadą genetyczną. Jednak życie pisze własne scenariusze. Nie zawsze fizyczna gotowość do zajścia w ciąże i urodzenia dziecka koreluje z gotowością psychiczną czy materialną. Ponadto bycie matką przestało być już jedyną rolą, jaką panie odrywają we współczesnym świecie. Młode kobiety dążą do osiągania sukcesów zawodowych, stabilizacji finansowej i przede wszystkim chcą znaleźć właściwego partnera, zanim podejmą decyzję o założeniu rodziny.
Takie podejście do macierzyństwa – mimo iż zrozumiałe - niesie za sobą także negatywne konsekwencje. W ciągu ostatniej dekady zauważamy istotny wzrost liczby kobiet, które decydują się na pierwsze dziecko po ukończeniu 35. roku życia. Obecnie stanowią one aż 10% rodzących. Niestety ciąża w tym wieku oznacza wyższe ryzyko urodzenia dziecka z wadą genetyczną oraz powikłań w trakcie ciąży. Szczęśliwie, dzięki badaniom obrazowym, w tym ultrasonografii oraz testom biochemicznym, możemy zidentyfikować tego typu zagrożenia na długo przed porodem. Badania prenatalne na NFZ mają zwiększyć dostęp do niezbędnej diagnostyki prenatalnej wszystkim kobietom, które zdecydowały się odłożyć decyzję o macierzyństwie na później. Wiek jest jednak tylko jednym z wielu kryteriów, jakie trzeba spełnić, ubiegając się o miejsce w programie.
Jakie warunki musi spełnić ciężarna, aby wykonać badania prenatalne na NFZ?
Oprócz kobiet, które przekroczyły 35. rok życia, do programu bezpłatnych badań prenatalnych w ramach umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia kwalifikują się kobiety:
- które były już w ciąży z dzieckiem dotkniętym aberracją chromosomową;
- które mają obciążony wywiad rodzinny pod kątem chorób genetycznych;
- same obciążone są strukturalną aberracją chromosomową lub obciążony jest nią ojciec dziecka;
- które mają zwiększone ryzyko urodzenia dziecka z chorobą uwarunkowaną monogenetycznie lub wieloczynnikową;
- które otrzymały nieprawidłowy wynik badań USG i/lub badań biochemicznych w czasie ciąży, sugerujący podwyższone ryzyko wystąpienia u dziecka wady genetycznej.
Warunkiem koniecznym do skorzystania z badań prenatalnych na NFZ jest posiadanie skierowania wystawionego przez ginekologa prowadzącego ciążę ze wskazaniem powodów konieczności kwalifikacji do programu oraz opisem stwierdzonych zaburzeń. Nie można jednak zapominać, że badania prenatalne (sprawdź na: gyncentrum.pl) dedykowane są wszystkim mamom, również tym niezaliczającym się do grupy podwyższonego ryzyka.
Jaki jest zakres badań prenatalnych na NFZ?
Uczestnictwo w programie gwarantuje dostęp do następujących badań prenatalnych:
- Pierwsze badanie ultrasonograficzne (USG) przeprowadzane między 11. a 13. tygodniem ciąży.
- Drugie badanie ultrasonograficzne (USG) przeprowadzane między 18. a 23. tygodniem ciąży.
- Badania biochemiczne oceniające poziomy takich substancji jak białko PAPP-A i beta HCG we krwi.
W sytuacji, gdy badania prenatalne na NFZ ujawnią podwyższone ryzyko choroby genetycznej, kobiecie proponowana jest dalsza diagnostyka, czyli amniopunkcja. Odpowiada ona na pytanie, czy dziecko faktycznie jest chore. Amniopunkcja to badanie, w którym za pomocą cienkiej, jałowej igły nakłuwa się pęcherz płodowy oraz pobiera z niego płyn owodniowy, w którym pływają komórki pochodzące od płodu. Płyn ten jest następnie badany na obecność zaburzeń genetycznych.
Gdzie wykonać badania prenatalne na NFZ? Lista realizatorów programu
Wykaz ośrodków realizujących program bezpłatnych badań prenatalnych dostępny jest na oficjalnej stronie Narodowego Funduszu Zdrowia w sekcji "Gdzie się leczyć?". Aby zlokalizować najbliższy ośrodek oferujący badania prenatalne na NFZ, wystarczy skorzystać z wyszukiwarki, wpisując nazwę programu, województwo oraz miasto. Na liście realizatorów jest również klinika Gyncentrum, dysponująca nowoczesną pracownią wyposażoną w zaawansowany sprzęt diagnostyczny. Pacjentki Gyncentrum mogą również skorzystać z wiedzy i doświadczenia lekarzy certyfikowanych w zakresie ginekologii, położnictwa oraz perinatologii.
Podsumowując, przyszła mama spełniająca określone kryteria może skorzystać z bezpłatnych badań prenatalnych, których koszt pokrywa Narodowy Fundusz Zdrowia. Uczestniczka programu ma zagwarantowane dwa badania ultrasonograficzne, testy biochemiczne, a w razie ujawnienia nieprawidłowości również amniopunkcję. Celem tych badań jest ocena ryzyka wystąpienia wad genetycznych u płodu oraz monitorowanie jego rozwoju. Za sprawą diagnostyki prenatalnej jesteśmy w stanie zidentyfikować ewentualne problemy i podjąć szybką interwencję, gdy ciąża jeszcze trwa lub zaraz po narodzinach dziecka. Mimo że nie wszystkim ciężarnym należą się bezpłatne badania prenatalne, zaleca się, aby przystąpiła do nich każda kobieta w ciąży, niezależnie od wieku czy obciążeń rodzinnych.