9 miesiąc ciąży krok po kroku - dolegliwości, zalecenia, objawy porodu

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Dominika SkupieńDrukujUdostępnij

9 miesiąc ciąży – rozwój dziecka

36 – 40 tydzień ciąży - na końcowym etapie 9 miesiąca ciąży płód jest już w pełni rozwinięty i gotowy do życia pozamacicznego. Po ukończeniu 38 tygodnia ciąży płuca maleństwa są już całkowicie wykształcone i zaopatrzone w odpowiednią ilość surfaktantu, co umożliwi mu samodzielne oddychanie po porodzie. Wcześniaki urodzone w okolicy 36/37 tygodnia ciąży mogą doświadczać pewnych problemów oddechowych i wymagać niewielkiego wsparcia oddechowego, jednak nie jest to regułą. Serce bije teraz z częstotliwością od 120 do 160 uderzeń na minutę, co jest wyraźnie słyszalne podczas badań KTG.

Wiele kobiet zastanawia się czy oraz ile rośnie dziecko w 9 miesiącu ciąży – płód rośnie do dnia porodu, a przyrosty jego wagi są kwestią indywidualną i zależą od wielu czynników. Waga dziecka w dniu porodu wynosi zazwyczaj od 3 do 4 kg.

Ostatni miesiąc ciąży to czas przygotowania do porodu i przybrania odpowiedniej pozycji. Brak przestrzeni w macicy oraz mniejsza ilość płynu owodniowego znacznie utrudnia, a nawet uniemożliwia zmianę ułożenia. Dlatego pozycja przybrana przez dziecko około 36 tygodnia ciąży jest najczęściej pozycją ostateczną i nie ulega zmianie do dnia porodu. Najbardziej korzystne jest położenie płodu podłużne główkowe przednie. To oznacza, że najlepiej, aby dziecko było ułożone główką w dół, a jego potylica znajdowała się od strony spojenia łonowego matki. Ruchy dziecka powinny być odczuwalne do samego porodu – ich brak może świadczyć o wystąpieniu nieprawidłowości.

W trakcie ciąży dziecko otrzymuje przeciwciała odpornościowe pochodzące z krwi matki, dlatego podczas porodu jest już w nie dobrze zaopatrzone. Niestety wraz z czasem mijającym od porodu odporność dziecka maleje. Nie jest ono w stanie produkować własnych przeciwciał odpornościowych – ta funkcja pojawia się dopiero u rocznego dziecka. Dlatego tak istotne jest karmienie piersią, przynajmniej do 6 miesiąca życia. Przeciwciała przekazywane z mlekiem matki są przedłużeniem ochrony prenatalnej i zabezpieczają maleństwo przed licznymi infekcjami, które na tym etapie życia mogą okazać się niebezpieczne.

9 miesiąc ciąży – badania

Zalecane badania między 38 a 39 tygodniem ciąży:

• Badanie podmiotowe i przedmiotowe
• Badanie położnicze
• Ocena ruchów płodu
• Ocena czynności serca płodu
• Pomiar ciśnienia tętniczego krwi oraz masy ciała
• Ocena ryzyka ciążowego
• Badanie ogólne moczu
• Morfologia krwi

Zalecane badania po ukończeniu 40 tygodnia ciąży:

• Badanie podmiotowe i przedmiotowe
• Badanie położnicze
• Ocena ruchów płodu
• Ocena czynności serca płodu
• Pomiar ciśnienia tętniczego krwi oraz masy ciała
• Ocena ryzyka ciążowego
• Badanie KTG
• Badanie USG

Jak przetrwać 9 miesiąc ciąży?

Ostatni miesiąc ciąży to czas, kiedy niemal wszystkim ciężarnym doskwiera zmęczenie, a wszelkie dolegliwości ciążowe mogą się nasilić. Dodatkowo ruchy dziecka mogą stać się bardziej bolesne – kopniaki w żebra z pewnością nie należą do najprzyjemniejszych ciążowych odczuć.

Ból pleców - coraz bardziej doskwiera i daje się we znaki. Dbaj o prawidłową postawę i ruch – na tyle na ile pozwala Ci na to samopoczucie,

ograniczona mobilność – duży i ciężki brzuch znacznie utrudnia wykonywanie codziennych czynności. Pozwól swoim bliskim się wyręczyć,

zmęczenie – utrata energii i senność to objawy towarzyszące większości ciężarnych w ostatnim miesiącu ciąży. Jeśli w ciągu dnia odczuwasz zmęczenie, to znak, że Twój organizm potrzebuje odpoczynku – spróbuj zrobić sobie drzemkę,

wahania nastrojów – już niedługo powitasz na świecie swoje maleństwo – ta myśl powoduje u Ciebie ekscytację i entuzjazm, jednak na myśl o porodzie odczuwasz stres i strach. Dziewiąty miesiąc ciąży to czas, kiedy te skrajne odczucia przeplatają się ze sobą – to całkiem naturalne,

częste parcie na mocz – w ostatnim miesiącu ciąży prawdopodobnie zauważysz konieczność jeszcze częstszych wizyt w toalecie. Macica obniża się, dzięki czemu poprawi się Twój komfort podczas oddychania, jednak nastąpi to kosztem zwiększenia ucisku na pęcherz moczowy. Sprawdź także ten artykuł: 7 miesiąc ciąży krok po kroku – dolegliwości, badania, rozwój dziecka.

9 miesiąc ciąży – czas przygotowania do porodu

Co spakować do szpitala?

Przede wszystkim dokumentacja medyczna:

• karta przebiegu ciąży,
• wynik grupy krwi,
• wyniki badań USG z całego okresu ciąży,
• ostatni wynik morfologii i badania moczu,
• wyniki badań na obecność: HIV, HCV, HBS, WR i GBS,
• karty informacyjne z hospitalizacji podczas ciąży (jeśli takie były),
• inne dokumenty zawierające istotne informacje odnośnie przebiegu ciąży,
• plan porodu,
• skierowanie do szpitala (nie jest obowiązkowe, ale warto mieć je przy sobie).

Dodatkowo:

• dowód osobisty,
• dane oraz numer NIP pracodawcy w przypadku chęci uzyskania zwolnienia lekarskiego,
• oświadczenie woli dotyczące m.in. kwestii religijnych np. brak zgody na przetaczanie krwi.

Jeśli chodzi o wyprawkę dla matki i dziecka – tzw. torbę do szpitala, to warto najpierw dowiedzieć się co wybrany szpital oferuje i uzupełnić ewentualne braki. Ten sposób pozwoli uniknąć pakowania niepotrzebnych rzeczy i pozwoli wygospodarować więcej miejsca dla tych naprawdę istotnych. Pamiętaj, że osoba bliska może donieść Ci rzeczy, których zapomniałaś lub nie sądziłaś, że będą przydatne.

Jak przetrwać poród?

Większość kobiet na myśl o porodzie wyobraża sobie przede wszystkim długotrwały ból. Wiele mówi się o znieczuleniu porodowym, jednak nie wszystkie szpitale je oferują. Stosunkowo mała grupa kobiet zna i korzysta z niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu. Są to sposoby, które bez użycia leków pomogą Ci zredukować ból porodowy. Ich dostępność nie jest więc zależna od placówki medycznej, sama wybierzesz sposób, który sprawdzi się u Ciebie najlepiej.

• Aktywny poród – aktywność podczas porodu jest niezwykle istotna – nie tylko zmniejsza dolegliwości bólowe, ale również skraca czas trwania porodu. Spacerowanie podczas I okresu porodu przyspiesza rozwieranie szyjki macicy. Siedzenie na piłce połączone z ruchem bioder relaksuje ciało i rozluźnia tkanki krocza, zapobiegając urazom. W II okresie porodu świetnie sprawdza się pozycja kuczna – skraca ona długość kanału rodnego i rozszerza go, co sprawia, że główka dziecka łatwiej i szybciej przesuwa się w dół. W większości szpitali sala porodowa jest wyposażona w sprzęt ułatwiający przybranie przez rodzącą dogodnej pozycji – m.in. piłka, worek Sacco, drabinki, materac, krzesło porodowe.
• Techniki oddechowe – spokojny oddech redukuje napięcie mięśniowe w ciele, rozluźnione tkanki stawiają mniejszy opór dla rodzącego się dziecka przez co poród przebiega szybciej i łagodniej dla matki i dziecka. Dzięki tej metodzie kobieta i dziecko są dobrze dotlenione i mniej odczuwają zmęczenie.
• Masaż – może być prowadzony zarówno przez położną jak i partnera rodzącej. Doskonale sprawdza się w przypadku bólu kręgosłupa – ucisk tkanek miękkich dolnej części pleców redukuje napięcie. Dolegliwości bólowe są ściśle powiązane z wydzielaniem kortyzolu (hormon stresu), który blokuje działanie oksytocyny, odpowiadającej za skurcze macicy. Złagodzenie bólu zmniejsza uczucie niepokoju, co powoduje spadek stężenia hormonu stresu oraz wzrost działania oksytocyny – skurcze nasilają się i akcja porodowa nabiera tempa.
• TENS (przezskórna elektryczna stymulacja nerwów) – polega na umieszczeniu na plecach czterech elektrod, przez które do nerwów obwodowych przesyłane są niewielkie impulsy elektryczne. Rodząca po uprzednim przeszkoleniu przez położną może sama regulować moc stymulacji. Podczas tej metody dochodzi do „zmylenia” mechanizmu informującego o bólu w danej części ciała. TENS w żaden sposób nie blokuje ani nie uszkadza nerwów, zakłóca jedynie impuls nerwowy przekazujący informacje na temat bólu. To powoduje, że organizm nie otrzymuje danych na temat lokalizacji i siły bólu. 
• Immersja wodna – zanurzenie w wodzie korzystnie wpływa na układ krążenia, następuje rozszerzenie naczyń krwionośnych, dzięki czemu dziecko jest lepiej dotlenione. Ciśnienie wywierane przez wodę działa relaksująco i przeciwbólowo. Dodatkowo zwiększa się wydzielanie oksytocyny, co skutkuje przyspieszeniem porodu. Mimo wielu korzyści płynących z zastosowania wody w porodzie, nie wszystkie kobiety mogą skorzystać z tej metody łagodzenia bólu. Jest ona przeznaczona jedynie dla kobiet, których ciąża przebiega prawidłowo – kontakt z wodą uniemożliwia kontrolę KTG. Dlatego wszelkie komplikacje ciążowe wymagające ciągłego monitorowania stanu płodu wykluczają jej zastosowanie.

Immersja wodna może być stosowana krótko np. 20-30 min lub do czasu urodzenia się dziecka. Dziecko urodzone do wody przeżywa mniejszy stres związany ze zmianą środowiska. Płód, który przez 9 miesięcy rozwijał się w otoczeniu wód płodowych łagodniej znosi poród do podobnego – wodnego otoczenia. Wiele mam ma obawy związane z ryzykiem zachłyśnięcia się noworodka po porodzie do wody. Są one bezpodstawne – dziecko otrzymuje sygnał o konieczności samodzielnego oddychania dopiero po wynurzeniu z wody. Do tego czasu korzysta z tlenu transportowanego przez pępowinę.

Większość sposobów łagodzenia bólu jest możliwa do nauki w pierwszej fazie porodu, jednak niektóre warto przećwiczyć jeszcze w ciąży. Np. techniki oddechowe warto znać i stosować jeszcze przed porodem jako metodę relaksacji i redukcji stresu. Wiele kobiet po przyjściu na salę porodową jest zdezorientowana i zdekoncentrowana, przez co ciężko jest im się skupić na nauce nowych rzeczy. Jednak po oswojeniu się z nową sytuacją, przypominają sobie techniki stosowane w ciąży i zaczynają z nich efektywnie korzystać. To znacznie zmniejsza czas odczuwania dolegliwości bólowych i nie zakłóca tak bardzo akcji porodowej.

Jak rozpoznać rozpoczynający się poród?

Czasami ciężarne martwią się, że zdarzy im się pomylić skurcze przepowiadające z porodowymi lub przeoczą oznaki porodu i co najgorsze – nie zdążą na czas dojechać do szpitala. Jeśli jesteś w tej grupie kobiet to uspokajam – jeśli zacznie się akcja porodowa to instynktownie będzie wiedzieć, że to już TEN czas.

Jakie są wiec objawy zbliżającego się porodu?

• Obniżenie dna macicy – ma miejsce zwykle od 3 do 4 tygodni przed porodem. Możesz odczuć wyraźną poprawę oddychania i możliwość nabrania większej ilości powietrza podczas wdechu. Nie każda ciężarna zauważy u siebie obniżenie dna macicy,
• Odejście czopa śluzowego – jest nim charakterystyczna wydzielina pochwowa o gęstej i zbitej konsystencji. Czop śluzowy może być jasny / bezbarwny lub podbarwiony krwią. Może pojawić się kilka / kilkanaście dni lub godzin przed porodem,
• Odejście wód płodowych – kojarzone zwykle jako nagłe odpłynięcie dużej ilości płynu, ale może również wystąpić jako stopniowe sączenie się niewielkiej ilości wód. Jeśli zauważysz odpłynięcie wód płodowych, zwróć uwagę na ich kolor, a następnie udaj się do szpitala,
• Skurcze porodowe – regularna i wyraźnie odczuwalna czynność skurczowa, której nie będziesz w stanie przeoczyć. Skurcze będą coraz mocniej odczuwalne, a czas między nimi będzie stopniowo się skracał. Jeśli relaksująca kąpiel ani środki przeciwbólowe nie pomogą ich złagodzić to znak, że właśnie rozpoczął się poród! Notuj częstość występowania skurczów, jeśli pojawiają się regularnie co 10 min lub częściej – możesz szykować się do szpitala.

Bibliografia:

Edukacja przedporodowa. Red. Iwanowicz-Palus, Grażyna; Bień, Agnieszka . : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2020, 490 s. ISBN 978-83-200-6022-5

Regan L. Twoja ciąża tydzień po tygodniu. Esteri 2020.

https://rodzicpoludzku.pl