Drugi trymestr ciąży - objawy, dolegliwości, badania, zalecenia
Brawo, dotarłaś do drugiego trymestru! Od teraz zmęczenie i poranne mdłości, które mogły nękać Cię we wczesnej ciąży, zaczynają ustępować. Być może po raz pierwszy od miesięcy czujesz się zdrowa, seksowna i pełna energii. W tym artykule dowiesz się wszystkiego, co powinnaś wiedzieć o ulubionym okresie każdej ciężarnej, jakim jest 2 trymestr ciąży. Poznasz typowe objawy i dolegliwości, których możesz spodziewać się w tym czasie. Zapraszam do lektury.
Z tego artykułu dowiesz się:
Kiedy rozpoczyna się II trymestr ciąży oraz do którego tygodnia trwa?
Drugi trymestr ciąży rozpoczyna się od 14. tygodnia i trwa do końca 27 tygodnia ciąży. Przypada zatem na 4, 5 i 6 miesiąc ciąży. Jest to niewątpliwie czas, kiedy poczujesz się lepiej. Miną uciążliwe dolegliwości pierwszego trymestru, takie jak poranne mdłości, zmęczenie, czy obniżone libido. Co najważniejsze, po 14 tygodniu ciąży ryzyko poronienia spada z około 20% do 2%.
Drugi trymestr ciąży – objawy
Gdy zagrożenie poronieniem maleje i pojawiają się pierwsze ruchy płodu (około 18 tygodnia ciąży), wiele przyszłych mam zaczyna się relaksować i naprawdę cieszyć swoją ciążą. Drugi trymestr to także czas, w którym wiele kobiet zaczyna akceptować swoją nową tożsamość.
Wahania poziomu hormonów, które mogły powodować u Ciebie gwałtowne zmiany nastroju w pierwszym trymestrze, ustabilizują się. Kiedy poczujesz się lepiej, będziesz w stanie poradzić sobie ze zmiennymi nastrojami i podejść do nich spokojnie. Twój brzuszek ciążowy powiększy się i w końcu będzie widoczny. Nie będziesz jednak na tyle duża, aby czuć się niekomfortowo. Jeśli utrzymywałaś ciążę w tajemnicy podczas pierwszego trymestru, możesz w końcu podzielić się swoim podekscytowaniem z innymi.
2 trymestr ciąży to czas, kiedy możesz spodziewać się wystąpienia następujących objawów:
Zgaga
Jeśli jeszcze nie znasz nieprzyjemnego uczucia palenia w gardle, prawdopodobnie w ciąży zaznasz go po raz pierwszy. Nie jest to niebezpieczna dolegliwość, ale z pewnością bardzo uporczywa. Aby uchronić się przed zgagą oraz zniwelować uciążliwe pieczenie w przełyku, powinnaś zastosować pewne modyfikacje żywieniowe. Spożywaj posiłki częściej, w mniejszych porcjach, a po jedzeniu pozostań w pozycji pionowej przez około godzinę. Unikaj ciężkostrawnych, pikantnych i tłustych potraw oraz słodzonych napojów gazowanych. Ulgę podczas zgagi przyniesie Ci mleko, maślanka, czy kefir (ale uwaga: ilości większe niż 0,7L na dobę mogą nasilać dolegliwości). Pomocne będzie też siemię lniane. Łyżkę nasion siemienia zalej gorącą wodą i odstaw na 15 minut. Po tym czasie przecedź powstały “kisiel” przez sitko. Działa on powlekająco na przewód pokarmowy, przez co zmniejsza uczucie pieczenia w przełyku. Warto pić kisiel z siemienia jako pierwszą pomoc, gdy zaczynasz odczuwać zgagę. Jeśli domowe sposoby nie działają, możesz zastosować sole wapniowe lub magnezowe, które neutralizują kwas żołądkowy podrażniający śluzówkę przełyku. Poproś lekarza o dobranie odpowiedniego preparatu.
Zaparcia
Mogły pojawić się już wcześniej, ale być może pojawią się dopiero teraz. Ta przypadłość jest typowa dla ciąży i wynika ze zmian hormonalnych, które zachodzą w Twoim ciele. Ponadto jelita narażone są na ucisk wywierany przez powiększającą się macicę, co również spowalnia przesuwanie się treści pokarmowej. Jeśli chcesz zapobiegać zaparciom lub skutecznie z nimi walczyć, zmodyfikuj dietę oraz postaraj się więcej ruszać, aby pobudzić jelita do pracy. Spożywaj regularnie posiłki bogate w błonnik, co 2-3 godziny. Świetnym wyborem będą: warzywa, owoce oraz produkty pełnoziarniste. Pamiętaj o nawodnieniu organizmu - pij minimum 2,5l płynów dziennie. Jeśli nie ma przeciwwskazań medycznych, spaceruj, zapisz się na basen, rozciągaj się lub ćwicz jogę.
Bóle kręgosłupa
Wraz ze wzrostem macicy zmienia się środek ciężkości Twojego ciała, a hormony utrzymujące ciążę i przygotowujące ciało do porodu wpływają na kości i stawy. Pojawią się bóle pleców, które niestety mogą dotyczyć każdego odcinka kręgosłupa – najczęściej jest to odcinek krzyżowy lub kość ogonowa. Z bólami pomoże Ci się uporać regularna aktywność fizyczna, spacery czy gimnastyka na basenie. Pamiętaj również o właściwej pozycji w czasie stania i siedzenia oraz odpowiedniej dawce odpoczynku. Poproś partnera o masaż lub udaj się do fizjoterapeuty.
Obrzęki nóg
Ich przyczyną jest powiększająca się macica, która wywołuje ucisk na naczynia krwionośnie. Żeby zapobiegać puchnięciu nóg, często zmieniaj pozycję – nie stój i nie siedź za długo. Nie zakładaj nogi na nogę podczas siedzenia. Wybieraj elastyczne spodnie i legginsy, które nie będą powodowały nadmiernego ucisku na kończyny dolne. Zrezygnuj z nadmiaru soli w diecie i pamiętaj, aby wypijać minimum 2,5l wody dziennie.
Skurcze łydek
Zwykle są wynikiem niedoborów magnezu oraz potasu. Włącz zatem do diety źródła tych składników mineralnych, np.: banany, pomidory, ziemniaki, kaszę gryczaną. Jeśli skurcze występują bardzo często, porozmawiaj z lekarzem o suplementacji. Ulgę w skurczach przyniesie również masaż, który poprawia krążenie krwi i rozluźnia mięśnie.
Zawroty głowy
Na tym etapie ciąży Twój układ krążenia kieruje dużą ilość krwi do macicy. Do głowy i górnej części ciała nie dopływa więc wystarczająca ilość krwi, co w efekcie może wywołać lekkie zawroty głowy. Jeśli wystąpią, połóż się na boku. Pamiętaj, aby wstawać powoli oraz nie zmieniać gwałtownie pozycji. Postaraj również się nie schylać - przykucnij, jeśli musisz sięgnąć po coś z podłogi. Jeśli dolegliwości występują często, nie tylko podczas wstawania, zasięgnij porady lekarza.
Ból w pachwinach
Jeśli odczuwasz ból lub skurcze w pachwinie, przyczyną prawdopodobnie jest rozciąganie więzadła obłego macicy. W miarę, jak rośnie macica, podtrzymujące ją więzadła rozciągają się, powodując ból. Zazwyczaj nie jest on powodem do niepokoju, ale jeśli nie ustępuje i się nasila, powinnaś skontaktować się z lekarzem. Dodatkowo możesz odczuwać ból w okolicy bioder i miednicy.
Zmiany skórne
W czasie ciąży Twój organizm wytwarza więcej melaniny. Jest to pigment nadający skórze barwę odpowiednią dla danego typu karnacji. Wzrost wytwarzania melaniny może spowodować wystąpienie ciemnych plamek na twarzy, zwanych fachowo ostudą lub melanodermią. Ponadto, powoduje zmianę zabarwienia sutków na ciemniejsze. Możesz także zauważyć ciemną linię przebiegającą od spojenia łonowego do pępka – jest to tzw. linea negra. Przebarwienia powinny zniknąć po porodzie. Pamiętaj, aby stosować kremy z filtrem, aby uniknąć nadmiernej pigmentacji skóry. Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu najważniejsze artykuły z kalendarzem ciąży.
Rozstępy
W miarę jak brzuch robi się coraz większy, Twoja skóra może się wysuszać i swędzieć. Rozciąganie skóry może spowodować pojawienie się rozstępów. Nie da się ich całkowicie wyeliminować, ani im zapobiec, jest to niejako historia zapisująca się na Twojej skórze. Nie masz się czego wstydzić, praktycznie każda kobieta posiada na swojej skórze rozstępy. Aby odpowiednio odżywić skórę stosuj kosmetyki nawilżające i ujędrniające o dobrym składzie przez cały okres ciąży i po porodzie. Pamiętaj, że liczy się konsekwencja i regularność, a masaż pobudza krążenie i poprawia skuteczność preparatów.
Drugi trymestr ciąży - badania i wizyty
Pomiędzy 15. a 20. tygodniem ciąży powinnaś wykonać morfologię krwi oraz badania ogólne moczu.
USG połówkowe
Pomiędzy 18. a 22. tygodniem czeka Cię kolejne obowiązkowe USG ciąży. Jest to tak zwane USG połówkowe. Nie jest to badanie inwazyjne, nie wymaga również wcześniejszego przygotowania. Zgłoś się na wizytę z wypełnionym pęcherzem moczowym - badanie wykonuje się przez powłoki brzuszne. Celem badania jest ocena masy ciała oraz budowy płodu pod kątem występowania wad wrodzonych. Ważnym elementem USG jest również ocena ilości płynu owodniowego oraz łożyska i pępowiny. Lekarz wykonuje także przezpochwowy pomiar długości szyjki macicy, aby oszacować ryzyko porodu przedwczesnego.
Screening w kierunku cukrzycy ciężarnych
Pomiędzy 24. a 26. tygodniem ciąży powinnaś wykonać badania w kierunku cukrzycy ciężarnych. Jest to tak zwany test obciążenia glukozą (OGTT). Badanie wykonuje się z krwi, trzykrotnie: najpierw na czczo, następnie dwukrotnie ( 1 i 2h) po wypiciu 75 g glukozy rozpuszczonej w 250–300 ml wody. Roztwór glukozy, który otrzymasz do wypicia jest bardzo słodki i może powodować mdłości. Powinnaś zatem pozostać w pozycji siedzącej i odpoczywać pomiędzy poszczególnymi pomiarami.
Badanie OGTT jest przeprowadzane, ponieważ u niektórych ciężarnych rozwija się tzw. cukrzyca ciążowa. Co prawda zazwyczaj choroba mija po urodzeniu dziecka, ale – jeśli jest niekontrolowana – może prowadzić do wielu powikłań w ciąży. Rozwój cukrzycy ciężarnych zwiększa również ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 w przyszłości.
Pozostałe badania
Pomiędzy 21. a 26. tygodniem ciąży powinnaś wykonać morfologię krwi, badanie czystości pochwy oraz badanie ogólne moczu. Jeżeli wcześniejsze badania wykazały, że masz ujemną grupę krwi Rh (-), czeka Cię badanie przeciwciał anty-Rh. Część przyszłych mam musi również powtórzyć badanie na obecność przeciwciał toksoplazmozy. Jeśli do tej pory nie wykonałaś cytologii, jest to najwyższy czas!
Od 21. tygodnia ciąży podczas wizyt będzie sprawdzana czynność serca płodu (FHR)
Przebieg ciąży – 2 trymestr
Teraz, gdy odzyskałaś energię i apetyt, możesz zacząć skupiać się na zdrowych nawykach związanych ze stylem życia.
Jedz dla dwojga
Możesz się spodziewać, że w drugim trymestrze ciąży przytyjesz około 5,5 kg - 6,5 kg. Ilość przybranych kilogramów może być jednak różna, w zależności od Twojej wagi wyjściowej przed ciążą. Twoje dziecko intensywnie się rozwija, co wymaga dodatkowej energii, dlatego musisz zadbać o odpowiednią podaż kalorii. Powinnaś dostarczać swojemu organizmowi około 300 kalorii dziennie więcej. Zwróć uwagę, aby źródeł dodatkowej energii szukać w pożywnej żywności, takiej jak owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste i źródła białka. Wypijaj co najmniej osiem szklanek wody dziennie oraz spożywaj minimum 1000 miligramów wapnia na dobę. Przyjmuj przepisane przez lekarza witaminy prenatalne oraz unikaj potencjalnie szkodliwych substancji.
Czas na ruch
Specjaliści Amerykańskiego Kolegium Położników i Ginekologów (ACOG – American College of Obstetricians and Gynecologists) zalecają, aby kobiety w ciąży ćwiczyły umiarkowanie przez co najmniej 30 minut dziennie przez większość dni tygodnia. Jeśli wcześniej nie ćwiczyłaś, zacznij powoli (za zgodą lekarza) od chodzenia, pływania lub pedałowania na rowerze stacjonarnym.
Unikaj przepracowania
Jeśli zwykle jesteś na nogach przez cały dzień, unikaj ciągłego stania, które może skutkować bólem pleców i obrzękami nóg.
Seks
Zmęczenie i mdłości w pierwszym trymestrze potrafią skutecznie odebrać ochotę na seks. W drugim trymestrze większośc nieprzyjemnych objawów ustaje, masz więcej energii, a Twoje libido rośnie. Wykorzystaj ten czas, w końcu nie musisz zawracać sobie głowy antykoncepcją.
Planuj!
Wykorzystaj ten czas na planowanie ważnych etapów ciąży i porodu. Możesz zastosować następujący harmonogram:
Tydzień 14: Zapisz się na zajęcia prenatalnej jogi. Joga pomoże Ci zbudować siłę do porodu i pomóc poprawić elastyczność, zwinność, równowagę i postawę Twojego ciała.
Tydzień 16: Powiedz swojemu pracodawcy, że jesteś w ciąży, jeśli jeszcze tego nie zrobiłaś. Przygotuj plan urlopu macierzyńskiego, a także zastanów się, kto może Cię zastąpić podczas Twojej nieobecności.
Tydzień 18: Odwiedź z partnerem szpital, w którym chcesz rodzić. Większość porodówek oferuje możliwość zwiedzenia sali porodowej oraz oddziału położniczego. Wcześniejsza wizyta da Ci wyobrażenie o tym, jak wszystko będzie wyglądać oraz sprawi, że podczas pobytu w oddziale będziesz czuła się swobodniej.
Tydzień 20: Zastanów się, z kim chcesz rodzić. Niekoniecznie musi być to Twój partner. Wiele kobiet rodzi w towarzystwie przyjaciółki, mamy lub teściowej. Część natomiast woli być sama. Na spokojnie rozważ wszystkie opcje i porozmawiaj z bliskimi.
Tydzień 22: Poszukaj Szkoły Rodzenia. Wybierz cykl zajęć, które możesz ukończyć przed 36. lub 37. tygodniem ciąży.
Tydzień 24: Zacznij kupować meble i akcesoria do pokoju dziecięcego. Malowanie i odnawianie mebli pozostaw innym osobom – opary mogą Ci zaszkodzić.
Tydzień 26: Zacznij przygotowywać plan porodu. Porozmawiaj z innymi kobietami o ich doświadczeniach związanych z porodem oraz przedyskutuj swoje opcje z położną lub lekarzem.
Bibliografia:
- Katarzyna Kosińska-Kaczyńska, Ewa Wender-Ożegowska. "Badania prenatalne w II trymestrze ciąży." Polski Merkuriusz Lekarski: organ Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, vol. 48, no. 288, 2020, pp. 88-92.
- Marzena Wróbel, Anna Cybulska, Ewa Rzepka, et al. "Wartości odżywcze diety kobiet ciężarnych w drugim trymestrze ciąży." Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, vol. 50, no. 2, 2017, pp. 164-172.
- American College of Obstetricians and Gynecologists. "Screening for fetal chromosomal abnormalities." ACOG Practice Bulletin, no. 226, 2020.