Czy szkoła rodzenia ma sens? Na co zwrócić uwagę przy wyborze
Szkoła rodzenia to bardzo cenne zajęcia, dzięki którym poprzez edukację wzmacniamy więź z naszym jeszcze nienarodzonym dzieckiem. To także miejsce, gdzie praktycznie możemy przećwiczyć umiejętności, które przydadzą się podczas porodu oraz po porodzie. Niewątpliwą zaletą szkół rodzenia jest nawiązanie nowych znajomości z osobami w podobnej sytuacji życiowej. W szkole rodzenia spotykają się osoby w podobnym wieku ciążowym, dzięki czemu uzyskać można wsparcie innych osób, które wzajemnie się rozumieją. Aktualnie wybór szkół rodzenia jest bardzo duży. Istnieją zarówno płatne, jak i bezpłatne szkoły rodzenia, a zajęcia odbywać się mogą zarówno w formie stacjonarnej, jak i online.
Z tego artykułu dowiesz się:
Czym jest szkoła rodzenia?
Szkoła rodzenia to zajęcia dla kobiet w ciąży oraz ich partnerów. Mają one na celu przygotowanie do okresu porodu, połogu oraz opieki nad dzieckiem. Założycielem pierwszej szkoły rodzenia w Polsce był ginekolog - Włodzimierz Fijałkowski. Szkoła ta została założona w 1957 roku. Od tej pory w Polsce istnieje sporo szkół rodzenia, które oferują swoją ofertę chętnym kobietom ciężarnym oraz ich partnerom. Głównym celem szkół rodzenia jest pomoc edukacyjna związana z tematyką okołoporodową.
Czy warto chodzić do szkoły rodzenia?
Jak najbardziej! Dzięki szkole rodzenia mamy szansę dowiedzieć się wielu informacji od specjalistów. Mimo, że obecnie w internecie znaleźć można szereg informacji na każdy temat, to szkoła rodzenia jest miejscem, gdzie uzyskać można porady od osób, które są specjalistami w dziedzinie okołoporodowej.
Zajęcia szkoły rodzenia prowadzą przede wszystkim położne, które często zapraszają również do współpracy innych specjalistów, takich jak: fizjoterapeuci uroginekologiczni, fizjoterapeuci dziecięcy, psychologowie, dietetycy czy ratownicy medyczni. W trakcie zajęć organizowane są ćwiczenia praktyczne z fantomami, podczas których uczestnicy ćwiczą na przykład pierwszą pomoc u noworodków i niemowląt. Oprócz innych podstawowych tematów, niektóre szkoły rodzenia organizują dodatkowe, atrakcyjne zajęcia na przykład z nauki chustonoszenia dzieci.
Zajęcia szkoły rodzenia mogą przyczynić się nie tylko do pogłębienia swojej wiedzy na temat okresu ciąży, porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem, ale również do pogłębienia więzi, którą tworzymy z dzieckiem jeszcze w okresie prenatalnym. Szkoła rodzenia może być szczególnie pomocna dla przyszłych ojców, którzy dzięki zajęciom mogą się bardziej zaangażować w ten szczególny okres w życiu.
Rodzaje szkół rodzenia
Istnieją zarówno szkoły rodzenia, z których można korzystać bezpłatnie - na NFZ, jak i płatnie. Niektóre szkoły rodzenia funkcjonują wyłącznie w trybie stacjonarnym, a inne w trybie mieszanym. Spotkać się można również ze szkołą rodzenia, która oferuje swoje usługi wyłącznie online. Dla osób, które nie są dyspozycyjne w trakcie tygodnia, szkoły rodzenia często oferują kursy weekendowe.
Szkoła rodzenia w ramach NFZ przysługuje każdej kobiecie ciężarnej. Kobieta w ciąży zgodnie ze standardem opieki okołoporodowej ma prawo do bezpłatnej edukacji przedporodowej, która odbywać się może również indywidualnie z położną. Od 21 tygodnia ciąży do 31 tygodnia ciąży kobiety ciężarne mają prawo do 1 spotkania na tydzień. Od 32 tygodnia ciąży aż do rozwiązania spotkania obywać się mogą 2 razy w tygodniu.
Zajęcia szkoły rodzenia organizowane są zazwyczaj zarówno dla par, jak i dla samych kobiet ciężarnych. Zajęcia grupowe odbywają się w małych grupach, dlatego należy się wcześniej zapisać, aby być przypisanym do odpowiedniej grupy.
Przy wyborze szkoły rodzenia dobrze jest się zorientować kto prowadzi w niej zajęcia. Na zajęcia i ćwiczenia powinniśmy chodzić z przyjemnością oraz czerpać z nich jak najwięcej wiedzy i umiejętności. W wyborze pomóc mogą grupy na facebooku, gdzie gromadzą się przyszłe mamy i polecają konkretne miejsca i osoby, które je prowadzą.
Kiedy należy zapisać się do szkoły rodzenia?
Zajęcia szkoły rodzenia zaczynają się zazwyczaj w okolicy 21 tygodnia ciąży, jednak zapisać się należy wcześniej, aby „zaklepać” sobie miejsce. O czas, w którym zapisów należy dokonać najlepiej zapytać pracowników konkretnej szkoły rodzenia. Zazwyczaj najlepszym czasem na zapisanie się jest koniec pierwszego trymestru ciąży.
Bezpłatne szkoły rodzenia – wymagania prawne
Aby móc skorzystać z bezpłatnej szkoły rodzenia należy złożyć deklarację wyboru położnej rodzinnej. Kobieta, która wybrała położną rodzinną ma prawo do bezpłatnej edukacji przedporodowej, a także do bezpłatnych wizyt patronażowych (wizyt poporodowych).
Ponadto, w niektórych miastach istnieją specjalne programy, które mają na celu przygotowanie kobiety w ciąży do porodu oraz do pełnienia nowej roli związanej z pojawieniem się dziecka. Konkretne wymagania, które należy spełnić, aby móc przystąpić do bezpłatnych programów określane są przez władze miast. Na przykładzie miasta Warszawy – aby móc skorzystać z programu bezpłatnej szkoły rodzenia należy mieszkać na terenie miasta Warszawy i opłacać w tym mieście podatki lub być zameldowanym na stałe lub czasowo w Warszawie lub być podopieczną domów matki i dziecka finansowanych przez miasto. Sprawdź także ten artykuł: Na czym polegają badania prenatalne i kiedy je wykonać?
Program szkół rodzenia
Program szkół rodzenia różni się w zależności od konkretnej szkoły, dlatego warto z nim się zapoznać przed jej wyborem. Plany zajęć często znajdują się na stronach internetowych szkół. Tematyka zajęć dotyczy okresu ciąży, porodu oraz połogu. Obszary, które powinny być poruszane według ramowego programu edukacji przedporodowej zawartego w standardzie organizacyjnym opieki okołoporodowej, to w szczególności:
Okres ciąży:
- Przebieg ciąży
- Rozwój dziecka od poczęcia do porodu,
- Opieka prenatalna – dostępne formy opieki medycznej, plan opieki przedporodowej,
- Styl życia w czasie ciąży (zasady odżywiania, używki nałogi – ich wpływ na rozwój ciąży, aktywność zawodowa, aktywność fizyczna, zachowania i czynności uważane za niebezpieczne w okresie ciąży),
- Dolegliwości okresu ciąży i sposoby radzenia sobie z nimi,
- Profilaktyka chorób zakaźnych w okresie okołoporodowym,
- Problemy psychologiczne i emocjonalne kobiety w okresie okołoporodowym oraz jej rodziny,
- Zagadnienia prawne (przepisy, standard, prawa pacjenta, opieka medyczna w okresie okołoporodowym, ustawodawstwo rodzinne, ochrona prawna ciężarnych i matek).
Okres porodu:
- Przygotowanie do porodu i plan porodu (podczas opieki przedporodowej kobieta ciężarna wraz ze swoją położną tworzy plan porodu. Plan porodu to spis próśb, które powinny zostać uwzględnione podczas porodu. W planie porodu zawiera się informacje na temat elementów postępowania w trakcie porodu – zawrzeć tam możemy nasze wyobrażenia oraz prośby, które powinny zostać uwzględnione przez personel medyczny. Plan porodu traktowany jest jako dokument oraz jest dołączany do dokumentacji medycznej kobiety ciężarnej. Przygotowanie do porodu obejmuje również pomoc w wyborze miejsca do porodu. Poród odbywać się może zarówno w domu (niestety poród taki nie jest refundowany – trzeba go opłacić), w domu narodzin oraz w szpitalu,
- Czynniki zwiastujące poród, początek porodu, stany nagłe (czyli takie, które wymagają pilnego zgłoszenia się do szpitala),
- Przebieg porodu, aktywność w trakcie porodu oraz zagadnienie porodu rodzinnego,
- Pozycje wertykalne, które wykorzystać można w pierwszym oraz drugim okresie porodu, a także sprzęt, który jest pomocny w trakcie porodu,
- Łagodzenie bólu porodowego zarówno sposobami farmakologicznymi, jak i niefarmakologicznymi,
- Kontakt „skóra do skóry” po porodzie oraz inicjacja karmienia piersią,
- Cięcie cesarskie – jak przebiega, jakie są jego korzyści oraz zagrożenia, a także jego możliwe powikłania.
Okres poporodowy:
- Przebieg połogu, powrót płodności po połogu oraz aspekty psychologiczne tego okresu,
- Karmienie piersią, wsparcie w okresie laktacji oraz rozwiązywanie problemów związanych z laktacją (sposoby radzenia sobie z sytuacjami, które występują lub mogą wystąpić w trakcie karmienia piersią),
- Opieka nad noworodkiem oraz niemowlęciem – informacje na temat tego jak postępować z noworodkiem, jakie działania profilaktyczne wykonywane są u dziecka po jego urodzeniu, nauka pielęgnacji dziecka, postępowanie z dzieckiem w domu.
W trakcie zajęć szkoły rodzenia treści omawiane są nie tylko w formie wykładów. Szkoły rodzenia przygotowują przyszłych rodziców również praktycznie do roli rodzica. Ponadto, szkoły rodzenia w swoim wyposażeniu posiadają fantomy, lalki oraz inne sprzęty, dzięki którym uczestnicy ćwiczą pod okiem ekspertów czynności takie jak pielęgnacja dziecka, prawidłowe noszenie, ubieranie, pozycje do karmienia, pozycje porodowe, oddech podczas porodu. Bardzo często na zajęciach szkoły rodzenia kobiety uczą się prostych oraz bezpiecznych ćwiczeń fizycznych, które warto wykonywać dla ogólnej sprawności fizycznej oraz dla lepszego przebiegu porodu. Szkoła rodzenia to również miejsce, gdzie można otrzymać odpowiedzi na nurtujące nas pytania. Szczególnie ważnym obszarem omawianym podczas zajęć jest okres połogu. Obszar ten jest często zaniedbany i pomijany, a niejednokrotnie jest najtrudniejszym czasem w okresie okołoporodowym, dlatego warto się na niego przygotować.
Bibliografia:
- Iwanowicz – Palus G., Bień A.: Edukacja przeporodowa. PZWL Wydawnictwo Lekarskie. Warszawa 2020
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001756/O/D20181756.pdf