20 tydzień ciąży - ważne badania, rozwój dziecka, objawy, porady

Opublikowano: 12.12.2023Autor: Izabela GołdynDrukujUdostępnij

Rozwój dziecka - co nowego w 20. tygodniu?

W 20 tygodniu ciąży płód jest już na półmetku drogi do porodu. Wykształcił wszystkie niezbędne narządy i z każdym dniem przybiera na wadze. Jego układ kostny uległ stwardnieniu, a stawy stały się silniejsze, dzięki czemu może wykonywać coraz bardziej zdecydowane ruchy. Na twarzy kształtują się nos i powieki, a także brwi. Dziecko ćwiczy mięśnie mimiczne poprzez różne miny. Może także zacząć ssać kciuk.

Aktywne gruczoły łojowe wytwarzają łój, który zmieszany z martwym naskórkiem tworzy maź płodową. Nerki produkują mocz wydalany do płynu owodniowego. Dalej mnożą się komórki nerwowe, a dziecko rozwija zdolność rozpoznawania dźwięków i smaków.

Lekarz (jeśli ułożenie dziecka będzie odpowiednie) w badaniu USG bez trudu rozpozna jego płeć. Waga dziecka wynosi około 300 gramów, a wymiary płodu oscylują między 17 a 21 centymetrów. Gabaryty te można porównać do sporego banana.

Zastanawiasz się, gdzie czuć ruchy dziecka w 20 tygodniu ciąży? W tym okresie wiele przyszłych mam doświadcza pierwszych, bardziej wyraźnych sygnałów aktywności swoich maluszków. Często odczuwane są delikatne kopniaki lub lekkie pulsowanie w dolnej części brzucha. Z reguły, początkowo ruchy te są subtelne i łatwo je przeoczyć, zwłaszcza dla kobiet doświadczających ciąży po raz pierwszy. Jednak w miarę wzrostu dziecka stają się one bardziej wyraźne. W 20. tygodniu, miejscem, gdzie zazwyczaj odczuwasz ruchy, jest obszar powyżej spojenia łonowego. To właśnie tutaj, w okolicach pępka, często można wyczekiwać pierwszych oznak aktywności płodu.

Co powinno niepokoić w 20 tygodniu ciąży?

W drugim trymestrze ciąża jest już znacznie stabilniejsza niż na początku. Ryzyko poronienia jest mniejsze, a wiele kobiet doświadcza spokoju i zaczyna cieszyć się swoim stanem. Ustępująca burza hormonów pozwala lepiej poradzić sobie ze zmiennymi nastrojami. 

Brzuszek zaczyna się powiększać, ale jeszcze nie na tyle, by powodować znaczący dyskomfort. W tym okresie mogą pojawić się typowe dolegliwości, takie jak zgaga, zaparcia czy bóle pleców. Zalecana jest odpowiednia dieta, aktywność fizyczna, a także odpoczynek, masaże i fizjoterapia dla złagodzenia dolegliwości kręgosłupa - dźwiga on coraz większy ładunek.

Przeczytaj więcej o bólu kręgosłupa promieniującym do brzucha.

Obrzęki nóg w ciąży wynikają z ucisku powiększającej się macicy na naczynia krwionośne. Aby im zapobiegać powinnaś często zmieniać pozycję: unikaj długotrwałego stania i siedzenia. Postaw przy tym na luźną garderobę. Ograniczenie soli w diecie i regularne spożywanie co najmniej 2,5 litra wody dziennie także mogą pomóc ograniczyć ten objaw.

Skurcze łydek, związane zazwyczaj z niedoborami magnezu i potasu, złagodzisz poprzez wprowadzenie do diety następujących składników: bananów, pomidorów, ziemniaków i kaszy gryczanej. W przypadku częstych skurczów udaj się do fizjoterapeuty. Odpowiednio dobrane ćwiczenia rozluźniające skutecznie odciążą Twoje nogi.

Zawroty głowy w ciąży wynikają z nadmiernego przekierowania krwi do macicy. Aby im zapobiec, zaleca się powolne wstawanie, unikanie gwałtownych zmian pozycji, oraz ostrożność przy schylaniu się. Jeśli zawroty głowy są częste, zalecana jest konsultacja z lekarzem. Ból w pachwinach, wynikający z rozciągania więzadła obłego macicy, jest dość powszechną dolegliwością. W większości przypadków nie jest on powodem do niepokoju.

Sprawdź, jakie przyczyny mogą mieć zawroty głowy w ciąży.

W ciąży zwiększa się produkcja melaniny, co może skutkować ciemnymi plamkami na twarzy (ostuda), ciemniejszymi sutkami, oraz pojawieniem się tzw. linea negra od spojenia łonowego do pępka. Przebarwienia zazwyczaj znikają po porodzie. Zaleca się stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym, aby zapobiec nadmiernemu przebarwieniu skóry.

Rozstępy są naturalnym efektem rozciągania skóry wraz z wzrostem brzucha. Niemożliwe jest ich całkowite wyeliminowanie, jednak regularne stosowanie nawilżających i ujędrniających kosmetyków może pomóc w utrzymaniu elastyczności skóry.

Jeśli nie wiesz jak usystematyzować swoje objawy – mamy dla Ciebie radę. Załóż kalendarz ciąży. Zapisuj w nim swoje symptomy, nastrój, aktywność fizyczną, zjedzone posiłki i pytania do lekarza. Taki dziennik pomoże Ci uporządkować wszelkie wątpliwości dotyczące tego szczególnego czasu.

20 tydzień ciąży: jakie zmiany zachodzą w Twoim ciele

W drugim trymestrze brzuch i macica zaczną szybko się powiększać, a masa ciała wzrośnie o około 5-6 kilogramów. Na tym etapie występują także skurcze Braxtona-Hicksa, przygotowujące ciało do porodu. Wpływ progesteronu skutkuje również rozwojem gruczołów mlecznych, produkujących siarę - pierwsze mleko.

Macica osiąga obecnie poziom pępka, co może powodować jego uwypuklenie. Może to prowadzić do wystąpienia przepukliny ciążowej, dlatego wszelkie niepokojące zmiany warto skonsultować z lekarzem.

Pytanie o to, jaki powinien być brzuch w 20 tygodniu ciąży, staje się bardzo zasadne. Warto jednak zaznaczyć, że brzuch każdej przyszłej mamy jest różny. W tym okresie, różnice w budowie ciała sprawiają, że niektóre kobiety mogą mieć bardziej widoczny brzuszek ciążowy, podczas gdy u innych może być on jeszcze bardziej subtelny. To naturalne zróżnicowanie wynika z indywidualnych cech anatomicznych i dynamiki rozwoju ciąży. Sprawdź także, Ile tygodni trwa ciąża i poznaj jej ważne momenty.

Co jeść, aby wspierać rozwój dziecka w 20. tygodniu ciąży?

W 20 tygodniu ciąży dostosowanie diety do zmieniających się potrzeb organizmu staje się kluczowe dla troski o zdrowie zarówno matki, jak i rozwijającego się płodu. Aby skutecznie zrealizować to zadanie, warto kierować się kilkoma kluczowymi zasadami.

Spożywanie większej ilości mniejszych dań stanowi jedną z najważniejszych wskazówek żywieniowych. Unikanie objętościowych posiłków i nie najadanie się "do syta", zwłaszcza w przypadku występowania różnych objawów z przewodu pokarmowego, może pomóc w zminimalizowaniu dolegliwości - niestrawności i zgagi. Różnorodność w jadłospisie odgrywa główną rolę w dostarczaniu niezbędnych składników odżywczych. Spożywanie zróżnicowanych grup produktów żywieniowych, zwłaszcza nieprzetworzonych warzyw i owoców, pozwala dostarczyć organizmowi cennych witamin i składników mineralnych.

W okresie ciąży warto zadbać o odpowiednią podaż żelaza. Chude mięso i ryby stanowią doskonałe źródło tego ważnego składnika odżywczego, wspierającego prawidłowy rozwój dziecka. Na proces trawienia korzystnie wpływa spożywanie posiłków w spokojnych warunkach, bez pośpiechu. Unikanie stresujących sytuacji podczas jedzenia może przyczynić się do lepszego wchłaniania składników odżywczych. Ograniczanie niezdrowych nawyków żywieniowych, takich jak spożycie słodyczy, słonych przekąsek, fast foodów i produktów smażonych, jest niezbędne dla zdrowego przebiegu ciąży. Korzystanie z tych rad pomoże Ci także szybko wrócić do naturalnej sylwetki już po porodzie.

Zaparcia, zgaga, bóle głowy: Jak radzić sobie z częstymi dolegliwościami

Ciąży często towarzyszą liczne dolegliwości, takie jak zaparcia, zgaga i bóle głowy. Radzenie sobie z tymi zjawiskami wymaga zazwyczaj modyfikacji stylu życia i diety. W przypadku zaparć zaleca się spożywanie większej ilości błonnika, nawadnianie organizmu oraz regularną aktywność fizyczną, na przykład w postaci spacerów. Natomiast ograniczenie występowania zgagi wymaga unikania spożywania dużych posiłków przed snem oraz wyeliminowania z jadłospisu ostrej i tłustej żywności. Pomaga także porzucenie nawyku kładzenia się do łóżka od razu po posiłku.

Bóle głowy mogą być rezultatem zmian hormonalnych. Zdarza się jednak, że wywołują je czynniki takie jak odwodnienie czy niewłaściwe odżywianie. W przypadku uporczywych bólów głowy zaleca się unikanie potencjalnych wyzwalaczy. Spróbuj zapamiętać, jakie pokarmy lub inne okoliczności sprawiają, że boli Cię głowa. W każdym przypadku, przed zastosowaniem jakiejkolwiek strategii radzenia sobie z dolegliwościami w ciąży, zawsze warto skonsultować się z lekarzem, aby zapewnić bezpieczeństwo zarówno dla matki, jak i dziecka.

Styl życia a zdrowa ciąża: pożyteczne nawyki

Oczekiwanie na dziecko to wyjątkowy okres w życiu kobiety, który niekoniecznie musi oznaczać rezygnację z dotychczasowych aktywności. Niemniej jednak warto zrozumieć czego potrzebują rozwijające się dziecko oraz przyszła mama. Weź pod uwagę poniższe kwestie i spróbuj wprowadzić pożyteczne nawyki do swojego codziennego funkcjonowania:

• Praca przy komputerze. Jeżeli praca wymaga długotrwałego przebywania przed komputerem warto wprowadzić częste przerwy, aby uniknąć długotrwałego siedzenia,
• Podróżowanie w ciąży. Podróżowanie w okresie ciąży nie jest zabronione, jednak warto skonsultować się z lekarzem co do czasu i wyboru środka transportu,
• Aktywność fizyczna w ciąży. Aktywność fizyczna jest zalecana, jednak rodzaj i intensywność ćwiczeń powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb i warunków zdrowotnych kobiety. Przyszłe mamy, które były aktywne fizycznie przed ciążą, mogą nadal korzystać z regularnych spacerów. Każdy rodzaj ćwiczeń fizycznych najlepiej omówić z lekarzem prowadzącym,
• Czas dla siebie i higiena osobista. Znalezienie czasu dla siebie w 20 tygodniu ciąży jest niezwykle istotne dla Twojego dobrostanu. Równowaga psychiczna wpływa pozytywnie na płód, wspierając zdrowy rozwój mózgu i układu nerwowego. Nie zapominaj także o prawidłowych nawykach w obszarze higieny osobistej,
• Joga dla ciężarnych. Joga to doskonała forma aktywności fizycznej dla przyszłych mam. Specjalne zajęcia dostosowane do potrzeb ciężarnych pozwalają na utrzymanie sprężystości mięśni, poprawę elastyczności, a także łagodzenie dolegliwości bólowych związanych z ciążą. Ćwiczenia jogi skupiają się na oddechu i relaksacji,
• Szkoła rodzenia. Szkoła rodzenia to niezastąpiony element przygotowań do narodzin. Podczas tych zajęć omawiane są m.in. zmiany, jakie zachodzą w ciele kobiety podczas ciąży, techniki oddychania, poród i jego okresy, a także różne metody łagodzenia bólu w trakcie narodzin. Szkolenia te dostarczają także informacji na temat opieki nad noworodkiem i adaptacji do nowego zadania w życiu – macierzyństwa,
• Słuchanie muzyki. Muzyka ma niezaprzeczalnie pozytywny wpływ na nasze samopoczucie. Korzystnie oddziałuje także na płód. Słuchanie ulubionej muzyki może być doskonałym sposobem na relaks, redukcję stresu oraz budowanie więzi z dzieckiem. Warto eksperymentować przy tym z różnymi gatunkami muzycznymi. Unikaj jednak zbyt głośnych i intensywnych wrażeń,
• Wartościowa lektura zawsze jest dobrym pomysłem - zwłaszcza w ciąży. Śmiało sięgaj po inspirujące książki dotyczące macierzyństwa i rodzicielstwa. Nie zaszkodzi Ci także chwila relaksu przy lekkiej beletrystyce. Czytanie pozytywnych i motywujących treści może dodatkowo wzmacniać psychiczną równowagę,
• Medytacja to praktyka doskonale sprawdzająca się w okresie ciąży. Pomaga ona w zrelaksowaniu ciała i umysłu, redukcji napięcia oraz skoncentrowaniu się na sobie. Regularna medytacja przyczynia się do łagodzenia objawów stresu, poprawy jakości snu oraz wspierania ogólnego dobrostanu. Istnieją również specjalne techniki medytacyjne dostosowane do potrzeb kobiet w ciąży, które pomagają w budowaniu więzi z dzieckiem już przed narodzinami.

20 tydzień ciąży: jakie badania wykonać?

Jeśli jeszcze nie zdecydowałaś się na wykonanie badania USG połówkowego, dwudziesty tydzień ciąży to odpowiedni czas, aby rozważyć tę ważną diagnostyczną procedurę. Badanie USG połówkowe jest kluczowe dla monitorowania zdrowia rozwijającego się płodu, umożliwiając dokładną ocenę struktur anatomicznych, parametrów (m.in. wymiary i waga dziecka) i ewentualnych nieprawidłowości genetycznych. Przeprowadzenie go w tym okresie pozwala na wczesną skuteczną interwencję, co z kolei przyczynia się do bezpieczeństwa zarówno matki, jak i dziecka.

Badanie USG połówkowe nie wymaga szczególnego przygotowania. Wystarczy, że zabierzesz ze sobą wygodne ubranie, które nie będzie krępowało Twoich ruchów. Idealną opcją będzie luźna, bawełniana sukienka lub tunika. Procedura trwa zazwyczaj około 40 minut. W trakcie testu specjalista wykonuje serię skomplikowanych obrazów, analizując struktury ciała dziecka, w tym organy wewnętrzne, kończyny i układ nerwowy.

Ponadto, lekarz ocenia ilość płynu owodniowego i położenie łożyska. Otrzymane informacje są nie tylko cenną wiedzą na temat zdrowia dziecka, ale także stanowią podstawę do dalszego planowania opieki prenatalnej.

Oprócz badania USG połówkowego, warto również rozważyć wykonanie badania USG 3D, które może być fascynującym uzupełnieniem monitorowania rozwoju dziecka w 20. tygodniu ciąży. Badanie jest możliwe, jeśli ułożenie dziecka na nie pozwala. Umożliwia ono uzyskanie trójwymiarowego obrazu płodu. Stanowi ono unikalną okazję do bliższego zapoznania się z wyglądem i ruchami Twojego maluszka. Warto pamiętać, że USG 3D często jest dostępne jako opcja odpłatna, więc decyzja o jego wykonaniu zależy od indywidualnych preferencji i możliwości finansowych.

Dowiedz się więcej na temat położenia płodu w USG.

Niektórzy przyszli rodzice decydują się na dodatkowe badanie genetyczne, jakim jest test NIFTY. Jest to badanie nieinwazyjne, które wymaga pobrania niewielkiej ilości krwi od matki. Próbka ta zawiera komórki DNA płodu. Po pobraniu, odpowiednio zabezpieczoną krew odsyła się do specjalistycznego laboratorium, które przeprowadza analizę genetyczną. Badanie NIFTY jest szczególnie skuteczne w wykrywaniu aberracji chmosomowych, takich jak zespół Downa, zespół Edwardsa i zespół Patau. Test określa także dokładnie płeć dziecka.

Podjęcie decyzji o wykonaniu badania NIFTY jest zawsze indywidualnym wyborem rodziców. Niestety, test nie jest refundowany przez NFZ. Niemniej, zaleca się wykonanie go każdej ciężarnej (szczególnie tym, które przekroczyły 35 rok życia), ponieważ dzięki niemu lekarz uzyskuje bardziej szczegółowe informacje na temat genetyki dziecka. Jeśli wyniki sugerują obecność nieprawidłowości, lekarz może zalecić dalsze badania i konsultacje genetyczne.
Bibliografia:

1. T. W. Sadler: Embriologia Langman. Red. Jacek Malejczyk, Marek Kujawa; Edra Urban & Partner; 2017
2. Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w zakresie przesiewowej diagnostyki ultrasonograficznej w ciąży o przebiegu prawidłowym — 2020 rok
3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, Dziennik Ustaw, 2018
4. Lesley Regan. Twoja ciąża tydzień po tygodniu; Esteri, 2016