BMI w ciąży - ile powinnaś przytyć? Tabela tydzień po tygodniu

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Kamila Pilawka - MazurekDrukujUdostępnij

Wskaźnik BMI w ciąży

Wskaźnik BMI (od ang. body mass index) jest stosowany do oceny masy ciała i informuje o proporcjach między wagą a wzrostem danej osoby. Jednak istnieją pewne ograniczenia w zastosowaniu BMI, zwłaszcza w przypadku kobiet w ciąży. Ze względu na dynamiczne zmiany masy ciała w ciąży (szczególnie w drugim i w trzecim trymestrze) BMI nie jest dokładnym narzędziem do oceny stanu odżywienia w tym okresie. Dlatego nie zaleca się obliczania BMI w trakcie ciąży.

Istotne jest jednak BMI przed ciążą, ponieważ wpływa ono na to, ile kilogramów powinnaś przytyć w jej trakcie. Jeśli Twoje BMI przed ciążą było prawidłowe, to istnieją określone wytyczne dotyczące przyrostu masy ciała w ciąży. Natomiast jeśli Twoje BMI przed ciążą było nieprawidłowe, lekarz może zalecić dostosowanie diety i monitorowanie wzrostu masy ciała w sposób indywidualnie dostosowany do Twojej sytuacji.

Ważne jest, abyś prowadziła regularne kontrole u lekarza lub położnej w trakcie ciąży, aby monitorować wzrost masy ciała i zapewnić odpowiednie odżywianie dla zdrowia zarówno Twojego, jak i maluszka.

Jak obliczyć BMI w ciąży?

Wiele ciężarnych zastanawia się, jak obliczyć BMI w ciąży, tymczasem jest to bardzo proste. Wystarczy, że skorzystasz ze wzoru, podstawiając do niego swoje indywidualne parametry:

BMI = masa ciała przed ciążą w kg / (wzrost w m)2

Oto interpretacja wyników BMI dla osób dorosłych:

• BMI poniżej 18,5: niedowaga
• BMI 18,5-24,9: prawidłowa masa ciała
• BMI 25-29,9: nadwaga
• BMI powyżej 30: otyłość

Pamiętaj, że powyższe zakresy mają zastosowanie tylko dla czasu przed ciążą. W jej trakcie będą niemiarodajne, ze względu na “sztuczny przyrost masy”, spowodowany rozwojem ciąży.

Ile powinnam ważyć w ciąży?

Nie ma potrzeby obliczania BMI u ciężarnej, ale istotne jest BMI przed ciążą, które wpływa na zakres przyrostu wagi w jej trakcie. Ilość przyrostu wagi zależy od tego, czy przed ciążą miałaś prawidłową masę ciała. Oto przybliżone zakresy przyrostu wagi w ciąży związane z różnymi kategoriami BMI przed ciążą:

• Jeśli twoje BMI przed ciążą było w przedziale prawidłowym (18,5-24,9), możesz przytyć od 11,5 do 16 kg przez całą ciążę.
• Jeśli twoje BMI wskazywało na nadwagę (25-29,9), możesz przytyć od 7 do 11,5 kg przez całą ciążę.
• Jeśli twoje BMI wskazywało na otyłość (30 i więcej), możesz przytyć od 5 do 9 kg przez całą ciążę.
• Jeśli twoje BMI wskazywało na niedowagę (mniejsze niż 18,5), możesz przytyć od 12,5 do 18 kg przez całą ciążę.

Jakie BMI w ciąży?

Dlaczego istnieją określone granice przyrostu wagi w ciąży w zależności od BMI? Jeśli przed ciążą miałaś nadwagę lub otyłość, oznacza to, że twój organizm już ma odpowiednie rezerwy tkanki tłuszczowej, które będzie mógł spożytkować w czasie ciąży i laktacji. Natomiast w przypadku niedowagi konieczne jest przybranie na wadze, aby zgromadzić odpowiednie rezerwy energetyczne potrzebne do utrzymania ciąży i karmienia piersią.

Przyrost wagi w ciąży wynika nie tylko z gromadzenia tkanki tłuszczowej, ale również z innych czynników, takich jak zmiany w objętości płynów, wzrostu macicy, rozwój gruczołów piersiowych i innych istotnych zmian anatomicznych i fizjologicznych związanych z ciążą.

Prawidłowe przybieranie na wadze w ciąży

W ciąży, która przebiega fizjologicznie i bez powikłań, przyrost wagi jest naturalnym zjawiskiem - przecież, gdy w Twoim brzuchu rozwija się życie, nie sposób nie przytyć. Jeśli rozpoczynasz ciążę z prawidłową masą ciała, do prawidłowego przyrostu Twojej wagi przyczyni się:

• Masa płodu: 3,5 kg
• Mięsień macicy: około 1 kg
• Łożysko: 0,5 – 0,6 kg
• Płyn owodniowy: około 0,8 – 1,5 kg
• Gruczoł piersiowy: około 0,5 – 2 kg
• Płyn wewnątrz- i zewnątrzkomórkowy: wzrost objętości o około 1,7 kg
• Krew: wzrost objętości o około 1,25 kg
• Tkanka tłuszczowa: około 2 – 4 kg.

W pierwszym trymestrze ciąży, kobieta może przytyć od 0,5 kg do 2 kg. Niektóre kobiety mogą jednak doświadczać utraty masy ciała z powodu mdłości i wymiotów, które są częstymi objawami w tym okresie. Ważne jest, aby spadek masy ciała nie przekraczał 2 kg.

Kiedy najwięcej przybiera się na wadze w ciąży?

W drugim i trzecim trymestrze oczekuje się szybszego przyrostu masy ciała, który wynosi około 0,5 kg na tydzień.

Ile można przytyć w ciąży?

Bardzo istotne jest, abyś kontrolowała swój jadłospis i ilość spożywanych posiłków w ciągu dnia. Będąc w ciąży powinnaś kierować się zasadą "dla dwojga”, zamiast “za dwoje", aby uniknąć nadmiernego przyrostu wagi w postaci tkanki tłuszczowej. Utrzymanie prawidłowej wagi w ciąży zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań, takich jak nadciśnienie, cukrzyca ciążowa i stan przedrzucawkowy. U kobiet z ekstremalną otyłością ryzyko powikłań ciążowych wzrasta o ponad 80%.

Prawidłowe przybieranie na wadze w ciąży wpływa również na tempo powrotu do formy po porodzie. Powinnaś również pamiętać, że ciąża to nie czas na stosowanie niskoenergetycznej diety ani na intensywne treningi służące redukcji dodatkowych kilogramów!

W pierwszym trymestrze ciąży nie powinnaś zauważyć znacznego przyrostu masy ciała. Kobiety, które borykają się z silnymi mdłościami i wymiotami, mogą chudnąć w tym okresie. Jeśli jednak zauważysz gwałtowny spadek wagi, skonsultuj się ze swoim lekarzem prowadzącym.

W 1 trymestrze Twoje zapotrzebowanie kaloryczne pozostaje niezmienne względem ilości kalorii, jaką przyjmowałaś przed ciążą. Dodatkowy posiłek należy wprowadzić dopiero w drugim trymestrze, gdy zapotrzebowanie energetyczne wzrasta o około 360 kcal. W 3 trymestrze zalecane jest dostarczanie dodatkowych 400 kcal w porównaniu do zapotrzebowania sprzed ciąży, co oznacza dodatkowy posiłek i małe przekąski w ciągu dnia.

Od drugiego trymestru, Twój kalendarz wagi w ciąży będzie wyglądać następująco:

• Jeśli rozpoczynasz ciążę z niedowagą, możesz przytyć od 0,5 do 0,6 kg na tydzień.
• Jeśli rozpoczynasz ciążę z prawidłową masą ciała, przyrost wagi wynosić będzie od 0,35 do 0,5 kg na tydzień.
• Jeśli rozpoczynasz ciążę z nadwagą, tempo przybierania na wadze wynosić będzie od 0,2 do 0,3 kg na tydzień.
• Jeśli rozpoczynasz ciążę z otyłością, tempo to powinno wynieść od 0,15 do 0,25 kg na tydzień.

Największy przyrost masy ciała przypada zazwyczaj między 20. a 30. tygodniem ciąży, po czym tempo to zaczyna stopniowo maleć. Ważne jest, abyś zwracała uwagę na nagłe wzrosty wagi, które mogą wskazywać na nadmierną retencję płynów lub problemy z ciśnieniem krwi, oraz na nieoczekiwane chudnięcie. W takich przypadkach konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem.

Mając świadomość tego, ile należy przytyć w ciąży i jak utrzymać prawidłową wagę w czasie ciąży, możesz podjąć działania już na etapie planowania rodziny. Bardzo istotne jest, aby rozpocząć ciążę z prawidłową masą ciała, dlatego już teraz powinnaś zadbać o zdrowe nawyki żywieniowe, aby zmniejszyć ryzyko powikłań zarówno dla Ciebie, jak i dla Twojego dziecka.

Czy wysoki wskaźnik BMI w ciąży jest niebezpieczny?

Nadwaga w ciąży może wiązać się z różnymi powikłaniami i ryzykiem zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Do schorzeń, które mogą rozwinąć się wskutek nadwagi w ciąży należą:

Cukrzyca ciążowa

Nadwaga zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej, co może prowadzić do powikłań dla matki i dziecka, takich jak trudności w regulacji poziomu cukru we krwi, większe ryzyko cesarskiego cięcia, nadmierne przyrosty masy ciała u dziecka czy problemy z oddychaniem po urodzeniu.

Nadciśnienie tętnicze indukowane ciążą

Kobiety z nadwagą mają większe ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego indukowanego ciążą (PIH - ang. pregnancy induced hypertension), co może prowadzić do stanu przedrzucawkowego. Jest to poważne schorzenie zagrażające zdrowiu matki i dziecka, które objawia się wysokim ciśnieniem krwi, białkomoczem i uszkodzeniem narządów.

Zwiększone ryzyko powikłań porodowych

Kobiety z nadwagą mogą mieć większe trudności podczas porodu, takie jak nieregularna czynność skurczowa, powikłania związane ze znieczuleniem, większe ryzyko konieczności wykonania cesarskiego cięcia oraz trudności w regeneracji po porodzie.

Wielorodność

Nadwaga może zwiększać ryzyko wystąpienia ciąży mnogiej (np. bliźniaczej), co niesie ze sobą większe ryzyko powikłań związanych z porodem i zdrowiem noworodków.

Problemy z laktacją

Kobiety z nadwagą mogą mieć trudności z prawidłowym rozpoczęciem i utrzymaniem laktacji, co może wpływać na zdrowie i żywienie noworodka.

Trudności w powrocie do wagi sprzed ciąży

Nadwaga w ciąży może prowadzić do trudności w powrocie do prawidłowej wagi po porodzie, co może zwiększać ryzyko otyłości w dłuższej perspektywie czasowej.

Czy niedowaga w ciąży może zaszkodzić?

Niedowaga i niski wskaźnik BMI w ciąży może wiązać się z różnymi czynnikami ryzyka zarówno dla matki, jak i dla rozwijającego się dziecka. Oto kilka potencjalnych konsekwencji niedowagi w ciąży:

Ryzyko niedożywienia

Niedowaga w ciąży może prowadzić do niedożywienia matki, co może wpływać na jej ogólny stan zdrowia i funkcjonowanie organizmu. Niedożywienie może prowadzić do niedoborów składników odżywczych, które są niezbędne dla prawidłowego rozwoju płodu i utrzymania zdrowia matki.

Zwiększone ryzyko poronienia

Niedowaga w ciąży może zwiększać ryzyko poronienia lub przedwczesnego porodu. Niedożywienie i niedobory składników odżywczych mogą mieć negatywny wpływ na rozwój i utrzymanie ciąży. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł: Pierwszy trymestr ciąży - badania, zalecenia, czego unikać?

Niska masa urodzeniowa dziecka

Niedowaga matki może wiązać się z mniejszą masą urodzeniową dziecka. Niedobory żywieniowe mogą ograniczać wzrost i rozwój płodu, co może skutkować niską masą urodzeniową i zwiększać ryzyko powikłań zdrowotnych u noworodka.

Zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego

Niedowaga w ciąży może wpływać na funkcjonowanie układu odpornościowego matki, co może zwiększać podatność na infekcje i choroby.

Trudności w produkcji pokarmu

Niedożywienie może wpływać na zdolność organizmu matki do produkcji wystarczającej ilości mleka. Niska podaż kalorii i niedobory składników odżywczych mogą utrudniać prawidłowe funkcjonowanie gruczołów mlekowych i produkcję mleka.

Tabela wagi w ciąży tydzień po tygodniu

Poniższa tabela przedstawia, jak powinno kształtować się prawidłowe tycie w ciąży tydzień po tygodniu.

Kalkulator przyrostu wagi w ciąży

Jeśli nadal zastanawiasz się, jak obliczyć wagę w ciąży, znajdź w Internecie kalkulator przyrostu wagi w poszczególnych tygodniach ciąży. Wystarczy, że podasz informacje dotyczące Twojej wagi przed ciążą, swojego wzrostu i aktualnego tygodnia ciąży, a kalkulator obliczy prognozowaną masę ciała na dany okres ciąży. Jego głównym celem jest określenie przyrostu wagi w ciąży na podstawie wskaźnika masy ciała (BMI) sprzed ciąży.

Bibliografia:

1. Jarosz M. 2010. Praktyczny podręcznik dietetyki. Instytut Żywności i Żywienia.
2. Świątkowska D. 2012, Poradnik żywienia kobiet w ciąży. Instytut Matki i Dziecka Klinika Położnictwa i Ginekologii.
3. Institute of Medicine and National Research Council, 2009. Weight Gain During Pregnancy. Reexamining the Guidelines, National Research Council.