13 tydzień ciąży - rozwój dziecka, badania, brzuch, porady
Jeszcze chwila, a pierwszy trymestr będziesz miała za sobą. 13 tydzień to doskonały czas, by zadbać o siebie i rozwijający się płód. Zaczynasz wyglądać kwitnąco, a sama ciąża ma coraz łagodniejszy przebieg. Nasz kalendarz ciąży podpowie Ci, jak najlepiej wykorzystać ten czas. Czytaj dalej, a poznasz praktyczne wskazówki. Dowiesz się także, jak rozwija się płód.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Trzynasty tydzień ciąży - jak wygląda dziecko?
- Gdzie znajduje się dziecko w 13 tygodniu ciąży?
- 13 tydzień ciąży - typowe objawy
- 13 tydzień ciąży - jak dbać o siebie?
- Trzynasty tydzień ciąży - podstawy prawidłowej diety
- Higiena intymna w trzynastym tygodniu ciąży
- Jakie badania zrobić w 13 tygodniu ciąży?
- Ćwiczenia w trzynastym tygodniu ciąży - porady
- 13 tydzień ciąży - zadbaj o swoją skórę
Trzynasty tydzień ciąży - jak wygląda dziecko?
Wielkość płodu w 13 tygodniu ciąży osiąga około 7,5 cm. Jego gabaryty przypominają więc średniej wielkości jabłko. Nadal ma nieproporcjonalnie dużą głowę w stosunku do reszty ciała - stanowi ona ponad 1/3 długości. Cały czas rozwija się jego układ kostny. Z każdym dniem proporcje małego ciałka zmieniają się. Uaktywnia się trzustka. Produkuje niewielkie ilości insuliny. Płód zaczyna powoli wykazywać odruchy ssania i przełykania.
Rozwój dziecka intensywnie postępuje. Przygotowuje się ono również do oddychania, wykonując drobne ruchy klatką piersiową. Płód na początku drugiego trymestru ciąży ma wykształcone już wszystkie najważniejsze narządy. Od tej pory będą one wzrastać i podejmować swoje funkcje.
Gdzie znajduje się dziecko w 13 tygodniu ciąży?
W 13 tygodniu ciąży Twoje dziecko na stałe zadomowiło się w macicy. To tutaj rozwija swoje struktury i dojrzewa. Macica będzie jego schronieniem aż do momentu porodu, który przyjdzie za około 26 tygodni. Twoje dziecko czuje się tam bardzo bezpiecznie, dlatego dbaj o siebie, uczęszczaj regularnie na wizyty do ginekologa i położnej. Korzystaj ze stanu, w którym się znajdujesz. Nosisz w sobie nowe życie!
Dziecko połączone jest z Twoim organizmem poprzez pępowinę i łożysko. Oddaje Ci niepotrzebne produkty przemiany materii, a Ty dostarczasz mu niezbędne składniki odżywcze, witaminy i minerały. Ta wymiana będzie trwać do końca ciąży.
13 tydzień ciąży - typowe objawy
13 tydzień i następujące tygodnie po nim (początek drugiego trymestru) to czas potocznie nazywany „miesiącem miodowym ciąży”. Większość uporczywych objawów na tym etapie masz już za sobą. Ustępuje uczucie przemęczenia, nudności i charakterystyczne parcie na pęcherz. Część ciężarnych odczuwa wręcz zastrzyk energii i wygląda kwitnąco. Poprawia się także stan skóry, włosów i paznokci.
Razem z płodem rozwija również łożysko. Zadajesz sobie pytanie czy w 13 tygodniu widać brzuch ciążowy? Z pewnością powoli zaczyna się on uwypuklać. Wielkość płodu nie pozwala jeszcze na zobaczenie go „gołym okiem”, ale sama na pewno już zauważyłaś, że Twoje ciało zmienia się. Wskazówki wagi powoli wędrują w górę, a sylwetka ulega zaokrągleniu. Organizm magazynuje tkankę tłuszczową, by zapewnić płodowi odpowiednią ilość energii.
Piersi ciężarnych na początku drugiego trymestru nadal pozostają tkliwe. Gruczoły mlekowe rozwijają się, przygotowując się do laktacji. Nadal możesz doświadczać także zaparć, wzdęć i zgagi. Ciąża zdecydowanie nie jest jednak tak uciążliwa, jak w pierwszych kilku tygodniach.
Zastanawiasz się, czy można czuć ruchy dziecka w 13 tygodniu? Jest na to jeszcze odrobinę za wcześnie. To, co możesz odczuwać, to specyficzne „ciągnięcie” w podbrzuszu, związane z rozwojem łożyska. Nie znaczy to, że płód pozostaje w bezruchu. Bynajmniej. Podczas rozwijania mięśni wykonuje mnóstwo drobnych ruchów. Zgina i prostuje ręce i nogi. Może się również obracać.
13 tydzień ciąży - jak dbać o siebie?
By prawidłowo zadbać o siebie w trzynastym miesiącu ciąży, przede wszystkim zrezygnuj z wszelakich używek. Wykluczone jest spożywanie alkoholu, palenie tytoniu lub zażywanie substancji psychoaktywnych, takich jak np. THC zawarte w marihuanie. Każda z tych substancji może zaburzyć rozwój płodu i przebieg ciąży. Nie sięgaj po nie pod żadnym pozorem. Unikniesz w ten sposób zjawisk takich jak Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS), zaburzenia rozwoju układu nerwowego i inne defekty urodzeniowe.
Zmianie ulec musi także część Twoich nawyków. Jeśli mieszka z Tobą kot (zwłaszcza taki, który ma zwyczaj wychodzić na zewnątrz), trzymaj się z daleka od jego odchodów. Lepiej, by czyszczeniem kuwety zajął się ktoś inny, na przykład Twój partner. Kocie odchody mogą zawierać pierwotniaki, powodującą toksoplazmozę. Zarażenie nią prowadzi do wad rozwojowych płodu.
Oprócz kontaktu z kuwetą swojego pupila, unikać powinnaś także wszelakich farb, rozpuszczalników i pestycydów. Odprężające prace w ogrodzie i remont dziecięcego pokoju przed jego przyjściem na świat może i brzmią romantycznie, ale lepiej powierzyć je komuś innemu. Tym bardziej, że intensywny wysiłek fizyczny również nie jest wskazany w ciąży.
Nie znaczy to jednak, że nie powinnaś się ruszać. Przyszłe mamy powinny przede wszystkim dużo chodzić. Zaleca się także korzystanie z ćwiczeń takich jak joga dla ciężarnych lub zajęcia w szkole rodzenia. Jeśli czujesz się dobrze - możesz pozostać aktywna zawodowo. Ciąża to nie choroba. Każda kobieta jednak indywidualnie znosi jej objawy. Jeśli czujesz taką potrzebę, udaj się do lekarza. Może on wystawić Ci zwolnienie lekarskie, trwające nawet pełne 9 miesięcy. Sprawdź także ten artykuł z opisem ciąży tydzień po tygodniu.
Trzynasty tydzień ciąży - podstawy prawidłowej diety
Podczas przygotowywania posiłków dokładnie myj warzywa i owoce. Wykreśl z jadłospisu niepasteryzowane sery, tatara, sushi i ceviche. Surowe mięso, jaja i ryby mogą zawierać bakterie, które w skrajnych przypadkach mogą prowadzić nawet do śmierci płodu.
Postaw na niskoprzetworzoną żywność, bazującą głównie na świeżych składnikach jak najwyższej jakości. W ten sposób dostarczysz wszystkich potrzebnych składników, dzięki którym zachowasz zdrowie i pomożesz dziecku w prawidłowym rozwoju. Zamiast pizzy, frytek lub hamburgera, zjedz na przykład roladki z indyka gotowane na parze ze szpinakiem i suszonymi pomidorami.
Zdrowe posiłki mogą być równie pyszne, jak ulubione dania na wynos. Wystarczy poświęcić trochę czasu na ich zaplanowanie i przygotowanie. Pamiętaj przy tym, by odżywiać się regularnie. Lepiej zjeść kilka mniejszych porcji w ciągu dnia, niż jednorazowo najeść się do syta. Ograniczysz w ten sposób dolegliwości ze strony układu pokarmowego - mdłości, zgagę i wzdęcia.
Śmiało sięgaj po chude mięso - kurczaka, indyka i ryby. Jedz gotowane jaja i pełnoziarniste pieczywo, a także soczewicę, orzechy i warzywa - te ostatnie najlepiej w nieprzetworzonej formie. Dobrym wyborem będą także pełnoziarniste produkty zbożowe.
Zapoznaj się z zasadami zdrowego żywienia w ciąży.
Higiena intymna w trzynastym tygodniu ciąży
Poprawne nawyki w obszarze higieny intymnej są istotne nie tylko ze względu na dobrostan ciężarnej, ale również zachowanie zdrowia rozwijającego się płodu. Warto wiedzieć więc, jakie praktyki uznawane są za zdrowe - tym bardziej, że w sieci internetowej można znaleźć sporo sprzecznych informacji.
Do przemywania okolic intymnych nie musisz używać specjalnych płynów. Zdarza się, że przynoszą one więcej szkody, niż pożytku. Zaburzają naturalną mikroflorę pochwy, przez co zwiększają ryzyko wystąpienia infekcji grzybiczej lub bakteryjnej. Jeśli koniecznie chcesz z nich korzystać, wybieraj delikatne środki, pozbawione perfum.
Paradoksalnie, dobrą praktyką jest korzystanie z letniej wody z niewielkim dodatkiem zwykłego mydła. Wystarczy przemyć się w ten sposób dwa razy dziennie. Zbyt częste kąpiele nie są wskazane. Nie poleca się również korzystania z publicznych toalet, basenów, jacuzzi i saun.
Istotnym elementem odpowiedniej higieny intymnej jest także dobór bielizny i garderoby. Zrezygnuj z uciskających sztucznych materiałów. W trzynastym tygodniu ciąży warto zaopatrzyć się w oddychające, przewiewne tkaniny, takie jak bawełna czy len.
Jakie badania zrobić w 13 tygodniu ciąży?
Jeśli jeszcze nie umówiłaś się na badanie USG genetyczne pierwszego trymestru ciąży, to odpowiedni moment na jego wykonanie. Pamiętaj, że jest to obowiązkowy i rutynowy test, który pozwala na wykrycie ewentualnych wad genetycznych i chorób u płodu. Na wizytę zabierz kalendarz ciąży oraz wyniki wszystkich poprzednich badań laboratoryjnych i obrazowych. Zapytaj również o wszystkie nurtujące Cię dolegliwości i objawy.
Oprócz określania prawidłowości rozwoju ciąży, lekarz podczas badania USG ocenia również struktury, takie jak:
- liczba płodów w macicy,
- rozwój kosmówki,
- czynność serca płodu,
- długość ciemieniowo-siedzeniowa (CRL),
- wymiar dwuciemieniowy,
- przezierność karkowa,
- czaszka, sierp mózgu i kręgosłup,
- żołądek, serce, pęcherz moczowy (wielkość, położenie w brzuchu)
- ściany powłok brzusznych,
- kończyny górne i dolne.
W tym czasie powinnaś również wykonać badanie PAPP-A, pomiar masy ciała wraz z określeniem jej przyrostu oraz zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi. To bardzo ważne testy, które pomagają monitorować zdrowie Twoje i Twojego dziecka. Nie zaniedbuj wizyt u ginekologa ani położnej.
Przeczytaj więcej o badaniach prenatalnych w ciąży.
Ćwiczenia w trzynastym tygodniu ciąży - porady
Odpowiednie ćwiczenia fizyczne są równie istotne jak prawidłowa dieta, higiena intymna i zachowanie odpowiednich nawyków w życiu codziennym. Każdorazowo warto je indywidualnie dopasować. Pomyśl nad zajęciami prowadzonymi przez specjalistę doświadczonego w pracy z kobietami w ciąży. Warto też zatroszczyć się o miejsce w szkole rodzenia - na zajęcia uczęszcza się mniej więcej od 20 tygodnia, czyli już niedługo.
Ćwiczenia w 13 tygodniu skupiają się zazwyczaj na wzmacnianiu mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowej postawy ciała. Będą Ci bardzo potrzebne, zwłaszcza, kiedy zaczniesz nosić przed sobą widoczny brzuszek. To spore wyzwanie dla Twojego kręgosłupa. Pomocne mogą okazać się na przykład ćwiczenia na piłce lub na macie.
Doskonałą praktyką jest również pływanie i aqua aerobik, jednakże nie każda ciężarna może sobie na nie pozwolić - wizyty na publicznych basenach nie są rekomendowane ze względów higienicznych. Rozważ także odciążającą stawy jazdę na rowerku stacjonarnym i nordic walking. Ciężarnym zaleca się także jogę, pilates i lekki fitness (bez podskoków, dźwigania i cardio).
13 tydzień ciąży - zadbaj o swoją skórę
Dotarłaś do etapu, na którym Twoja skóra - zwłaszcza na brzuchu, udach i piersiach - będzie intensywnie się rozciągać. Może to skutkować pojawieniem się rozstępów. Jeśli jeszcze tego nie zrobiłaś, zaopatrz się w odpowiednie kosmetyki. Poszukaj nawilżających balsamów i kremów dedykowanych kobietom w ciąży.
Dowiedz się więcej o kremach na rozstępy w ciąży.
Pamiętaj także o odpowiednim nawodnieniu. Pomaga ono zachować skórze odpowiednią elastyczność i zdrowy wygląd. Wybieraj w tym celu wodę i niesłodzone, świeżo wyciskane soki. Zrezygnuj ze słodzonych napojów, które mogą odpowiadać za wystąpienie nadwagi i otyłości.
Bibliografia:
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, Dziennik Ustaw, 2018
- Lesley Regan. Twoja ciąża tydzień po tygodniu; Esteri, 2016
- T. W. Sadler: Embriologia Langman. Red. Jacek Malejczyk, Marek Kujawa; Edra Urban & Partner; 2017
- Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w zakresie przesiewowej diagnostyki ultrasonograficznej w ciąży o przebiegu prawidłowym — 2020 rok