Ból spojenia łonowego w ciąży – położna wyjaśnia
W czasie ciąży dochodzi do wielu zmian w organizmie, również w układzie mięśniowo-szkieletowym. Zwiększa się ruchomość stawów krzyżowo-biodrowych, chrząstkozrostu krzyżowo-guzicznego i spojenia łonowego. Proces zmian rozpoczyna się już w I trymestrze ciąży i niejednokrotnie wiąże się z odczuwaniem dyskomfortu przez ciężarną. Dzisiaj skupimy się na jednym z tych aspektów i odpowiemy sobie na pytania: co oznacza ból kości łonowej w ciąży, jak objawia się rozejście spojenia łonowego oraz jak sobie radzić z bólem spojenia łonowego.
Z tego artykułu dowiesz się:
Ból spojenia łonowego w ciąży – budowa miednicy
Aby lepiej zrozumieć, skąd się bierze i dlaczego boli spojenie łonowe, musimy nasze rozważania rozpocząć od podstawowych informacji, czyli od budowy miednicy kostnej, która odgrywa niesamowicie ważną rolę w czasie ciąży i porodu.
Miednicę kostną tworzą cztery kości: dwie kości miednicze, kość krzyżowa oraz kość guziczna. To właśnie one, wraz z mięśniami i więzadłami, wyznaczają kształt kanału rodnego oraz tworzą swoistą ramkę dla wewnętrznych narządów płciowych.
Kość miedniczna zbudowana jest z trzech ściśle związanych ze sobą kości:
- kość biodrowa,
- kość kulszowa,
- kość łonowa.
Żeby łatwiej było ci wyobrazić sobie, jak wygląda kość miednicza, to dotknij sobie palcami pleców w odcinku krzyżowym i spróbuj wybadać z jednej i drugiej strony kręgosłupa, gdzie rozpoczyna się kość biodrowa. Przesuwając po ciele palcem do przodu, będziesz wyczuwać talerz kości biodrowej (tak zwany grzebień), który z przodu ciała skieruje się do dołu.
Ten moment „zagięcia się” kości w dół to tak zwane kolce biodrowe, których odległość ocenia się miednicomierzem (wymiar międzykolcowy). Kierując się na wzgórek łonowy, dotrzesz do miejsca złączenia się kości łonowych – spojenia łonowego. I takim oto sposobem możesz wybadać sobie obie kości miednicze, po prawej i lewej stronie.
Pod koniec ciąży, dzięki działaniu hormonów, dochodzi do rozluźniania się włókiem tworzących spojenie łonowe, co sprzyja przeciskaniu się rodzącej się główki płodu przez kanał rodny. Jednakże, przed dopuszczeniem ciężarnej do próby porodu siłami natury, musimy najpierw ocenić wymiary miednicy i sprawdzić, czy naturalny poród jest w ogóle możliwy.
Badanie wymiarów miednicy przeprowadza położna w gabinecie lub w szpitalu, podczas przyjmowania ciężarnej do oddziału. Do tego badania używamy specjalnego przyrządu – miednicomierza, który wyglądem przypomina duży cyrkiel. Nie obawiaj się, nie ma żadnych igieł na końcach, a badanie jest zupełnie bezbolesne. Wyróżniamy trzy wymiary poprzeczne miednicy:
- międzykolcowy – odległość między kolcami kości biodrowej, 25-26 cm
- międzygrzebieniowy – odległość między zewnętrznymi punktami grzebieni biodrowych, 28-29 cm,
- międzykrętarzowy – odległość między zewnętrznymi punktami kości krętarzy udowych, 31-32 cm.
Jest jeszcze czwarty wymiar, tak zwana sprzężna zewnętrzna, która mówi nam, jaka jest odległość między spojeniem łonowym a kręgosłupem. Tak pomierzona miednica może wskazać nam czy poród drogami natury jest w twoim przypadku możliwy, czy jednak lekarz zadecyduje o wykonaniu zabiegu cięcia cesarskiego.
Dużo również zależy od wagi twojego maluszka oraz wymiarów jego główki, które ocenia się podczas badania USG. Czasami dochodzi do sytuacji, kiedy mamy do czynienia z niewspółmiernością porodową matczyno-płodową, gdy główka dziecka jest zbyt duża do wymiarów miednicy mamy. Przy takich warunkach może właśnie dojść do rozejścia się spojenia łonowego lub do decyzji o konieczności wykonania cięcia cesarskiego.
Ból spojenia łonowego w ciąży – przyczyny
Skoro już teraz wiesz więcej na temat samej miednicy, możemy w końcu przejść do naszego głównego tematu – ból pachwin i spojenia łonowego w ciąży. Wyjaśnijmy sobie na początku, dlaczego w zaawansowanej ciąży może pojawić się taka nieprzyjemna dolegliwość.
Jak zwykle w przypadku ciąży największymi sprawcami są hormony, w tym wypadku mowa o relaksynie. Jej zadaniem jest przygotować twoje ciało do porodu, rozluźnić stawy i więzadła. Niestety zmiana środka ciężkości ciała oraz zaburzenie stabilizacji miednicy mogą spowodować większe niż fizjologiczne rozejście spojenia, a co za tym idzie, może pojawić się ból krocza, silny ból kręgosłupa ora ból pachwin i spojenia łonowego w ciąży.
Ból spojenia łonowego w 30. tygodniu ciąży nie jest niczym patologicznym, o ile nie uniemożliwia ci codziennego funkcjonowania. Fizjologicznie spojenie łonowe rozchodzi się około 36. tygodnia ciąży, przygotowując się do porodu, aby po kilku tygodniach zupełnie się zregenerować.
Za normę uznaje się rozejście na około 1 cm – 1,5 cm, przy czym niektóre z was w ogóle tego nie odczują, a część doświadczy dolegliwości bólowych już przy jednym centymetrze. Zazwyczaj ciężarne w zaawansowanej ciąży czują lekki dyskomfort podczas ucisku spojenia, ale nie stanowi to przeszkody do normalnego funkcjonowania.
Jeżeli odczuwasz bardzo silny ból spojenia łonowego w 30. tygodniu ciąży, może to oznaczać, że niestety doszło do patologicznego rozejścia, które przekracza 1,5 cm. Poniżej możliwe przyczyny nieprawidłowego rozejścia się spojenia łonowego:
- wcześniejsze urazy miednicy,
- asymetria w budowie miednicy,
- nieprawidłowa postawa ciała,
- znaczny przyrost masy ciała,
- zbytnie przodopochylenie miednicy (hiperlordoza lędźwiowa),
- dźwiganie zbyt ciężkich przedmiotów,
- uwarunkowanie genetyczne.
Jak to bywa w położnictwie, sprawy nie są nigdy przesądzone w stu procentach. Jedna z was spojrzy na tę listę i stwierdzi, że nic do niej nie pasuje, a jednak odczuwa kłujący ból krocza, kręgosłupa i dyskomfort w podbrzuszu. Druga przyzna się do dźwigania ciężarów czy to w pracy, czy na siłowni, a problem nigdy się nie pojawi.
Warto jednak wiedzieć, jakie są przyczyny patologicznego rozejścia się spojenia łonowego, aby móc już przed ciążą, lub na samym jej początku, zadbać o prawidłową postawę swojego ciała i zmniejszyć ryzyko wystąpienia bólu do minimum.
Objawy rozejścia spojenia łonowego
Już wspominałam wyżej, iż przede wszystkim rozejście się spojenia wiąże się z dotkliwym bólem okolicy miednicy. Po czym jeszcze można poznać, że doszło do większego rozejścia:
- ból okolic spojenia łonowego, nasilający się w czasie chodzenia,
- bolesność uciskowa podczas badania,
- ból promieniujący do kości krzyżowej,
- bolesność pachwin oraz ud,
- kaczkowaty chód.
Charakterystycznym jest ból podczas próby spacerowania, wstawania z krzesła czy zmiany boku w pozycji leżącej. Okazuje się, że niemożliwym jest stanie na jednej nodze. Ale jak to? Po co miałabyś stawać na jednej nodze? Otóż robisz to każdego dnia, kiedy ubierasz spodnie lub skarpetki albo wchodzisz po schodach, prawda?
Co na ból spojenia łonowego w ciąży?
Zdarzyło się, rozeszło ci się spojenie łonowe nieco bardziej niż powinno… Co robić, jak sobie z nim radzić, jak łagodzić dolegliwości? Jak mantrę powtarzam – przede wszystkim nie panikować. Najlepszym z najlepszych rozwiązaniem jest wizyta w gabinecie ortopedy i fizjoterapeuty.
Lekarz ortopeda przeprowadzi z tobą wywiad i przy pomocy aparatu USG postawi diagnozę. Z taką znajomością problemu będziesz mogła udać się do fizjoterapeuty, który zastosuje odpowiednią terapię manualną.
Popracujecie nad stabilizacją całego ciała, wzmocnieniem mięśni dna miednicy, nauczysz się prawidłowej postawy ciała i odpowiedniego wykonywania wielu codziennych czynności. Fajnie sprawdza się również kinesiotaping. Fizjoterapeuta wyjaśni ci, czego unikać przy rozejściu się spojenia łonowego i pokaże ci odpowiednie ćwiczenia, które będziesz mogła wykonywać sama w domu.
Bardzo ważne jest, abyś wprowadziła oszczędzający tryb życia. Nie ma nic lepszego niż pozycja leżąca, która zmniejsza nacisk dziecka na dno miednicy. Koniec z dźwiganiem zakupów oraz nadmierną aktywnością fizyczną. Oczywiście, jeżeli ból jest nie do zniesienia, możesz również skonsultować się ze swoim ginekologiem, który zaleci ci odpowiednią farmakoterapię w postaci środków przeciwzapalnych i przeciwbólowych.
Ból spojenia łonowego a poród
Czasami zdarza się również, że do rozejścia się spojenia łonowego dochodzi dopiero w okolicy okołoporodowej. Obniżająca się w kanale rodnym główka dziecka napiera na dno miednicy i może tym przeciskaniem się doprowadzić do zbytniego rozciągnięcia się tkanek, zwłaszcza jeśli maluch jest zbyt duży w stosunku do wymiarów miednicy rodzącej.
Przyczyną rozejścia się spojenia łonowego w czasie porodu może być również poród zabiegowy, przy użyciu kleszczy. Zgodzisz się jednak ze mną, że w czasie porodu najważniejsze jest życie i zdrowie twoje i twojego maluszka, prawda? Użycie kleszczy przy porodzie jest sytuacją wyjątkową w kryzysowym momencie. Więcej na ten temat w artykule: Poród kleszczowy bez tajemnic.
Jeżeli wykonywane przez ciebie ćwiczenia w ciąży nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, nie obawiaj się, że ktokolwiek będzie kazał ci mimo wszystko rodzić drogami natury. W takich skrajnych przypadkach ból spojenia łonowego a poród równa się zabieg cięcia cesarskiego. Postaraj się jednak rzetelnie podchodzić do zabiegów i ćwiczeń fizjoterapeutycznych, aby dać sobie szansę na naturalny poród. Trzymam kciuki!
Bibliografia:
- G. H. Bręborowicz, Położnictwo, tom 1, wydanie III, red. naukowa G.H. Bręborowicz, K. Czajkowski, Warszawa 2020.
- G. Iwanowicz-Palus, et al., Aktywność fizyczna w okresie okołoporodowym, Journal of Education Health and Sport, 2017, 7(8), str. 1272–1289.
- M. Weremczuk, Postępowanie fizjoterapeutyczne u kobiet z rozejściem spojenia łonowego podczas ciąży i połogu, Rehabilitacja w Praktyce, 2019, 2, str. 42–50.
- https://www.medonet.pl/zdrowie,rozejscie-spojenia-lonowego---przyczyny--objawy--leczenie,artykul,1729653.html dostęp: 10.05.2024 r.
- https://mc2courses.pl/okiem-fizjoterapeutki-bol-spojenia-lonowego-w-ciazy.htm dostęp: 10.05.2024 r.