Migrena w ciąży - przyczyny, objawy, leczenie bólu głowy

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Kamila Pilawka - MazurekDrukujUdostępnij

Migrena w ciąży - co to jest?

Migrena to choroba wywołująca napadowy ból głowy o pulsującym charakterze, często opisywany również jako uczucie silnego rozpierania w czaszce. Tętniący ból zazwyczaj lokalizuje się jednostronnie i promieniuje z okolic oczodołów do skroni i potylicy. Napady bólu mogą trwać od 4 do nawet 72 godzin. Nieprzyjemne pulsowanie pojawia się nagle, zarówno w spoczynku, jak i podczas wysiłku fizycznego. Ból migrenowy często powiązany jest z nadwrażliwością na hałas (fonofobia), zapachy (osmofobia), światło (fotofobia) oraz z nudnościami i wymiotami.

Migrena występuje częściej wśród kobiet (15-18%) niż mężczyzn (6-8%). W przeważającej liczbie przypadków (90%) pierwszy napad migreny pojawia się przed ukończeniem 40 roku życia. Szacuje się, że ból migrenowy dotyka około 15-20% kobiet na różnych etapach ciąży. Aż 80% kobiet odczuwa wyciszenie objawów podczas ciąży, u pozostałych ataki migreny mogą występować z typową częstotliwością, a nawet ulec nasileniu.

Migrena w 1 trymestrze ciąży jest dość powszechnym objawem. Kobiecy organizm po zapłodnieniu przechodzi szereg zmian hormonalnych i przygotowuje się do ciąży.

W 2 trymestrze ciąży częstotliwość i intensywność ataków migreny nie jest już tak dokuczliwa. Zazwyczaj objawy ustępują, gdy gospodarka hormonalna nieco się uspokoi. Wpływ na mniejszą liczbę napadów ma m.in. podwyższony poziom estrogenów (głównie estradiolu) i endorfin, które wykazują działanie zmniejszające odczuwanie bólu.

Migrena w 3 trymestrze ciąży może w ogóle nie występować. Istotny wpływ na to ma najwyższy od pierwszego dnia rozwoju płodu poziom estrogenów w organizmie matki.

W 8 i 9 miesiącu ciąży migrena może się zatem nie pojawiać. Niestety w połogu i okresie karmienia piersią napady mogą powrócić i zdarzać się dość często.

Co więc możesz zrobić jako przyszła mama, gdy zaatakuje migrena? Jakie leki możesz bezpiecznie brać, a czego unikać? Czy migrena w ciąży może być niebezpieczna dla Ciebie lub dziecka? Oto wszystko, co musisz wiedzieć o migrenie podczas ciąży, abyś mogła stawić czoła bólowi.

Migrena z aurą w ciąży

Jednym z najdotkliwszych rodzajów migreny jest tzw. migrena z aurą. Na szczęście podczas ciąży pojawia się ona stosunkowo rzadko. Jednakże jej objawy, zwłaszcza jeśli wystąpią po raz pierwszy, mogą wzbudzać ogromne przerażenie. Osoba dotknięta tym schorzeniem doświadcza poważnych zaburzeń widzenia - pojawiają się przed nią mroczki oraz błyski, często o kształtach geometrycznych, przypominających średniowieczne fortyfikacje. Mogą także wystąpić zaburzenia czucia, takie jak nadwrażliwość na dotyk, mrowienie kończyn i kącików ust, a nawet niedowłady. Te objawy zwykle poprzedzają ból migrenowy, ale trwają zazwyczaj nie dłużej niż 60 minut. Co ważne, nie są one niebezpieczne ani dla przyszłej matki, ani dla dziecka, choć z pewnością stanowią nieprzyjemne doznanie i mogą spowodować niemały stres.

Migrena z wymiotami

Niekiedy atak migreny może być na tyle silny, że wywołuje wymioty. Wymioty towarzyszące migrenie są częste i mogą wystąpić zarówno przed, w trakcie, jak i po napadzie bólu głowy. Mogą być one wynikiem bezpośredniego działania bólu na ośrodek wymiotny w mózgu, ale także związane z towarzyszącymi migrenie objawami jak uczucie mdłości czy nadwrażliwość na dźwięki i światło. Jeśli wystepuje u Ciebie migrena z wymiotami, pamiętaj, aby uzupełniać utracone płyny, aby uniknąć odwodnienia.

Migrenowy ból głowy w ciąży - co go powoduje?

Jednym z najczęstszych czynników wyzwalających – przynajmniej u kobiet – są wahania poziomu hormonów. Przyszłe mamy, które miewają ataki migreny doświadczają ich najczęściej w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy poziom hormonów płciowych, w tym estrogenu, jeszcze się nie ustabilizował. Co ciekawe, dla wielu kobiet pierwszą oznaką ciąży jest właśnie nawracający ból głowy.

Dodatkowym czynnikiem wywołującym ból migrenowy w pierwszym trymestrze ciąży może być zwiększenie objętości krwi krążącej. Gdy naczynia krwionośne w mózgu rozszerzają się, aby pomieścić dodatkową ilość przepływającej krwi, mogą naciskać na wrażliwe zakończenia nerwowe, powodując pulsujący ból.

Pozostałe czynniki mogące wywoływać migrenowe bóle głowy na początku ciąży obejmują:

• Brak wystarczającej ilości snu. American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) zaleca, aby kobiety ciężarne spały przynajmniej 7, a optymalnie 8-10 godzin w ciągu nocy. Postaraj się wysypiać, idealnie jeśli wybierasz pozycję na lewym boku.
• Stres. Podwyższone napięcie i doświadczanie chronicznego, nasilonego stresu często skutkują atakami migreny.
• Odwodnienie organizmu. Według American Migraine Foundation jedna trzecia osób cierpiących na migreny twierdzi, że ataki wyzwala odwodnienie. Kobiety w ciąży powinny codziennie wypijać minimum 10 filiżanek (lub 2,4 litra) płynów. Staraj się pić je wcześniej w ciągu dnia, aby sen nie był przerywany nocnymi wizytami w toalecie.
• Spożywanie niektórych pokarmów. Należą do nich czekolada, miękkie sery oraz żywność zawierająca glutaminian sodu (MSG). Postaraj się zapisywać co jadłaś, zanim pojawiła się migrena, a być może będziesz w stanie zapobiec atakom w przyszłości.
• Ekspozycja na jasne, intensywne światło. Ból migrenowy może być wywołany zarówno przez intensywne światło słoneczne, jak i oświetlenie fluorescencyjne.
• Narażenie na intensywne zapachy. Przykłady obejmują farby, perfumy, a nawet wybuchową pieluchę Twojego malucha.
• Zmiany pogody. Jeśli jesteś nadwrażliwa na zmiany ciśnienia atmosferycznego, zapewne wyczuwasz zbliżający się deszcz i wichury, zanim jeszcze sprawdzisz prognozę pogody.

Migrena w ciąży - objawy

Objawy migreny w ciąży są w zasadzie identyczne, jak u osób nieciężarnych. Podczas ataku możesz odczuwać:

• intensywny, pulsujący ból głowy, zazwyczaj zlokalizowany z jednej strony - na przykład za okiem. Ból może obejmować również całą głowę;
• mdłości;
• nadwrażliwość na światło, zapachy, dźwięki i ruch;
• wymioty.

Jak walczyć z migreną w ciąży? Bezpieczne sposoby

Kiedy jesteś w ciąży, musisz przykładać szczególną uwagę do tego, co jesz i jakie leki przyjmujesz. Kiedy dopada Cię matka wszystkich bólów głowy – migrena – chcesz szybko uzyskać prawdziwą ulgę. Ale jakie są Twoje opcje?

Domowe sposoby na migrenowe bóle głowy

Aby uniknąć i leczyć migrenę zastosuj pierwszą linię obrony:

• Poznaj swoje wyzwalacze. Nawadniaj się, wysypiaj, jedz w regularnych odstępach czasu i unikaj wszelkich pokarmów, o których wiesz, że wywołują atak migreny.
• Kompresy gorące/zimne. Dowiedz się, co łagodzi ból migrenowy w Twoim przypadku. Ułóż się na łóżku lub usiądź wygodnie w fotelu i połóż przygotowane wcześniej zimne okłady na czoło na kilkanaście minut. Możesz również masować skronie kostkami lodu. Poduszka grzewcza przyłożona do szyi pomoże rozluźnić zanadto napięte mięśnie.
• Pozostań w ciemności. Jeśli masz taką możliwość, podczas ataku migreny udaj się do cichego pokoju i zasłoń szczelnie okna. Światło i hałas mogą pogorszyć ból głowy.
• Przewietrz głowę. Jeśl czujesz się na siłach udaj się na krótki spacer. Gdy ból doskwiera Ci zbyt mocno, wyjdź na balkon lub usiądź przy otwartym oknie. Oddychaj głęboko świeżym powietrzem. Uwaga! Jeśli na zewnątrz panuje smog - pomiń ten podpunkt.
• Weź kąpiel w ciepłej, ale nie gorącej wodzie. Pomóc może również umieszczenie stóp w misce z gorącą wodą.
• Poproś partnera o masaż głowy, skroni i czoła. Masaż powinien być wykonywany okrężnymi ruchami.
• Spożywaj pokarmy bogate w magnez. Niedobory magnezu mogą przyczyniać się do występowania bólu głowy typowego dla migreny. Źródłem tego pierwiastka jest m.in.: kakao, koper, banany, muesli, jeżyny, kasza gryczana, mąka razowa, botwina, fasola biała. Według niektórych autorów w profilaktyce migrenowych bólów głowy w ciąży warto suplementować magnez w dawce do 350 mg na dobę i koenzym Q 10. Suplementy dobieraj pod okiem lekarza.

Sprawdź także ten artykuł: Przepuklina pępkowa w ciąży – przyczyny, objawy, skutki, leczenie.

Leczenie farmakologiczne

Prawdopodobnie ze względu na ciążę starasz się unikać wszelkich leków w trosce o dziecko. Niemniej jednak napady migreny mogą być na tyle intensywne, że jedyną rzeczą, która uśmierzy uporczywy ból są leki. Jeśli przed ciążą występowały u Ciebie migrenowe bóle głowy, poinformuj o tym lekarza prowadzącego. Ustalicie wspólnie schemat leczenia, abyś była gotowa do działania, gdy wystąpi pierwszy napad.

Leki na migrenę bezpieczne w ciąży

Według American Academy of Family Physicians (AAFP) lekami bezpiecznymi do stosowania w przypadku migreny w czasie ciąży są:

• Paracetamol (acetaminofen) jest stosowany w czasie ciąży jako lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. W przypadku migreny, Paracetamol może pomóc w zmniejszeniu bólu i dyskomfortu. Znajdziesz go w tabletkach takich jak APAP, czy Panadol. Jest również sprzedawany pod wieloma innymi markami.
• Kofeina. Dobrze wspomaga działanie paracetamolu, często dostępna w tabletkach o łączonym składzie.
• Amol. Podczas ataku migreny możesz wmasować w skronie roztwór ziołowy. Pamiętaj, że w ciąży dozwolone jest jedynie zewnętrzne stosowanie Amolu.
• Metoklopramid. Lek ten jest często stosowany w celu przyspieszenia opróżniania żołądka, ale czasami jest również przepisywany na migrenę, zwłaszcza gdy nudności są efektem ubocznym.
• Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Należą do nich ibuprofen (Ibuprom, Metafen) i naproksen (Naproxen) Stosowanie leków przeciwzapalnych w ciąży jest dopuszczone jedynie w II trymestrze ciąży oraz tylko na wyraźne zlecenie lekarza w uzasadnionych przypadkach, gdy po rozważeniu stosunku oczekiwanych korzyści dla matki do możliwego ryzyka dla płodu uzna on stosowanie preparatu za absolutnie konieczne.

Pamiętaj, że farmakologiczne leczenie migreny w ciąży powinno być prowadzone pod okiem lekarza, najlepiej ginekologa we współpracy z neurologiem. Konsultuj wszelkie dolegliwości oraz leki, które planujesz zażyć. Nie powinnaś przyjmować żadnych środków bez konsultacji z lekarzem prowadzącym Twoją ciążę.

Bibliografia:

1. Agnieszka Rzepka-Górska, Katarzyna Karmelita-Katulska, "Migrena w ciąży", Ginekologia Polska, tom 89, nr 11, 2018, str. 632-636.
2. Katarzyna Pawlak-Osińska, "Migrena w ciąży i połogu", Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 5, nr 1, 2012, str. 56-62.
3. ACOG Practice Bulletin No. 209: Obstetric Analgesia and Anesthesia, Obstetrics & Gynecology: March 2020 - Volume 135 - Issue 3 - p e146-e164.
4. Anne H. Calhoun, "Migraine in Pregnancy: A Review of the Current Literature", Obstetrical & Gynecological Survey, Vol. 69, No. 2, February 2014, pp. 81-87.
5. American College of Obstetricians and Gynecologists. (2020). Practice bulletin no. 209: Obstetric analgesia and anesthesia. Obstetrics and Gynecology, 135(3), e146-e164.