DHA w ciąży – zalecana dawka, od którego tygodnia suplementować?
Kiedyś mówiło się, że kobieta ciężarna powinna jeść za dwóch, co było mylnie interpretowane jako zachęta do jedzenia większej ilości pokarmów. Sensem tego wyrażenia jest odżywianie się z myślą o dobrostanie dwóch osób – twoim i twojego dziecka, o zbilansowanej diecie, bogatej we wszystkie niezbędne mikro- i makroelementy. Okazuje się jednak, że niektóre substancje odżywcze muszą być dodatkowo suplementowane w ciąży, aby ich podaż była optymalna dla tego czasu. Co to jest DHA, czy trzeba brać DHA w ciąży, jaka jest zalecana dawka DHA w ciąży?
Z tego artykułu dowiesz się:
Suplementy w ciąży
Każdy dietetyk powie ci, że odpowiednio zbilansowana dieta powinna być podstawowym źródłem niezbędnych składników odżywczych – i będzie miał całkowitą rację! Jednakże, zapotrzebowanie twojego organizmu zmienia się w okresie ciąży i nie zawsze uda ci się pokryć całe zapotrzebowanie na witaminy w ciąży czy właśnie kwas DHA.
Dzienna dawka niezbędnych składników odżywczych może być zawarta w przeznaczonych ku temu suplementach. Czym właściwie jest suplement diety? Jest to środek spożywczy, który ma zadanie uzupełnić twoją dietę o substancje wykazujące odżywczy efekt. Możesz spotkać się z suplementami w formie tabletek, drażetek, kapsułek, proszku w saszetce czy płynu w buteleczce.
Obecnie na rynku mamy niezliczoną ilość różnych suplementów, producenci prześcigają się w tworzeniu kolorowych opakowań i zachęcających reklam. Pamiętaj jednak, że suplementy diety podlegają w Polsce regulacjom prawnym, takim jak Ustawa o Bezpieczeństwie Żywności i Żywienia oraz wielu rozporządzeniom ministra zdrowia, dlatego wybieraj tylko te preparaty, które posiadają sprawdzony skład.
Według Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) kluczowe dla kobiety w ciąży są przede wszystkim poniższe składniki odżywcze:
- żelazo,
- kwas foliowy,
- witamina D,
- jod,
- kwas DHA.
Dobrze zbilansowana dieta powinna pokrywać zapotrzebowanie na witaminy w ciąży czy kwasy omega 3. Dobrze jednak wiesz, że my kobiety często mamy tyle na głowie, że nie mamy czasu na przygotowywanie i celebrowanie posiłków w odpowiedni sposób i często jemy właśnie to, co akurat mamy pod ręką.
Takie żywienie na pewno nie wypełni twojego zapotrzebowania na powyższe substancje odżywcze. Po wykonaniu badań laboratoryjnych, możesz uzgodnić ze swoim lekarzem, jakie suplementy i w jakiej dawce powinnaś przyjmować.
Żelazo jest odpowiedzialne między innymi za transport tlenu w organizmie, a obfite miesiączki lub ciąża często są przyczynkiem do niedoboru tego składnika. Wyobraź sobie, że w ostatnim trymestrze ciąży dzienna dawka zapotrzebowania twojego organizmu na żelazo wzrasta o 7,5 mg! Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Anemia w ciąży – przyczyny, leczenie, porady położnej.
Kwas foliowy nie występuje naturalnie w żywności, a jest niesamowicie ważny w profilaktyce wad cewy nerwowej u płodu. PTGiP zaleca suplementację kwasu foliowego jeszcze przed zajściem w ciążę, a w pierwszym trymestrze ciąży przyjmowanie go w dawce 0,4–0,8 mg dziennie. Wszystko na ten temat znajdziesz w artykule: Kwas foliowy przed ciążą – kiedy brać, suplementacja, dawkowanie.
Głównym zadaniem witaminy D jest utrzymanie homeostazy wapniowo-fosforanowej. Jej niedobór może prowadzić do krzywicy lub ścieńczenia czaszki noworodka. Możesz ją pozyskać na trzy sposoby:
- ze źródeł roślinnych – witamina D2, czyli ergokalcyferol,
- ze źródeł zwierzęcych – witamina D3, czyli cholekalcyferol,
- z własnej skóry – pod wpływem promieni UV powstaje witamina D3.
Sprawdź także ten artykuł na temat witamin w ciąży.
Nasz polski klimat niestety nie sprzyja produkcji tej witaminy przez nasze organizmy, dlatego musimy ją koniecznie suplementować. Dzienna dawka dla kobiety w ciąży to minimum 2000 IU.
Działanie jodu zapewne dobrze znasz, gdyż wiele się teraz mówi o chorobach tarczycy. W ciąży wzrasta zapotrzebowanie twojego organizmu na ten pierwiastek, gdyż układ hormonalny działa w innym tempie niż normalnie, a dodatkowo twój maluszek jest zupełnie zależny od ciebie, jeśli chodzi o hormony tarczycy. Przed 20. tygodniem ciąży płód nie wytwarza samodzielnie hormonów tarczycy, a jego niedobór może przyczyniać się do schorzeń układu nerwowego, upośledzeń czy niedoczynności tarczycy.
Suplementacja DHA w ciąży
Czy wiesz co oznacza ten tajemniczy skrót? DHA to kwas dokozaheksaenowy, który jest długołańcuchowym nienasyconym kwasem tłuszczowym, należącym do rodziny omega-3. Ufff, ależ naukowo nam się tutaj teraz zrobiło! Zarówno płód, jak i łożysko mają bardzo mało w sobie tych kwasów i cały zapas czerpią z organizmu matki. Dlatego ważne jest, aby twój krwiobieg miał w sobie wystarczającą ilość DHA dla ciebie i dla twojego maluszka.
Drugim reprezentantem rodziny omega-3 jest kwas eikozapentaneowy (EPA), który również może być suplementowany w ciąży. Długołańcuchowe kwasy tłuszczowe, do których należą DHA i EPA, mają wpływ na właściwości błon komórkowych i porządkują ekspresję genów. Dodatkowo:
- wykazują właściwości przeciwzapalne,
- regulują procesy powstawania komórek nerwowych i ich połączeń,
- odgrywają znaczącą rolę przy rozwoju mózgu,
- wpływają na rozwój siatkówki oka,
- odgrywają ważną rolę w rozwoju komórek skórnych,
- zmniejszają odsetek porodów przedwczesnych,
- obniżają ryzyko wystąpienia depresji poporodowej.
Niestety nasz organizm nie jest w stanie wyprodukować takiej ilości DHA i EPA, aby mogły one spełniać swoje funkcje w ciąży czy w trakcie laktacji. Skąd więc wiedzieć, ile EPA i DHA dziennie w ciąży przyjmować?
Z pomocą przychodzi nam PTGiP, które mówi, że zalecana suplementacja DHA w ciąży to minimum 200 mg kwasu na dzień. Jeżeli twoja dieta w ciąży jest uboga w ryby, to powinnaś przyjmować nawet 400–600 mg DHA. Przygotowane specjalnie dla was suplementy zazwyczaj zawierają odpowiednie dawki DHA dla ciężarnych wraz z dodatkowymi substancjami odżywczymi w składzie. W razie wątpliwości zapytaj farmaceutę o polecany preparat.
Od kiedy brać DHA w ciąży?
Jeżeli zastanawiasz się, od którego tygodnia przyjmuje się kwas DHA w ciąży, to wyjaśniam – najlepiej od samego początku. Jak już wiesz, kwasy omega-3 przyczyniają się do rozwoju wielu składowych organizmu i zapobiegają niechcianym powikłaniom. Niezależnie od którego tygodnia zaczniesz, pamiętaj jednak, aby startować z suplementacją nie później niż w 20. tygodniu ciąży, aby nie było za późno.
W związku z właściwościami omega DHA dla ciężarnych, lekarze debatują nad tym, ile DHA w 2 trymestrze powinna przyjmować kobieta i czy tą dawkę należy zwiększyć. Wszystko wskazuje na to, że dieta plus wskazana suplementacja jest optymalna i odpowiada na pytanie, ile DHA w ciąży jest wystarczające.
Wiadomym jest również, że kwasy omega-3 dobrze wpływają na rozwój noworodków i dzieci. Nie zaleca się jednak suplementacji DHA dla niemowląt karmionych piersią, gdyż zdobywają one wystarczającą jego ilość wraz z mlekiem matki.
Dieta – w czym występuje DHA?
Występowanie kwasów omega-3 jest nam dobrze wszystkim znane. Najlepszym źródłem są ryby i owoce morza. W czym jest największa zawartość DHA? W takich rybach, jak łosoś, tuńczyk, dorsz i sardynki – idealnie dla osób lubiących sushi, prawda? Muszę Cię jednak zasmucić, gdyż w ciąży musisz powstrzymać się od spożywania surowych ryb, ze względu na możliwość zanieczyszczenia ich metalami ciężkimi, na przykład rtęcią.
Polecam zaopatrzyć się w dobre oleje roślinne, gdyż one również zawierają spore ilości kwasu DHA. Do listy zakupów możesz dopisać również algi i siemię lnianie. Po więcej pomysłów zapraszam do artykułu: Zdrowa dieta w ciąży – co powinna jeść kobieta ciężarna?
BIBLIOGRAFIA:
- K. Czajkowski, et al., Stanowisko grupy ekspertów w sprawie suplementacji kwasu dokozaheksaenowego i innych kwasów tłuszczowych omega-3 w populacji kobiet ciężarnych, karmiących piersią oraz niemowląt i dzieci do lat 3, Pediatria Polska, 85(6), 2010, str. 597–603.
- A. Mirowski, A. Jachnis, Kwas dokozaheksaenowy – składnik odżywczy o kluczowym znaczeniu w okresie ciąży. Część I. Niedobór kwasy dokozaheksaenowego, Życie weterynaryjne, 2016, 91(12), str. 922–923.
- https://www.forumginekologii.pl/artykul/suplementacja-kobiet-w-ciazy-2020 dostęp: 10.10.2023
- https://www.forumginekologii.pl/artykul/dha-w-ciazy-i-laktacji-wplyw-na-rozwoj-dziecka-i-zdrowie-matki-znaczenie-form-dha-trojglicerydy-vs-estry-etylowe dostęp: 10.10.2023