6 miesiąc ciąży – objawy, zalecenia, rozwój dziecka

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Dominika SkupieńDrukujUdostępnij

6 miesiąc ciąży – rozwój dziecka

23-27 tydzień – skóra dziecka staje się coraz grubsza, wyodrębniają się w niej dwie osobne warstwy – naskórek oraz skóra właściwa. W skórze właściwej pojawiają się wypustki naczyń krwionośnych i nerwów. W 6 miesiącu ciąży intensywnie rozwija się układ nerwowy, przez co ruchy dziecka są coraz bardziej skoordynowane. Na tym etapie ciąży z uwagi na dużą ilość miejsca w macicy, płód może nawet wykonywać fikołki. Kobieta zaczyna odczuwać coraz mocniejsze kopniaki oraz rytmiczne drgania brzucha świadczące o czkawce. Płód chętnie chwyta i ściska wszystko co znajduje się w jego zasięgu – zwłaszcza pępowinę. Kształtuje się również jego cykl dobowy – naprzemienne okresy snu i aktywności. Wiele kobiet zauważa, że ich dziecko staje się aktywne w konkretnych porach dnia np. głównie rano lub wieczorem, albo po posiłkach.

Szósty miesiąc ciąży to okres, kiedy intensywnie rozwija się również mózg. 24 tydzień jest momentem, kiedy fale mózgowe płodu są zbliżone do tych obecnych u noworodków. Dojrzewają komórki odpowiedzialne za procesy myślowe. Płód jest w stanie zapamiętywać dźwięki, co sprawia, że po urodzeniu noworodek rozpoznaje głos rodziców oraz np. ulubioną muzykę swojej mamy. Oczy dziecka, które do tej pory cały czas były osłonięte powiekami w tym miesiącu otworzą się. Zaraz po urodzeniu, tęczówki będą niebieskie - ostateczny kolor osiągną dopiero po kilku lub nawet kilkunastu tygodniach.

Szósty miesiąc ciąży to także czas tzw. granicy przeżywalności wcześniaków. To oznacza, że w przypadku porodu przedwczesnego po 22 tygodniu ciąży, noworodek ma szanse na przeżycie poza organizmem matki. Jego płuca jeszcze nie są w na tyle rozwinięte, aby mógł samodzielnie oddychać, dlatego każdy dzień dłużej w brzuchu matki jest na wagę złota. Płuca płodu wypełnione są płynem owodniowym, co sprzyja powstawaniu pęcherzyków płucnych. Po 20 tygodniu w płucach dziecka zaczyna pojawiać się także substancja zwana surfaktantem – odpowiada on za rozprężanie pęcherzyków płucnych, umożliwiając oddychanie i wymianę gazową w płucach. Aby noworodek mógł samodzielnie oddychać po urodzeniu konieczna jest odpowiednia ilość surfaktantu w płucach – ma to miejsce około 36 tygodnia ciąży. Dlatego dzieci urodzone wcześniej często zmagają się z zaburzeniami oddychania.

Jak wygląda dziecko w 6 miesiącu ciąży?

Jego twarz jest niemal w pełni ukształtowana – rysy twarzy są wyraźniejsze, podczas USG można zobaczyć zmieniającą się mimikę twarzy. Na palcach dłoni i stóp tworzą się linie papilarne, skóra jest pokryta mazią płodową. Ruchy dziecka stają się coraz intensywniejsze i bardziej odczuwalne przez mamę. Waga płodu wynosi około 630g, natomiast jego długość – 23 cm. Ułożenie dziecka w macicy jest jeszcze dowolne – ma ono sporo miejsca, co umożliwia mu wykonywanie rozmaitych ruchów. Podczas badania USG może się okazać, że płód jest ułożony nieodpowiednio do porodu naturalnego – główką do góry. Nie należy się tym martwić, pozycja dziecka zmieni się jeszcze wielokrotnie. Ostateczne ułożenie dziecka ma miejsce zwykle dopiero około 36 tygodnia ciąży i w 95% jest ono prawidłowe.

6 miesiąc ciąży – zmiany w ciele kobiety, objawy, waga, brzuch

• przyrost wagi – II trymestr to czas kiedy większość kobiet zauważa wzrost masy ciała. Jest to około 6 kg w trakcie całego trymestru (ok. 0,5 kg / tydzień). Zaleca się regularną kontrolę wagi, ponieważ jej nadmierny przyrost może prowadzić do wielu problemów i komplikacji ciążowych,
• wzrost macicy – wraz ze wzrostem i rozwojem dziecka powiększa się również macica. Między 22 a 25 tygodniem ciąży możliwe jest wybadanie jej dotykiem przez brzuch na wysokości pępka,
• poprawa kondycji skóry i włosów – hormony ciążowe oraz zwiększona objętość krwi pozytywnie wpływają na kondycję skóry i włosów, które stają się lśniące i gęste. Wypadanie włosów w ciąży jest ograniczone i mniej zauważalne niż wcześniej. Może to nastąpić jednak po porodzie na skutek spadku poziomu estrogenów.

Dolegliwości w 6 miesiącu ciąży

• trudności w oddychaniu – rosnąca macica powoduje przesunięcie narządów jamy brzusznej w kierunku przepony i płuc. Przez to objętość płuc jest mniejsza niż zwykle, a ruchomość przepony zostaje zaburzona. Kobieta może odczuwać objawy takie jak: braki tchu oraz szybsze męczenie się podczas wysiłku. Problemy z oddychaniem występują u większości ciężarnych i rzadko są powodem do obaw, jednak tym co powinno Cię zaniepokoić i skłonić do konsultacji z lekarzem jest:
  • podwyższone tętno,
  • wahania ciśnienia tętniczego,
  • długotrwała duszność,
  • ból w klatce piersiowej,
  • silny ból głowy,
  • nasilony kaszel

• refluks żołądkowo – przełykowy (zgaga)  – pojawia się na skutek oraz zmian hormonalnych oraz w wyniku ucisku powiększającej się macicy na żołądek. Progesteron powoduje rozluźnienie zwieracza przełyku, powodując tym samym cofanie się treści pokarmowej do przełyku.

Symptomami zgagi są najczęściej: pieczenie w gardle i za mostkiem, odbijanie oraz kwaśno-gorzki posmak w ustach.

Poniższe wskazówki pomogą Ci ograniczyć uciążliwe objawy:

• wprowadź lekkostrawną dietę,
• unikaj ostrych, tłustych potraw, a także gazowanych napojów i czekolady,
• posiłki spożywaj powoli, dokładnie przeżuwając pokarm,
• noś wygodne ubrania, tak aby nie wywierać nacisku na brzuch – ma to niekorzystny wpływ zarówno na żołądek jak i rozwój dziecka w macicy,
• wprowadź do swojej diety jogurty – neutralizują kwas żołądkowy,
• nie kładź się do łóżka zaraz po jedzeniu,
• do spania ułóż głowę wyżej – pod nogi łóżka (od strony głowy) podłóż przedmioty, które podniosą tę część lub zastosuj wyższą poduszkę,

W ciąży nie zaleca się stosowania środków przeczyszczających, działających drażniąco na jelita - z uwagi na ryzyko wystąpienia przedwczesnej czynności skurczowej macicy.

Jeśli pomimo wprowadzenia powyższych zaleceń nadal doskwiera Ci złe samopoczucie, skontaktuj się z lekarzem. Istnieją leki zobojętniające kwas żołądkowy, które są bezpieczne w ciąży i nie wpływają na rozwój dziecka.

• niestrawność – zmniejszona objętość żołądka spowodowana uciskiem ciężarnej macicy powoduje spowolnienie trawienia. Odkładanie się spożytego pokarmu w jelitach oraz żołądku może wywołać ból brzucha, czasami promieniujący do pleców.

Silny, nieprzemijający ból brzucha w ciąży zawsze powinien skłaniać do konsultacji lekarskiej!

Tkliwość oraz ostry ból w obrębie mięśnia macicy może świadczyć o dużym niebezpieczeństwie i być objawem np. przedwczesnego odklejenia łożyska. Jest to stan nagły, zagrażający życiu matki i dziecka.

• ból pleców – dolegliwości w 6 miesiącu ciąży mogą być spowodowane przeciążeniem więzadeł jamy brzusznej, miednicy oraz pleców, a także zmianą środka ciężkości ciała.

W profilaktyce bólów pleców bardzo istotne jest zwrócenie uwagi na prawidłową postawę ciała:

• klatka piersiowa wysunięta do przodu,
• ramiona opuszczone, skierowane do tyłu,
• plecy proste,
• miednica cofnięta do tyłu,
• stopy ustawione wąsko, równolegle do siebie.

Sprawdź także ten artykuł: 4 miesiąc ciąży krok po kroku – zalecenia, objawy, badania.

6 miesiąc ciąży – badania

• Badanie przedmiotowe i podmiotowe
• Ocena czynności serca płodu
• Pomiar ciśnienia tętniczego krwi
• Pomiar masy ciała
• Ocena ryzyka ciążowego
• Badanie stężenia glukozy we krwi – test obciążenia glukozą (krzywa cukrowa)
• Badanie ogólne moczu
• Badanie na obecność przeciwciał anty-D w przypadku kobiet z ujemną grupą krwi (Rh -)
• Badanie w kierunku przeciwciał toksoplazmozy (IgM)

Test obciążenia glukozą (OGTT)

Krzywa cukrowa jest badaniem pozwalającym stwierdzić stan zagrożenia cukrzycą oraz cukrzycę. Jak przebiega?

• na badanie należy przyjdź na czczo (najlepiej 12 h od ostatniego posiłku) i po przespanej nocy,
• w ciągu 3 dni poprzedzających badanie nie należy zmieniać diety, odżywiaj się normalnie – tak jak zazwyczaj,
• unikaj stresu w dzień wykonania testu.

1. Zaraz po przyjściu do laboratorium udaj się do punktu pobrań w celu pobrania pierwszego materiału do badań (na czczo),
2. Kiedy pierwszy pomiar masz już za sobą – przygotuj roztwór glukozy. W tym celu przygotuj 250-300 ml wody i rozpuść w niej 75 g glukozy. Roztwór wypij w ciągu 5 min (jest on słodki i może powodować mdłości),
3. Udaj się na kolejne pomiary glikemii kolejno po 1 oraz 2 h od spożycia roztworu glukozy.

Najczęstsze pytania:

Czy podczas badania mogą pojawić się jakieś objawy niepożądane?

Podczas badania może pojawić się złe samopoczucie, zawroty głowy oraz mdłości. O wszelkich dolegliwościach należy poinformować personel medyczny.

Czy z racji dość długiego oczekiwania na kolejne pomiary mogę wyjść na krótki spacer / zakupy?

Nie, po wypiciu roztworu glukozy powinnaś pozostać w placówce medycznej. Do czasu całkowitego zakończenia badania należy ograniczyć aktywność i pozostać w spoczynku. Dozwolone są rozmowy oraz wyjście do toalety.

Czy podczas badania mogę napić się wody?

Podczas badania nie powinno się nic jeść ani pić – powoduje to otrzymanie fałszywych wyników.

Jestem przeziębiona, czy powinnam udać się na badanie?

Nie, wszelkie infekcje mogą zaburzyć wyniki pomiarów. Aby wykonać test OGTT należy zaczekać do pełnego wyzdrowienia.

Jakie są normy krzywej cukrowej?

• Na czczo: poniżej 92 mg/dl
• Po 1h: poniżej 180 md/dl
• Po 2h: poniżej 153 mg/dl

Edukacja przedporodowa

Początek 6 miesiąca ciąży to idealny czas aby rozważyć kwestię edukacji przedporodowej. Szkoła rodzenia to idealny kurs przygotowawczy, nie tylko do samego porodu, ale również do opieki na noworodkiem.  Jeśli to Twoja pierwsza ciąża to z pewnością zajęcia dostarczą Ci mnóstwo przydatnych informacji. Jeśli jesteś już w kolejnej ciąży, edukację potraktuj jako przypomnienie lub uzupełnienie wiadomości.

Podczas zajęć w szkole rodzenia zgłębisz tematykę dotyczącą między innymi:

• porodu (m.in. przebieg porodu, metody łagodzenia bólu porodowego, pozycje porodowe),
• noworodka (m.in. przewijanie, kąpiel, pielęgnacja skóry, stany przejściowe, szczepienia ochronne, badania),
• połogu (m.in. przebieg połogu, higiena i pielęgnacja, możliwe powikłania),
• laktacji (m.in. etapy laktacji, zalety karmienia piersią dla matki i dziecka, prawidłowa technika karmienia, pozycje podczas karmienia, wskaźniki efektywnej laktacji, metody regulacji laktacji).

Otrzymasz również wiele cennych wskazówek dotyczących przygotowania do porodu, których w zależności od placówki udzielą Ci specjaliście różnych dziedzin – m.in. położna, fizjoterapeuta, psycholog, dietetyk.

Szkoła rodzenia może kojarzyć się z dużym wydatkiem finansowym – nic bardziej mylnego. Zajęcia mogą być w pełni refundowane po spełnieniu warunków (ustalonych przez szkołę rodzenia) oraz złożeniu odpowiednich dokumentów.

Jeśli zajęcia w szkole rodzenia Cię nie przekonały, zachęcam do rozważenia edukacji przedporodowej prowadzonej przez położną środowiskową. Jest ona bezpłatna, jej koszty pokrywa NFZ. Jeśli nie wybrałaś jeszcze swojej położnej, to teraz jest idealny moment.

Kobieta ciężarna może korzystać z wizyt u położnej środowiskowej:

• 1 raz w tygodniu między 21 a 31 tygodniem ciąży
• 2 razy w tygodniu od 32 tygodnia ciąży do porodu

Po urodzeniu dziecka położna zobowiązana jest do od 4 do 6 wizyt patronażowych w domu pacjentki. Pierwsza wizyt powinna się odbyć do 48 h po wyjściu kobiety i dziecka do domu.

Pamiętaj! 2 razy w roku możesz bezpłatnie dokonać zmiany położnej środowiskowej.

Położna POZ przygotuje Cię zarówno do porodu jak i radzenia sobie z noworodkiem. Po porodzie odwiedzi Cię w domu, podczas tej wizyty:

• zapyta o Twoje samopoczucie i przebieg połogu,
• sprawdzi czy dziecko prawidłowo się rozwija i przybiera na wadze,
• oceni postęp gojenia się rany po CC / nacięciu krocza, jeśli taką posiadasz,
• udzieli porad laktacyjnych,
• pomoże rozwiązać ewentualne problemy,
• wesprze oraz udzieli odpowiedz na Twoje pytania,
• przekaże Ci cenne wskazówki.

Bibliografia:

• Regan L. Twoja ciąża tydzień po tygodniu. Esteri 2020.
• Iwanowicz-Palus G., Bień A. Edukacja przedporodowa. Wydawnictwo lekarskie, 2020.
• Wender-Ożegowska E., Bomba-Opoń D., Brązert J. i wsp. Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników postępowania u kobiet z cukrzycą. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017; 2, 5: 215-229.
• Strona internetowa: www.pacjent.gov.pl