Od czego zależy płeć dziecka? Położna wyjaśnia

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Paulina AmbroziakDrukujUdostępnij

Magiczny moment zapłodnienia

Chcąc rozpocząć dywagacje na temat możliwości (lub ich brak) wyboru płci dziecka, musimy bliżej przyjrzeć się samym ludzkim komórkom płciowym – komórce jajowej i plemnikom. To dzięki połączeniu i zespoleniu się tych dwóch komórek, dochodzi do zapłodnienia a tym samym do rozpoczęcia ciągu zmian, prowadzących do powstania nowego życia (czytaj więcej na temat zachodzenia w ciążę).

Wyobraźcie sobie, że już w 19 tygodniu ciąży u zarodka płci żeńskiej dochodzi do selekcji komórek, z których wytworzą się jajniki. Od tej chwili, aż do momentu pierwszego jajeczkowania zachodzi proces dojrzewania komórek jajowych. Taka przygotowana do działania komórka zostaje uwolniona z pęcherzyka dominującego i rozpoczyna swoją wędrówkę przez jajowód do macicy, oczekując po drodze napotkania na męskie gamety.

Proces powstawania i dojrzewania plemników (spermatogeneza) rozpoczyna się u chłopców dopiero w okresie dojrzewania. Spermatozoidy, czyli plemniki, powstają w kanalikach nasiennych i magazynowane są od 4 do 12 dni w najądrzach w oczekiwaniu na ejakulację.

A teraz ciekawostka: czy wiesz, że podczas wytrysku w żeńskich narządach płciowych może znaleźć się nawet 200 mln plemników!? Bez obaw, aż tyle z nich nie atakuje komórki jajowej – zaledwie 0,1% z wszystkich obecnych w ejakulacie dociera do jajowodu, gdzie najczęściej dochodzi do zapłodnienia.

W trakcie wędrówki plemników w kierunku jajowodu można zaobserwować zwiększoną ich aktywność oraz niezbędne modyfikacje w ich błonie komórkowej. Okazuje się, że jakość śluzu szyjkowego ma wpływ na ostateczną dojrzałość plemników i ich możliwość do zapłodnienia. Komórka jajowa posiada swoje wyspecjalizowane mechanizmy obronne, aby umożliwić dostęp do siebie tylko jednemu, wybranemu plemnikowi.

Kiedy błony komórkowe obu gamet się połączą, rozpoczyna się ciąg zmian, prowadzący do wytworzenia przedjądrza męskiego z materiałem genetycznym plemnika i przedjądrza żeńskiego, w którym znajduje się materiał genetyczny komórki jajowej. Ostatecznie chodzi o to, aby oba przedjądrza połączyły się ze sobą i stworzyły diploidalną (podwójną) liczbę chromosomów. W tym właśnie momencie zdeterminowana zostaje płeć waszego przyszłego dziecka.

Od czego zależy płeć dziecka?

Moje drogie, w tym wypadku „decyzja” należy do mężczyzny – w wielkim skrócie mówiąc. Wpływ na płeć dziecka ma ta gameta męska, której uda się zapłodnić komórkę jajową i wszystko zależy od tego, jaki chromosom płciowy ze sobą przytransportuje. Każdy człowiek w zdrowej komórce ma 22 pary chromosomów tzw. autosomów, a płeć determinuje ostatnia, 23 para, która zawiera chromosomy płciowe (allosomy).

Plemnik, który niesie w sobie chromosomy X lub Y, determinuje płeć dziecka. Komórka jajowa, wytwarzana już w okresie życia płodowego, zawiera w sobie zawsze chromosom X. Od utworzenia się konkretnych par zależy, czy rozwijać się będzie zarodek płci żeńskiej czy męskiej:

• XX – para chromosomów płci żeńskiej,
• XY – para chromosomów płci męskiej.

Dodatkowo może okazać się prawdziwą teza, mówiąca o tym, iż nie tylko chromosomy X lub Y determinują płeć, ale również mają na to wpływ specyficzne geny, które tworzą antygen HY. Wszystko jest jeszcze w fazie badań, a więc musimy jeszcze trochę poczekać na szczegóły i potwierdzenie.

Czy można zaplanować płeć dziecka?

Odpowiedź jest prosta – tak. Ile mamy szans powodzenia naszych planów? Statystyki mówią o 51,2% prawdopodobieństwa urodzenia chłopca i 48,8% urodzenia dziewczynki. Całkiem niezłe wyniki, prawda? A teraz tak na serio – jest to temat od lat badany przez naukowców i nurtujący wszystkich przyszłych rodziców. W Internecie można łatwo odnaleźć wiele różnych artykułów, które podpowiadają jakie zachowania są wymagane i co ma wpływ na płeć dziecka. Musisz jednak podejść do tego z dystansem i doszukiwać się teorii popartych badaniami.

Najbardziej znanymi sposobami są te, które opierają się na metodach Shettlesa, i które (wg autora) mają ponad 75% rzekomej skuteczności. Brzmi zachęcająco prawda? Oto założenia autora:

• waga plemnika ma znaczenie w wyścigu do komórki jajowej,
• konkretny dzień cyklu miesiączkowego ma znaczenie w determinacji płci,
• wybrane pozycje podczas stosunku płciowego mogą wpłynąć na płeć.

Wiadomym jest, iż plemniki z chromosomem X i Y różnią się od siebie, przede wszystkim kształtem główki, w zależności od przenoszonego materiału genetycznego. Według naszego autora, plemniki z chromosomem Y są lżejsze i dzięki temu mogą poruszać się szybciej. Kto pierwszy na mecie, ten wygrywa, a zatem – jeżeli komórka jajowa czeka gotowa w jajowodzie, to zwiększa się szansa na poczęcie chłopca.

Jednakże, wielu badaczy pochyliło się nad tą teorią i dopiero po uwzględnieniu kilkunastu parametrów doszukali się różnicy rozmiarów plemników. Przekonują jednak, że tak mała różnica nie wpływa na szybkość poruszania się męskich komórek płciowych. Inne badania wykazały natomiast, iż plemniki X pływają w sposób bardziej zakręcony, a Y bardziej „po prostej”, stąd ich wygrana w wyścigu od punktu A do punktu B.

Kolejne eksperymenty prowadzone były w celu określenia wpływu warunków biochemicznych w drogach rodnych kobiety. W zależności od tego, jaki który przypada dzień cyklu, czy pH w pochwie jest bardziej zasadowe, czy kwaśne, można przewidzieć, które plemniki przetrwają i będą mogły doprowadzić do zapłodnienia.

Istnieje teoria, że plemniki z chromosomem Y żyją krócej i źle znoszą kwaśne pH. W takim razie, kiedy kochać się na chłopca, a kiedy kochać się na dziewczynkę? Im bliżej owulacji tym większa szansa na poczęcie chłopca – plemniki Y nie będą musiały oczekiwać na komórkę jajową, tylko będą zdążały na spotkanie z nią.

Jeżeli do stosunku płciowego dochodzi około 3–4 dni przed owulacją to zwiększa się prawdopodobieństwo urodzenia dziewczynki, gdyż większy odsetek plemników X doczeka na spotkanie z gotową do zapłodnienia komórką jajową. Brak jest jednak jednoznacznych dowodów na to, iż plemniki Y mają mniejszą wytrzymałość od plemników X.

Przechodząc do ostatniego założenia autora, z jego badań można wywnioskować, iż pozycje seksualne mogą determinować płeć dziecka. Pozycje, w czasie których dochodzi do głębokiej penetracji mają rzekomo wpływać na spłodzenie dziewczynki, a płytsza penetracja wspiera chłopców.

Jakie jeszcze możemy spotkać założenia i przekonania, dotyczące naszego wpływu na płeć dziecka:

• wiek rodziców ma znaczenie: młodzi ojcowie mają częściej doprowadzać do zapłodnienia chłopca, a im bardziej zaawansowany wiek matki, tym większe prawdopodobieństwo na spłodzenie córki,
• płeć przyszłych dzieci zależna jest od diety rodziców: dieta mamy uboga w białko ma sprzyjać plemnikom Y, natomiast dieta o wyższej kaloryczności może przyczyniać się do poczęcia dziewczynki,
• zbadano korelację, która pokazuje, że jeżeli w diecie mężczyzny znajduje się nadużywanie alkoholu i papierosów, to występuje wyższy odsetek narodzin córek,
• promieniowanie jonizujące ma wpływ na zwiększenie się częstotliwości narodzin córek (badania dotyczyły pilotów i astronautów),
• poziom testosteronu u mężczyzny i estrogenu u kobiety determinuje płeć: im wyższe stężenie tych hormonów w organizmach rodziców, tym większe prawdopodobieństwo spłodzenia chłopca,
• u kobiet, które mają wyższe stężenie przeciwciał przeciw toksoplazmozie dochodzi do częstszego poczęcia chłopców (czytaj więcej na temat toksoplazmozy).

Jak sama widzisz, teorii i założeń jest bardzo wiele. Do Ciebie należy decyzja, czy uwierzysz i zastosujesz się do tych wskazówek czy nie. Najbardziej wiarygodne metody planowania płci potomstwa to sortowanie plemników oraz zapłodnienie in vitro, jednak wymagają one udziału nowoczesnych technik medycznych w laboratorium.

Na pewno istotnym aspektem jest, aby naturalne planowanie potomstwa rozpocząć od stworzenia najlepszych warunków dla rozwoju płodu, a więc od zadbania o swój organizm (polecam więcej informacji na temat przygotowania do ciąży. Czy urodzi się chłopiec czy dziewczynka? Najważniejsze, aby dziecko przyszło na świat całe i zdrowe.

Bibliografia:

1. G. H. Bręborowicz, Położnictwo, tom 1, wydanie III, red. naukowa G.H. Bręborowicz, K. Czajkowski, Warszawa 2020.
2. W. Surmiak, Etyczna ocena selekcji lub predeterminacji płci dziecka,Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 43(1), 2010, str. 94–106.
3. M. Małecki, G. Niewiadomska, Czy możemy wpływać na płeć potomstwa, Kosmos, 47(1), 1998, str. 33–41.
4. https://www.medonet.pl/zdrowie/pytania-do-lekarzy,od-czego-zalezy-plec-dziecka--lekarz-wyjasnia,porada,87831811.html dostęp: 15.08.2023.
5. https://dziecko.medonet.pl/planowanie-ciazy/chlopiec-czy-dziewczynka-czy-da-sie-zaplanowac-plec-dziecka/3wt0k40 dostęp: 15.08.2023.