Test obciążenia glukozą w ciąży - co trzeba wiedzieć?
Badanie cukru w ciąży wykonuje się w celu sprawdzenia, czy gospodarka węglowodanowa w naszym organizmie działa prawidłowo. Test OGTT w ciąży to test, który ma na celu wykluczenie lub potwierdzenie cukrzycy ciążowej. Jest to badanie przesiewowe, którym objęte są wszystkie kobiety ciężarne. Czytając poniższy artykuł dowiesz się jakie są normy cukru w ciąży, w jaki sposób i kiedy zbadać się w kierunku cukrzycy ciążowej oraz ile trwa badanie glukozy w ciąży. Czym jest krzywa cukrowa i jak wygląda badanie oraz picie glukozy przed badaniem krwi? W którym tygodniu ciąży się je przeprowadza? Czego nie wolno jeść przed badaniem krzywej cukrowej?
Badanie cukru w ciąży
Ciąża to okres, w którym wykonuje się dosyć dużo badań. Mają one na celu sprawdzenie, czy nasz organizm prawidłowo funkcjonuje, a ciąża prawidłowo się rozwija. Jednym z badań, które wykonuje się już we wczesnej ciąży jest badanie glukozy we krwi.
Badanie glukozy w ciąży odbywa się według schematu ustalonego przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników oraz Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Schemat różni się w zależności od tego, czy kobieta ciężarna posiada czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej, czy też nie.
W którym tygodniu ciąży wykonuje się test obciążenia glukozą? Kobietom, u których stwierdza się występowanie czynników ryzyka cukrzycy ciążowej, położna lub lekarz prowadzący ciążę zleca wykonanie testu obciążenia glukozą w trakcie pierwszej wizyty. Jeśli wynik testu jest prawidłowy, to powtarza się go pomiędzy 24, a 28 tygodniem ciąży. Jeśli wynik jest nieprawidłowy - stwierdza się cukrzycę ciążową.
Kobietom, u których nie stwierdza się występowania czynników ryzyka cukrzycy ciążowej, położna lub lekarz prowadzący ciążę zleca wykonanie badania stężenia glukozy we krwi na czczo. Jeśli wynik badania jest prawidłowy, to super – wtedy kolejne badanie będzie miało miejsce pomiędzy 24, a 28 tygodniem ciąży i będzie to test obciążenia glukozą. Natomiast jeśli wynik stężenia glukozy jest nieprawidłowy, to w zależności od jego wyniku wykonać należy:
- ponownie badanie stężenia glukozy na czczo (w przypadku, kiedy wynik badania glukozy na czczo wynosił powyżej 125 mg/dl), albo
- test obciążenia glukozą (w przypadku, kiedy wynik badania glukozy na czczo wynosił 92 – 125 mg/dl).
Czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej
Czynnikami ryzyka cukrzycy ciążowej są:
- cukrzyca ciążowa występująca w poprzednich ciążach,
- wiek kobiety ciężarnej powyżej 35 roku życia,
- nadciśnienie tętnicze zdiagnozowane przed ciążą,
- nadwaga lub otyłość,
- liczne wcześniejsze porody,
- urodzenie dziecka z masą urodzeniową powyżej 4000 gramów,
- urodzenie dziecka z wadą rozwojową,
- zgony wewnątrzmaciczne w wywiadzie,
- zespół policystycznych jajników (PCOS),
- rodzinny wywiad w kierunku cukrzycy typu 2.
Test obciążenia glukozą
Przeprowadzany w trakcie ciąży doustny test obciążenia glukozą zwany również bywa jako krzywa cukrowa, próba glukozowa w ciąży, test OGTT w ciąży czy glukoza z obciążeniem w ciąży. Te wszystkie nazwy oznaczają to samo badanie – doustny test obciążenia glukozą.
Test ten polega na wypiciu 75 g. glukozy oraz oznaczeniu stężenia tego cukru w naszym organizmie po godzinie oraz po dwóch od jej wypicia. Picie glukozy przed badaniem krwi pozwala na zbadanie, jak organizm radzi sobie z nagłym obciążeniem go glukozą.
Jak wygląda badanie? Jak zrobić test obciążenia glukozą w ciąży?
- Test zaczyna się od pierwszego pobrania krwi – badamy stężenie glukozy na czczo. Zazwyczaj mierzony jest wtedy również poziom cukru z palca za pomocą glukometru.
- Następnie musimy wypić 75 g. glukozy rozpuszczonej w wodzie.
- Po wypiciu glukozy siedzimy i czekamy przez godzinę na kolejne pobranie krwi.
- Minęła pierwsza godzina – to czas na kolejne pobranie krwi.
- Po pobraniu znowu czekamy godzinę na kolejne pobranie krwi.
- Po dwóch godzinach od wypicia glukozy następuje ostatnie już pobranie krwi.
- Po pobraniu krwi test jest zakończony i można wrócić do domu.
Roztwór glukozy to nic innego jak glukoza w proszku, która zostaje rozpuszczona w odpowiedniej ilości wody. Istnieją również glukozy smakowe, na przykład o smaku cytryny czy truskawki. Warto wcześniej zadzwonić do punktu pobrań czy przychodni i zapytać, czy placówka ta posiada glukozę dla swoich pacjentów, czy też należy samemu ją wcześniej wykupić i ze sobą przynieść.
Ile trwa badanie glukozy w ciąży? W trakcie wykonywania testu OGTT, należy przebywać w miejscu, w którym badanie się odbywa (czyli punkt pobrań lub przychodnia). Spędzimy tam około 2 godziny, dlatego warto zabrać ze sobą książkę, krzyżówki, słuchawki czy cokolwiek innego, co umili nam ten czas. Aby wynik był wiarygodny, po wypiciu roztworu glukozy należy oczekiwać na kolejne pobrania w pozycji siedzącej lub leżącej. Do momentu ostatniego pobrania nie wolno jeść, pić żadnych płynów ani wykonywać aktywności fizycznej.
Roztwór glukozy należy wypić w całości w ciągu maksymalnie 5 minut. Zdarza się, że niektóre osoby po wypiciu glukozy wymiotują. W tym przypadku test jest niestety nieważny i trzeba go powtórzyć innego dnia. Wymioty po wypiciu glukozy występują rzadko, jednak warto jest mieć świadomość, że tak się może zdarzyć.
Przygotowanie do badania
Test na obciążenie glukozą w ciąży wykonujemy pomiędzy 24, a 28 tygodniem ciąży. W niektórych przypadkach wykonuje się go wcześniej – co zostało opisane wyżej.
Badanie należy wykonywać wtedy, kiedy jesteśmy zdrowi. Nie należy wykonywać go w trakcie trwania infekcji czy antybiotykoterapii, gdyż wynik mógłby nie być miarodajny.
Czego nie jeść przed badaniem glukozy w ciąży? Aby wynik badania był wiarygodny, ostatni posiłek powinien być spożyty minimum 8 godzin prze pobraniem krwi. Prawidłowe przygotowanie do badania powinno mieć miejsce już na kilka dni przed. Zaleca się, aby na 3 – 4 dni przed planowanym wykonaniem testu nie stosować żadnych niskokalorycznych i niskowęglowodanowych diet. Spożywane przez nas posiłki powinny zawierać węglowodany złożone, a nie węglowodany proste.
Na 3 dni przed badaniem zaleca się również odstawienie kawy i herbaty oraz innych napojów zawierających kofeinę. Oczywiście nie palimy ani nie pijemy alkoholu – zarówno przed badaniem jak i przez cały okres ciąży. Badanie wykonuje się w godzinach porannych.
Czy przed badaniem glukozy w ciąży można pić wodę?
Tak, przed badaniem z krwi, które wymaga bycia na czczo można wypić szklankę wody. Picie wody przed pobraniem krwi jest dosyć ważne i nawet zalecane, gdyż dzięki temu po pierwsze – większość z nas lepiej się czuje, a po drugie – nasze żyły są lepiej wypełnione, a dzięki temu pobranie krwi zazwyczaj przebiega sprawniej.
Jaki jest prawidłowy wynik krzywej cukrowej w ciąży?
Wynik badania obejmuje wynik stężenia glukozy we krwi na czczo, wynik stężenia glukozy po 1 godzinie od wypicia roztworu oraz wynik stężenia glukozy po 2 godzinach od wypicia roztworu.
Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologów, cukrzycę ciążową rozpoznaje się wtedy, kiedy wynik testu obciążenia glukozą spełnia przynajmniej jedno z niżej wymienionych kryteriów:
- Stężenie glukozy we krwi na czczo wynosi 92 – 125 mg/dl
- Stężenie glukozy we krwi 60 minut po podaniu glukozy wynosi ≥ 180 mg/dl
- Stężenie glukozy we krwi 120 minut po podaniu glukozy wynosi 153 – 199 mg/dl
Jeśli wynik nie spełnia żadnego z powyższych kryteriów – wtedy jest prawidłowy, co oznacza, że nie stwierdza się cukrzycy ciążowej.
Cena badania
Jaka jest cena badania krzywej cukrowej? Koszt wynosi około 30 – 40 zł. Badanie to wykonane może być również bezpłatnie, w ramach NFZ.
Dlaczego należy badać cukier w ciąży?
Cukrzyca ciążowa zazwyczaj rozwija się w II trymestrze ciąży, dlatego też wtedy wykonuje się test przesiewowy w kierunku cukrzycy, jakim jest test obciążenia glukozą. Badanie cukru w ciąży należy wykonywać, gdyż cukrzyca ciążowa może nie dawać odczuwalnych objawów.
Nieleczona cukrzyca ciążowa skutkuje nieprawidłowymi poziomami cukru we krwi, a te w trakcie ciąży mogą być przyczyną wielu powikłań okołoporodowych. Dlatego w okresie ciąży przeprowadza się badania przesiewowe w kierunku cukrzycy ciążowej, która dotyczy ok 3 – 12% kobiet.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat cukrzycy ciążowej, przeczytaj te artykuły: badanie cukru w ciąży oraz wysoki cukier na czczo.
Bibliografia:
- Cypryk K.: Cukrzyca ciążowa – rozpoznawanie i leczenie. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2016; 1, 2: 41 – 44.
- Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników postępowania u kobiet z cukrzycą. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2017.