Hashimoto a ciąża – jak dbać o siebie i dziecko? Porady położnej

Opublikowano: 29.03.2024Autor: Kamila Pilawka - MazurekDrukujUdostępnij

Choroba Hashimoto a ciąża

Choroba Hashimoto, znana również jako przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy, to stan, który może znacząco wpłynąć na życie każdej kobiety, zwłaszcza gdy planuje ona ciążę. To autoimmunologiczna choroba, w której układ odpornościowy błędnie atakuje komórki tarczycy, prowadząc do jej niedoczynności.

Objawy Hashimoto

Typowe symptomy choroby Hashimoto to zmęczenie i uczucie zimna nawet w ciepłym otoczeniu, co wynika z niedoczynności tarczycy. Pacjentki często zgłaszają przyrost masy ciała mimo niezmienionego apetytu oraz problemy z koncentracją i pamięcią. Skóra może stać się sucha, a włosy i paznokcie – łamliwe. Możesz doświadczać nieregularnych cykli miesiączkowych lub problemów z płodnością. Inne objawy to zaparcia, spowolnienie tętna, a także obrzęki, szczególnie na twarzy i w okolicy oczu.

Ale co to oznacza dla Ciebie i Twojego przyszłego dziecka? Przede wszystkim, wiedza to moc. Rozumienie, jak Hashimoto wpływa na Twoje ciało, jest pierwszym krokiem do przejęcia kontroli nad swoim zdrowiem i dobrze zaplanowanej ciąży. Zmiany w poziomie hormonów tarczycy mogą wpływać nie tylko na Twoje samopoczucie, ale również na płodność i zdrowy rozwój dziecka. Dlatego ważne jest, aby przed zajściem w ciążę oraz w jej trakcie regularnie monitorować stan tarczycy pod okiem specjalisty.

Mimo że ciąża z Hashimoto stanowi wyzwanie, z odpowiednią wiedzą i wsparciem medycznym, możesz cieszyć się zdrowym jej przebiegiem. Dzięki leczeniu i zmianom w stylu życia, wiele kobiet z Hashimoto doświadcza bezproblemowego przebiegu ciąży i wita na świecie zdrowe dziecko!

Czy można zajść w ciążę przy Hashimoto?

Jeśli zdiagnozowano u ciebie chorobę Hashimoto, wcale nie oznacza to, że musisz rezygnować ze swoich planów na urodzenie dziecka. Kluczem do spełnienia tego marzenia jest odpowiednie przygotowanie i wsparcie, zarówno medyczne, jak i emocjonalne. Oto kilka kroków, które pomogą ci zbliżyć się do realizacji twojego pragnienia bycia mamą.

1. Znajdź swojego sprzymierzeńca w lekarzu. Najlepiej, jeśli powierzysz prowadzenie ciąży ginekologowi ze specjalizacją w endokrynologii i położnictwie. Nie jest to jednak niezbędne – możesz korzystać z wizyt u endokrynologa oddzielnie. Współpraca z lekarzem, który zrozumie twoje unikalne potrzeby, jest niezbędna. Regularne badania poziomu hormonów tarczycy i dostosowywanie leczenia pozwolą utrzymać je w optymalnym zakresie, kluczowym dla zajścia w ciążę i utrzymania jej bez komplikacji aż do czasu porodu.
2. Zwróć uwagę na dietę. Podstawą jest zróżnicowana dieta w ciąży, bogata w świeże owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty, chude białka i zdrowe tłuszcze. Unikanie przetworzonej żywności i produktów zawierających gluten również może przynieść korzyści.
3. Pij dużo wody. Woda jest kluczowa dla utrzymania odpowiedniego nawodnienia i wspomaga wiele funkcji organizmu, w tym funkcjonowanie tarczycy.
4. Nie zapominaj o aktywności fizycznej. Regularne, umiarkowane ćwiczenia nie tylko wspomagają ogólne samopoczucie, ale także pomagają w utrzymaniu zdrowej masy ciała, co jest istotne przy Hashimoto. Nawet 15 minut marszu dziennie może przynieść wymierne korzyści. Dobrym pomysłem są też zajęcia na pływalni, czy joga dla ciężarnych, które wprawiają w ruch wiele grup mięśni równocześnie, przy jednocześnie niewielkim wysiłku.
5. Odpoczynek i relaks są naprawdę istotne. Ciąża to czas, kiedy Twój organizm wykonuje podwójną pracę – warto więc zapewnić sobie dodatkowy odpoczynek. Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, ćwiczenia oddechowe, czy nawet regularne spacery na świeżym powietrzu, mogą pomóc w redukcji stresu, który jest znany z negatywnego wpływu na funkcjonowanie tarczycy.
6. Zwróć uwagę na alergeny. Niektóre badania sugerują, że osoby z Hashimoto mogą korzystnie reagować na dietę bezglutenową lub ograniczającą inne potencjalne alergeny pokarmowe. Zawsze konsultuj takie zmiany z dietetykiem lub lekarzem prowadzącym ciążę, aby uniknąć niedoborów pokarmowych.

Pamiętaj, że każda kobieta i każda ciąża są inne, dlatego ważne jest, aby słuchać swojego ciała i w razie potrzeby dostosowywać swoje działania. Z odpowiednią opieką i przygotowaniem, zajście w ciążę i przejście przez nią może stać się rzeczywistością, nawet przy Hashimoto.

Ciąża przy chorobie Hashimoto – leczenie

Zarządzanie chorobą Hashimoto w trakcie ciąży wymaga szczególnej uwagi i dostosowania leczenia, aby zapewnić zarówno bezpieczeństwo matki, jak i rozwijającego się dziecka. Oto kilka kluczowych aspektów dotyczących leczenia Hashimoto podczas tego wyjątkowego czasu:

1. Monitorowanie poziomu hormonów. Przy pierwszej wizycie potwierdzającej ciążę powinnaś otrzymać skierowanie na badanie poziomu TSH (tyreotropiny). Utrzymanie poziomu tyreotropiny w ryzach jest niezwykle istotne – w ciąży zwiększa się bowiem zapotrzebowanie na ten hormon, szczególnie w pierwszym trymestrze. A dlaczego? To właśnie w tym okresie dochodzi do rozwoju najważniejszych struktur i narządów u płodu, do czego TSH jest niezbędne. Płód będzie zdolny do samodzielnej produkcji tego związku dopiero po 13 tygodniu ciąży, kiedy rozwinie się jego własna tarczyca. Lekarz, w zależności od wyników, będzie dostosować dawkę leków na tarczycę, aby utrzymać poziomy hormonów w optymalnym zakresie.

Ponadto, aż do ukończenia 26. tygodnia ciąży raz w miesiącu będziesz musiała wykonać badania oceniające funkcjonowanie tarczycy – od USG, przez szereg badań krwi (fT3, fT4, anty-TPO, anty-TG).

2. Leki na tarczycę. Najczęściej stosowanym lekiem w leczeniu niedoczynności tarczycy spowodowanej Hashimoto jest lewotyroksyna, czyli syntetyczna wersja hormonu T4 (tyroksyny). Lek ten jest bezpieczny do stosowania w ciąży, ale często wymaga dostosowania dawki w miarę postępu ciąży.
3. Suplementacja jodu. Jod jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju mózgu i układu nerwowego płodu.

Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy a ciąża – jakie są zagrożenia?

Choroba Hashimoto stanowi wyzwanie zarówno dla kobiet w ciąży, jak i lekarzy, ponieważ wprowadza ryzyko specyficznych komplikacji. Zrozumienie tych zagrożeń jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa zarówno matce, jak i dziecku.

• Niedoczynność tarczycy – cichy wróg

Nieleczona niedoczynność tarczycy może być przyczyną wielu problemów ciążowych, np. nadciśnienia tętniczego, które nieleczone może prowadzić do preeklampsji, czyli stanu przedrzucawkowego zagrażającego życiu przyszłej mamy i płodu.

• Ryzyko poronienia

Statystyki wskazują, że kobiety z Hashimoto są bardziej narażone na poronienia. Dzieje się tak, ponieważ zaburzenia w produkcji hormonów tarczycy mogą negatywnie wpłynąć na zdolność utrzymania ciąży, szczególnie w jej krytycznych początkowych etapach.

• Porody przedwczesne

Hashimoto może zwiększać ryzyko przedwczesnego porodu, co niesie za sobą długoterminowe konsekwencje dla zdrowia dziecka, w tym trudności w adaptacji do życia poza łonem matki (zaburzenia oddechowe) oraz potencjalne problemy rozwojowe.

• Wpływ na płodność

Hashimoto może utrudniać zajście w ciążę, wpływając na regularność cykli menstruacyjnych i owulację. Kobiety z Hashimoto często doświadczają większych trudności z zajściem w ciążę, co może być źródłem stresu i frustracji.  Mówi się również o zwiększonym odsetku “odrzucenia zarodka” w przebiegu tej choroby.

Kluczem do minimalizacji tych ryzyk jest ścisłe monitorowanie poziomu hormonów tarczycy i dostosowanie leczenia, zwłaszcza w trakcie planowania ciąży i jej pierwszych etapów. Wczesne wykrycie i zarządzanie niedoczynnością tarczycy mogą znacząco zmniejszyć ryzyko komplikacji ciążowych i zapewnić zdrowy rozwój dziecka.

Poród naturalny czy cesarskie cięcie przy Hashimoto?

Decyzja o metodzie porodu dla kobiet z chorobą Hashimoto wymaga dokładnej analizy i indywidualnego podejścia do każdej pacjentki. Chociaż Hashimoto samo w sobie nie decyduje o wyborze między porodem naturalnym a cesarskim cięciem, aktualny stan zdrowia kobiety i przebieg ciąży mają kluczowe znaczenie.

• Poród naturalny

Dla wielu kobiet z dobrze kontrolowaną chorobą Hashimoto poród naturalny jest całkowicie możliwy. Poród naturalny oferuje bowiem szybszy czas rekonwalescencji i mniejsze ryzyko powikłań pooperacyjnych – w przypadku Hashimoto rośnie ryzyko krwotoków położniczych.

• Cesarskie cięcie

W niektórych przypadkach, gdy istnieją komplikacje związane z ciążą lub stanem zdrowia matki, które mogą wpłynąć na bezpieczeństwo porodu naturalnego, lekarze mogą zalecić cesarskie cięcie. Cesarskie cięcie jest bezpiecznym sposobem na urodzenie dziecka, choć, jak każda operacja, wiąże się z pewnym ryzykiem powikłań dla matki i dziecka. Decyzja o cesarskim cięciu powinna być podjęta po dokładnej analizie stanu zdrowia matki i dziecka.

Zdrowa dieta w ciąży przy chorobie Hashimoto – jak dbać o siebie i dziecko?

Ciąża to czas, kiedy odpowiednie odżywianie nabiera szczególnego znaczenia, zwłaszcza jeśli cierpisz na niedoczynność tarczycy wywołaną przez Hashimoto. Zapewnienie organizmowi niezbędnych składników odżywczych wspomaga rozwój dziecka i pomaga zarządzać stanem zdrowia matki.

• Znaczenie jodu w diecie ciężarnej

Jod jest kluczowym elementem, który wspiera prawidłową pracę tarczycy. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby kobiety ciężarne i karmiące dostarczały sobie dziennie około 250 µg jodu. Zarówno niedobór, jak i nadmiar tego składnika mogą negatywnie wpłynąć na rozwój dziecka. Źródła jodu to między innymi ryby morskie, owoce morza, nabiał, jodowana sól oraz żółtka jaj.

• Zapotrzebowanie kaloryczne

W ciąży zapotrzebowanie na energię wzrasta – w pierwszym trymestrze o około 85 kcal dziennie, w drugim o 360 kcal, a w trzecim o 475 kcal. To ważne, aby dostarczać organizmowi dodatkowe kalorie, ale również skupić się na ich jakości.

Kluczowe mikroskładniki odżywcze

1. Żelazo: Jest niezbędne dla produkcji czerwonych krwinek i zapobiegania anemii. Znajdziesz je w czerwonym mięsie, rybach, pełnych ziarnach, burakach, zielonych warzywach i szpinaku, czy natce pietruszki.
2. Kwas foliowy: Kluczowy dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego płodu. Bogate źródła to surowe warzywa liściaste,  rośliny strączkowe, brokuły, groszek.
3. Selen: Wspiera funkcjonowanie tarczycy i systemu odpornościowego. Duże ilości selenu zawierają orzechy brazylijskie, ryby, drób, pszenica, grzyby i jajka.
4. Witamina D: Ważna dla rozwoju kości i zdrowia układu odpornościowego. Źródła witaminy D to ryby, żółtka jaj i produkty nabiałowe.
5. Kwas dokozaheksaenowy (DHA): Omega-3 ważne dla rozwoju mózgu i oczu dziecka. Dostarczają go ryby morskie, siemię lniane, oleje roślinne, orzechy włoskie, tofu.
6. Białko: Niezbędne dla wzrostu płodu i produkcji hormonów tarczycy. W ciąży potrzebne jest więcej białka – około 1,2 g na kilogram masy ciała dziennie.
7. Inne ważne składniki: Cynk, witaminy z grupy B, cholina i magnez. Znajdziesz je w mięsie, jajkach, nasionach roślin strączkowych, sezamu, kiełkach lucerny i brukselce.

Odpowiednio zbilansowana dieta, dostosowana do potrzeb kobiety ciężarnej z Hashimoto, w połączeniu z regularnymi konsultacjami lekarskimi i odpowiednią suplementacją, może znacząco przyczynić się do zdrowia matki i prawidłowego rozwoju dziecka.

Jaka powinna być tarczyca żeby zajść w ciążę?

Aby zajście w ciążę było możliwe, kluczowe jest utrzymanie prawidłowego funkcjonowania tarczycy, co oznacza utrzymanie odpowiednich poziomów hormonów tarczycowych w organizmie.

TSH (tyreotropina): W idealnym przypadku poziom TSH u kobiety planującej ciążę powinien być w dolnej części zakresu referencyjnego, czyli poniżej 2,5 mIU/L. Wyższe wartości TSH mogą wskazywać na niedoczynność tarczycy, która może powodować problemy z zajściem w ciążę oraz zaburzać jej przebieg.

FT4 (wolna tyroksyna): Poziom wolnej tyroksyny powinien znajdować się w górnej części zakresu referencyjnego, co wskazuje na dostateczną produkcję hormonów tarczycowych. To wspiera prawidłowy rozwój płodu, zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy jest on  całkowicie zależny od hormonów tarczycowych matki.

Bibliografia:

1. https://endokrynologiapediatryczna.pl/?doi=10.18544/EP-01.09.01.1202  [dostęp z 29.02.2024]
2. Sun Y. Lee, Elizabeth N. Pearce, Assessment and treatment of thyroid disorders in pregnancy and the postpartum period, Nat Rev Endocrinol. 2022 Mar; 18(3): 158–171.
3. Shikha Singh; Sartaj Sandhu, Thyroid Disease and Pregnancy, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024
4. Devika Maulik, Preexisting Thyroid Disease in Pregnancy: A Brief Overview, Mo Med. 2022 Jul-Aug; 119(4): 360–365.