Erytrocyty w moczu w ciąży – badanie, leczenie, norma
Standard Organizacyjny Opieki Okołoporodowej mówi, iż każda kobieta w ciąży powinna mieć wykonywanie badanie ogólne moczu raz na miesiąc, aby w razie potrzeby można było szybko zastosować odpowiednią farmakoterapię. Dzisiaj odpowiemy sobie na pytania: jakie powinny być wyniki moczu w ciąży, skąd się biorą bakterie w moczu w ciąży oraz o czym świadczą podwyższone erytrocyty w moczu.
Z tego artykułu dowiesz się:
Układ moczowy w ciąży
W trakcie ciąży dochodzi w twoim organizmie to mnóstwa zmian – to już wiesz na pewno. Fizjologiczne zmiany mają na celu przystosowanie twojego organizmu do koegzystencji z rosnącym w macicy płodem i dotykają one każdego z układów organizmu, również układu moczowego.
Nerki zwiększają swoją długość o około 1,5 cm i objętość o 30%. Progesteron przyczynia się do relaksacji pęcherza moczowego i zwiększa tym samym jego objętość, jednak stale powiększająca się macica spłaszcza go oraz przesuwa ku górze i do przodu, co i tak kończy się częstszym oddawaniem moczu.
Miedniczki nerkowe i moczowody poszerzają się u większości ciężarnych (80%), gdzie może niestety dojść do zastoju moczu. Co to oznacza? Zwiększa się ryzyko wystąpienia zapalenia nerek przez gromadzenie się bakterii w moczowodzie.
W czasie ciąży dochodzi również do wzrostu wydalania białka z moczem. Badanie laboratoryjne może również wykazać obecność glukozy i aminokwasów w moczu, co wcale nie oznacza, że chorujesz na cukrzycę lub jakąś chorobę nerek. Zerknij do artykułu: Glukoza w moczu w ciąży – przyczyny, badanie, normy, leczenie.
Ze względu na wartości różnych substancji powyżej normy, należy wykonywać badanie ogólne moczu w ciąży raz na miesiąc, aby kontrolować fizjologiczne zmiany i wyłapać moment, kiedy norma zostaje przekroczona.
Badanie ogólne moczu
Jest jednym z najczęściej wykonywanych badań laboratoryjnych. Ocena moczu przydaje się w diagnostyce chorób nerek, zakażeń dróg moczowych, chorób metabolicznych, takich jak cukrzyca lub choroby wątroby. Jest, tak zwanym, badaniem wieloparametrowym, dzięki któremu można sprawdzić:
- pH moczu,
- jego barwę,
- ciężar właściwy moczu,
- obecność białka,
- obecność glukozy,
- ilość bilirubiny i urobilinogenu,
- ilość erytrocytów,
- obecność ciał ketonowych,
- obecność leukocytów,
- obecność bakterii i innych patogenów,
- obecność wałeczków, kryształów, śluzu.
Mocz prawidłowo powinien mieć odczyn kwaśny, czyli pH powinno wynosić 4,5–7,8, w ciąży norma wynosi około 5,5. Kolor moczu może różnić się w zależności od tego, jak często go wydalasz, czy dużo pijesz i co jadłaś. Powinien być przejrzysty, lekko żółtawy. Czerwony mocz może oznaczać podwyższone erytrocyty, czyli pojawiające się czerwone krwinki w moczu, których ilość jest powyżej normy. Zastanów się jednak, czy przypadkiem nie jadłaś wcześniej buraczków, gdyż one również mogą spowodować, że pojawi się czerwony mocz.
Ilość białka w moczu może być nieco podwyższona, ale jego wartość nie powinna przekraczać 250 mg. Spojrzałaś na wyniki, a tam informacja o śladowych ilościach białka w moczu – co to oznacza? Że wszystko jest w porządku. Dopiero konkretna informacja „białko obecne” jest wskazaniem do dalszej diagnostyki i dobowej zbiórki moczu. Więcej na ten temat znajdziesz w artykule: Białko w moczu w ciąży – położna wyjaśnia normy i skutki.
Co oznaczają erytrocyty w moczu w ciąży?
Białe i czerwone krwinki w moczu występują fizjologicznie w moczu i można wykryć je pod mikroskopem. O leukocytach w ciąży przeczytasz w artykule: Leukocyty w moczu w ciąży – położna wyjaśnia, co to oznacza, a my dzisiaj przyjrzymy się sytuacji, kiedy pojawiają się podwyższone erytrocyty w moczu w ciąży.
Na początku rozróżnijmy pojęcia krwiomocz i krwinkomocz w ciąży. Według źródeł, w moczu nie powinny pojawić się żadne krwinki czerwone (ani erytrocyty świeże, ani erytrocyty częściowo wyługowane) natomiast wielu badaczy dopuszcza tak zwaną normę erytrocytów, gdzie dopuszcza się obecność 2-3 krwinek czerwonych w polu widzenia pod mikroskopem w osadzie moczu.
Krwinkomocz w ciąży nazywamy stan, kiedy w moczu rozpoznaje się obecność erytrocytów, jednak nie zabarwiają one moczu na żaden niepokojący kolor. W przypadku krwiomoczu sytuacja ma się zgoła odwrotnie – można gołym okiem zauważyć zmianę barwy na różową lub nawet czerwoną. Przy krwiomoczu może wystąpić dodatkowo pienienie się moczu oraz zmętnienie.
A propos zamiany zabarwienia, jeżeli zauważysz w toalecie inny kolor moczu, nie wpadaj od razu w panikę. Zastanów się na spokojnie, co zawierała twoja dieta danego dnia i czy nie było w niej przypadkiem jakichś produktów, które wpływają na zmianę barwy moczu, takie jak: buraczki, rabarbar, jeżyny czy jagody.
Erytrocyty wyługowane w ciąży
Pewnie zauważyłaś powyżej, że pojawiło się nowe określenie na krwinki – erytrocyty częściowo wyługowane. Co to w ogóle znaczy? Już tłumaczę. Podczas badania moczu, gdy szuka się przyczyny krwinkomoczu lub krwiomoczu, analityk nie tylko sprawdza ilość erytrocytów w próbce moczu, ale również analizuje ich wygląd pod mikroskopem.
Tak zwane erytrocyty świeże są przedstawicielami tych komórek i mają zachowany swój anatomiczny kształt. Pochodzą głownie z dolnych dróg moczowych. Natomiast erytrocyty wyługowane w ciąży mają zmienioną morfologię, są bardziej okrągłe, wyblakłe, o niewyraźnych konturach ze względu na proces wnikania do nich moczu podczas przechodzenia przez błonę kłębków nerkowych.
Zatem, co oznaczają erytrocyty wyługowane w ciąży w moczu? Ich obecność świadczy o jakimś problemie związanym z nerkami. Ważne jest również, żebyś wiedziała, że testy paskowe nie są w stanie rozróżnić typu erytrocytów – można tego dokonać po analizie mikroskopowej składników w osadzie moczu.
Jaki poziom erytrocytów w moczu jest niebezpieczny?
Przyczyny pojawienia się czerwonych krwinek w moczu mogą być różne. Jak już wspominałam wyżej, dopuszcza się pewną normę, czyli 3-4 erytrocyty widoczne pod mikroskopem. Każda większa ilość skłania twojego lekarza do przeprowadzenia szerszej diagnostyki i wymusza leczenie przyczyny.
Jeżeli w badaniu stwierdzono obecność erytrocytów w moczu, najprawdopodobniej doszło u ciebie do infekcji dróg moczowych. Najczęściej w badaniu wykrywa się wtedy również obecność w moczu leukocytów, nabłonków oraz głównych sprawców – bakterii. Twój lekarz zleci ci w takim wypadku wykonanie dodatkowego badania moczu – posiewu, który wskaże rodzaj bakterii i umożliwi leczenie odpowiednim antybiotykiem. Koniecznie zerknij: Antybiotyki w ciąży – czy są bezpieczne?
Jakie mogą być inne przyczyny krwinkomoczu w ciąży:
- zapalenie pęcherza moczowego,
- kłębuszkowe zapalenie nerek,
- odmiedniczkowe zapalenie nerek,
- śródmiąższowe zapalenie nerek,
- kamica nerkowa.
Brzmi poważnie, prawda? Nie chciałabym, abyś bagatelizowała pojawienie się erytrocytów w moczu, ale mam parę dobrych wiadomości na uspokojenie.
Po pierwsze, powiększająca się macica naciska na drogi moczowe, co może powodować mikrokrwawienia, a co za tym idzie, obecność erytrocytów w moczu.
Po drugie, jeżeli zgodnie z zaleceniem swojego lekarza prowadzącego ciążę, przyjmujesz leki przeciwkrzepliwe, możesz spodziewać się dodatniego wyniku na obecność erytrocytów w moczu. Często te leki sprzyjają niewielkim krwawieniom do dróg moczowych.
Po trzecie, bardzo ważny jest sposób pobrania próbki moczu do badania. Jeżeli występuje u ciebie plamienie z dróg rodnych w ciąży to nie sposób będzie pobrać próbkę bez zwiększonej obecności erytrocytów (dotyczy to również kobiet w trakcie miesiączki). W takim wypadku wprowadzona będzie dalsza diagnostyka lub powtórzenie badania ogólnego moczu po ustaniu plamienia.
Na zakończenie przypominam tylko, że mocz do badania najlepiej pobierać rano po obudzeniu, do jałowego pojemniczka, ze środkowego strumienia moczu.
Bibliografia:
- G. H. Bręborowicz, Położnictwo, tom 1, wydanie III, red. naukowa G.H. Bręborowicz, K. Czajkowski, Warszawa 2020.
- A. Stasiewska, et al., Analiza formularzy sprawozdań z badania ogólnego moczu w laboratoriach medycznych, Diagnostyka Laboratoryjna, 2022, 58(3), str. 74–85.
- M. Nowicki, B. Biedunkiewicz, Krwinkomocz, Forum Nefrologiczne, 2009, 2(1), str. 60-63.
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/51970,ogolne-badanie-moczu dostęp: 5.03.2024 r.
- https://wylecz.to/uklad-moczowo-plciowy/przewlekla-niewydolnosc-nerek/ dostęp: 5.03.2024 r.