Zajady w ciąży – położna wyjaśnia, jak bezpiecznie je leczyć
Zapalenie kącików ust, znane szerzej jako zajady w kącikach ust, mogą pojawić się u każdego z nas przy niedoborze witamin i substancji odżywczych lub przy zmianach pogody. Dotykają osoby zmagające się z chorobami trzewnymi i bardzo często pojawiają się u kobiet ciężarnych ze względu na zmiany zachodzące w ich organizmach. O czym świadczą zajady w kącikach ust? Czy zajady są groźne w ciąży? Jakiej witaminy brakuje, gdy robią się zajady?
- Zajady w ciąży – objawy, przyczyny
- Czym smarować zajady –jaka maść na zajady w ciąży?
- Czy zajady są groźne w ciąży?
- Brak jakiej witaminy i składników odżywczych wskazują zajady?
- Co zrobić na zajady w ciąży – domowe sposoby
Zajady w ciąży – objawy, przyczyny
Jak wyglądają zajady już zapewne się domyślasz. Pomimo, iż zajmują małą powierzchnię skóry przy ustach, to potrafią solidnie dokuczyć. Często zaczerwienione i popękane kąciki ust mylone są z wystąpieniem opryszczki wargowej, dlatego ustalmy sobie na samym początku, jakie są różnice.
Przede wszystkim opryszczka jest infekcją wirusową, wywołaną wirusem Herpes simplex (HSV1 i HSV2), a zajady pojawiają się przy zakażeniach wywołanych bakteriami, grzybami i drożdżakami. Opryszczka charakteryzuje się bąblami z płynem surowiczym, które po pęknięciu goją się i znikają z ust. Pierwsze objawy zajadów to popękane kąciki ust, które w najgorszym przypadku przekształcają się w nadżerki.
Przyczyny powstawania zajadów to nie tylko wymienione wyżej zakażenia. Zajady powstają:
- w momencie osłabienia układu odpornościowego organizmu,
- przy antybiotykoterapii,
- u kobiet stosujących tabletki antykoncepcyjne,
- u chorych na cukrzycę,
- przy braku odpowiedniej higieny jamy ustnej i pielęgnacji ust,
- przy niedoborze żelaza, cynku i kwasu foliowego,
- przy niedoborze witamin B1, B2, B6 i B12 oraz witaminy C.
Zajady w ciąży pojawiają się częściej ze względu na zmiany hormonalne całego organizmu. Zmienia się pH śliny na bardziej kwasowe, co sprzyja rozwijaniu się drobnoustrojów. Zwiększone wydzielanie śliny i częste oblizywanie ust przyczyniają się do występowania zajadów. Z drugiej strony, niezadbane i suche usta pękają, otwierając tym samym wrota do inwazji drożdżaków.
Najwięcej przypadków pojawienia się zajadów występuje w okresie jesienno-zimowym. W tym czasie często chodząc po dworze mamy suche usta, oblizujemy je i tym sposobem podrażniamy je. Nie sprzyja nam również przebywanie na zmianę w pomieszczeniach klimatyzowanych czy nadmiernie ogrzewanych, które znacząco osuszają powietrze.
Objawy zapalenia kącików ust pojawiają się spontanicznie lub po zetknięciu z czynnikiem chorobotwórczym (podrażnienie i zakażenie). Najczęściej zajady pojawiają się w obu kącikach jednocześnie. Usta stają się spierzchnięte i pękają. Zazwyczaj dochodzi do maceracji błony śluzowej, zaczerwienienia okolicy kącików ust i pojawienia się tkliwości i bolesności. Często pojawia się nadżerka, a poważne pęknięcia ust mogą skutkować powstawaniem blizn.
Czym smarować zajady –jaka maść na zajady w ciąży?
Jeżeli pojawił się u ciebie problem zajadów, musisz koniecznie przyjrzeć się swoim nawykom i stosowanej diecie. Zaraz dowiesz się, jak się pozbyć tego niemiłego problemu. Spróbuj ograniczyć do minimum dotykanie i oblizywanie ust, przyjrzyj się swoim posiłkom pod kątem prawidłowej suplementacji składników odżywczych w ciąży.
W momencie pojawienia się stanu zapalnego musisz koniecznie skonsultować się z lekarzem, który zasugeruje, jak leczyć, czym smarować zajady i podpowie, jaki preparat jest najlepszy dla kobiet ciężarnych. Dodatkowo skieruje cię na odpowiednie badania krwi, dzięki którym będziesz wiedziała jaki jest brak jakiej witaminy w twoim organizmie.
Wybór preparatów na zajady bez recepty jest ogromny, dlatego będąc w aptece podpytaj farmaceutę, co sprawdzonego może ci polecić. Do wyboru są kremy, maści, żele i pomadki. Ponieważ zajady najczęściej pojawiają się z powodu infekcji, ważne jest, aby wybrany przez ciebie preparat miał działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne.
Jednym ze składników takich preparatów jest chlorchinaldol, który działa przeciwbakteryjnie, jednak nie jest on zalecany dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Twój ginekolog prowadzący ciążę może jednak zadecydować o konieczności użycia tego specyfiku, jeżeli zalety skorzystania z niego przewyższają ryzyko.
Składnikiem maści i kremów, mającym działanie przeciwgrzybicze jest klotrimazol. Nie jest on jednak zalecany dla kobiet w pierwszym trymestrze ciąży, chyba że twój lekarz prowadzący zadecyduje inaczej. Każdy przypadek zakażenia musi być rozpatrzony indywidualnie, gdyż skorzystanie z jakiegoś leku jest często lepszym wyjściem niż pozwolenie na rozwinięcie się poważnej infekcji. Lek ten jest często stosowany w przypadku grzybicy pochwy. Więcej dowiesz się w artykule: Infekcja intymna w ciąży.
Dobry preparat na zajady powinien zawierać w sobie również substancje, które będą nawilżać usta, odżywią je, stworzą ochronny płaszcz lipidowy, wspomogą regenerację oraz będą łagodzić podrażnienia. Takimi dodatkowymi składnikami są:
- D-pantenol – koi i zmiękcza skórę,
- masło Shea – wspomaga regenerację,
- witaminy E i B2 – przyspieszają i ułatwiają gojenie,
- olejek z drzewa herbacianego – działa przeciwbakteryjnie,
- wyciąg z kasztanowca – zmniejsza zaczerwienienie, działa kojąco,
- wyciąg z wąkrotki azjatyckiej – odżywia i wygładza skórę.
Czy zajady są groźne w ciąży?
Pojawienie się w ciąży zapalenia kącików ust nie jest niczym niezwykłym. Naprawdę zdarza się bardzo często i daje się wyleczyć w około 2 tygodnie. Musisz jednak pamiętać, aby nie bagatelizować pojawienia się zaczerwienienia wokół kącików ust, tylko jak najszybciej rozpocząć diagnostykę.
Nieleczone zakażenie grzybicze lub bakteryjne może nieść za sobą ryzyko powikłań dla ciebie i maluszka, których na pewno chcesz uniknąć. Pojawienie się zajadów wskazuje najczęściej potrzebę suplementacji niektórych składników odżywczych, dlatego konieczne jest wykonanie badań i jak najszybsze uzupełnienie braków.
Brak jakiej witaminy i składników odżywczych wskazują zajady?
Jak już wspominałam, problem z zajadami zazwyczaj wskazuje na jakieś niedobory pokarmowe. Racjonalne odżywianie się i odpowiednia suplementacja mogą zupełnie wyeliminować problem zajadów. Jak leczyć? Najlepiej zapobiegać. Do najważniejszych składników, dzięki którym zapobiegniesz zajadom należą:
- witaminy B1, B2, B6 i B12,
- żelazo,
- cynk,
- kwas foliowy,
- witamina D,
- kwas DHA (więcej informacji znajdziesz tutaj).
O ile podstawowa suplementacja w ciąży powinna składać się z kwasu foliowego, witaminy D i kwasu DHA (sprawdź więcej a w artykule: Witaminy w ciąży – które i kiedy suplementować?), o tyle witaminy z grupy B, cynk i żelazo są skorelowane stricte z zajadami.
Tiaminę (wit. B1) w największych ilościach znajdziesz w wieprzowinie i przetworach mięsnych. Wspaniałym jej źródłem są również orzechy, produkty pełnoziarniste, ciecierzyca, soczewica i groch. Ryboflawina (wit. B2) lubi się bardzo z produktami mlecznymi, jajkami i podrobami, a także z niektórymi warzywami: szpinakiem, zielonym groszkiem i z brokułami.
Produkty pochodzenia zwierzęcego (drób i wieprzowina) oraz ryby (makrela, łosoś i pstrąg) są genialnym źródłem pirydoksyny (wit. B6). Znajdziesz ją również w roślinach strączkowych, orzechach, morelach i bananach. Nie zapominaj o zjadaniu papryki, ziemniaczków i kapusty.
Najlepiej przyswajalna kobalamina (wit. B12) znajduje się w mięsie, jajkach i rybach, jednak okazało się w ostatnim czasie, iż niektóre produkty roślinne również mają w sobie pewne ilości tej witaminy. Zaliczamy do nich gorczycę czarną, oman wielki oraz rokitnik zwyczajny. Ciężarne stosujące dietę wegetariańską powinny zwrócić szczególną uwagę na dostarczanie organizmowi i ewentualną suplementację tej witaminy.
Żelazo lepiej przyswajalne znajdziesz przede wszystkim w wołowinie, wieprzowinie, drobiu, rybach i jajkach. Żelazo pochodzenia roślinnego jest gorzej przyswajalne, dlatego zaleca się dodatkowo włączenie produktów bogatych w witaminę C, która wspomaga wchłanianie tego pierwiastka z pokarmów. Duże ilości żelaza znajdziesz w szpinaku, botwince, brukselce, kalafiorze, buraku, pietruszce i marchewce, a także w takich owocach, jak maliny i borówki. Nie zapominajmy oczywiście o orzechach.
Z cynkiem jest podobnie, jak z żelazem – lepiej przyswaja się z produktów pochodzenia zwierzęcego, ale dobrym źródłem tego pierwiastka są również produkty zbożowe oraz jajka.
Co zrobić na zajady w ciąży – domowe sposoby
Nie byłabym sobą, gdybym nie wspomniała, jakie domowe sposoby możesz wypróbować na swoje dolegliwości w ciąży. Na pewno masz w swojej kuchni składniki, które mogą wspomóc leczenie zajadów. Jednym z nich jest miód, który ma działanie przeciwzapalne. Powstrzymaj się jednak od zlizywania go z ust, chociaż wiem, że będzie kusiło!
Do natłuszczania spierzchniętych ust bardzo fajnie sprawdza się oliwa z oliwek. Zawarte w niej witaminy A, D, E i K łagodzą podrażnienia, przyspieszają regenerację i świetnie natłuszczają usta.
Na koniec najważniejsza sprawa – pamiętaj, że profilaktyka jest zawsze lepsza od leczenia. Wykonuj wszystkie niezbędne badania w ciąży, zwracaj uwagę na dostarczanie organizmowi składników odżywczych i korzystaj z nawilżających balsamów i pomadek na usta, aby nie były narażone na pękanie.
Bibliografia:
- R. Poręba, et al., Stanowsiko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie suplementacji witamin i mikroelementów podczas ciąży, Ginekologia Polska, 2011, 82, str. 550–553.
- https://www.medme.pl/artykuly/zajady-domowe-sposoby-leczenia-i-zapobieganie,67221.html dostęp: 20.12.2023.
- https://dietetycy.org.pl/zajady/ dostęp: 20.12.2023.
- https://www.pbkm.pl/pregnancy-zone-2/choroby-w-ciazy/clotrimazolum-a-ciaza-czy-mozna-stosowac-lek dostęp: 20.12.2023.