1 miesiąc ciąży krok po kroku – objawy, zalecenia, brzuch

1 miesiąc ciąży – z perspektywy embriologii

Embriologia – nauka, której nazwa powstała na bazie greckiego określenia embryon – zarodek, zajmuje się rozwojem organizmu – od poczęcia do urodzenia. Rozwój prenatalny (wewnątrzmaciczny) trwa 40 tygodni, czyli 280 dni. W początkowym okresie ciąży wyróżnia się następujące etapy:

• Okres przedzarodkowy – od zapłodnienia do końca 3 tygodnia ciąży,
• Okres zarodkowy (embrionalny) – od 4 do 8 tygodnia,
• Okres płodowy – od 9 tygodnia ciąży

1 i 2 tydzień – wydawać by się mogło, że pierwsze dwa tygodnie ciąży oznaczają pierwszy okres rozwoju dziecka w macicy, ale wcale tak nie jest. Tak naprawdę za początek ciąży uznaje się już pierwszy dzień ostatniej miesiączki – stanowi to ułatwienie do obliczenia spodziewanego terminu porodu. Początek krwawienia menstruacyjnego jest znacznie łatwiejszy do odnotowania niż owulacja czy nawet moment zapłodnienia. W czasie miesiączki dochodzi do złuszczania błony śluzowej macicy, która następnie zastępowana jest nową, gotową na przyjęcie zapłodnionej komórki jajowej. W tym czasie dojrzewa także pęcherzyk jajnikowy (pęcherzyk Graafa).

Do obliczenia spodziewanego terminu porodu stosowany jest poniższy wzór (reguła Naegelego):

Pierwszy dzień ostatniej miesiączki – (minus) 3 miesiące + (plus) 7 dni

Czyli jeśli Twoja ostatnia miesiączka rozpoczęła się np. 20 stycznia 2023r., to termin porodu obliczamy następująco:

20.01.23r. – 3 miesiące + 7 dni = 27.10.2023r.

Obliczając termin porodu należy mieć na uwadze fakt, że liczba dni w poszczególnych miesiącach kalendarzowych jest zmienna np. styczeń 31 dni a luty 28/29 dni. Dlatego po obliczeniu przewidywanej daty porodu musimy zweryfikować czy następuje ona po dokładnie 40 tygodniach od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Jeśli np. pierwszy dzień ostatniej miesiączki miał miejsce w środę, a termin porodu został wyliczony na sobotę to różnica między nimi wynosi prawdopodobnie 40 tygodni + 3 dni, w takim przypadku należy odjąć te 3 dni, aby zostało pełne 40 tygodni.

Reguła Naegelego znajduje zastosowanie w przypadku większości kobiet, jednak jeśli Twoje cykle miesiączkowe były:

• krótsze niż 28 dni to od liczby 7 dni należy odjąć różnice – np. jeśli Twój cykl wynosił 25 dni to: 28-25 = 3; 7 dni – 3 = 4 dni, zmodyfikowany wzór prezentuje się następująco:
• pierwszy dzień ostatniej miesiączki – 3 miesiące + 4 dni = termin porodu
• dłuższe niż 28 dni to do liczby 7 dni należy dodać różnice – np. jeśli Twój cykl wynosił 33 dni to: 33-28 = 5; 7 dni + 5 = 12, zmodyfikowany wzór prezentuje się następująco:
• pierwszy dzień ostatniej miesiączki – 3 miesiące +12 dni = termin porodu.

Reguła Naegelego nie sprawdza się w przypadku kobiet u których cykle miesiączkowe były nieregularne.

3 tydzień – po 14 dniach od rozpoczęcia krwawienia menstruacyjnego ma miejsce owulacja, nazywana szczytem kobiecej płodności. Podczas owulacji na skutek zmian hormonalnych z jajnika zostaje uwolniony pęcherzyk jajnikowy, później nazywany komórką jajową. Żeńska komórka rozrodcza żyje i może zostać zapłodniona przez 12 – 24h od jajeczkowania. Przemierza drogę w stronę jajowodu gdzie dochodzi do połączenia z męskim plemnikiem. W ten sposób powstaje zygota – łącząca w sobie materiał genetyczny matki i ojca. Z upływem kolejnych dni komórka przemieszcza się w stronę macicy, a podczas tej „wędrówki” zachodzą w niej liczne podziały komórkowe. Wraz z końcem trzeciego tygodnia rozpoczyna się proces zagnieżdżenia w ścianie macicy.

Aby zaobserwować u siebie moment owulacji powinnaś zwrócić uwagę na śluz pojawiający się na bieliźnie. W okresie jajeczkowania jest on charakterystyczny – przejrzysty, śliski i rozciągliwy – porównywalny do konsystencji białka jajka kurzego.

4 tydzień – niemal cały ten okres czasu jest zarezerwowany właśnie dla implantacji (zagnieżdżenia) zygoty w błonie śluzowej macicy. Prawidłowo zarodek powinien umiejscowić się w górnej, tylnej lub bocznej ścianie macicy. Na tym etapie zarodek przechodzi kolejne podziały komórkowe, natomiast organizm matki przygotowuje się do przejęcie nowej roli. Wzrost progesteronu powoduje zmiany w błonie śluzowej macicy (którą od tej pory nazywamy doczesną), rozpoczynając od miejsca implantacji.

W tym czasie znacznie wzrasta poziom beta-hCG, hormonu zwiastującego ciążę i stanowiącego wskaźnik testów ciążowych. Brak spodziewanego krwawienia miesiączkowego, może skłonić kobietę do udania się do apteki lub drogerii właśnie po test ciążowy. Z uwagi na wczesny etap ciąży test z moczu może jeszcze nie pokazać dwóch kresek, wyższą czułość wykazują badania laboratoryjne na obecność hormonu we krwi – jeśli jesteś niecierpliwa to z nich powinnaś skorzystać.

Kobiety zastanawiają się jak wygląda płód, a właściwie jeszcze zarodek na tym etapie ciąży. Pierwszy miesiąc ciąży to czas kiedy dziecko nie przypomina jeszcze człowieka. W miejscu rąk widoczne są dopiero co powstałe zawiązki, natomiast w miejscu nóg jest widoczny szczątkowy ogon. Zarodek ma długość około 4mm, jego wielkość jest porównywalna do pestki jabłka. Sprawdź także ten artykuł: Na czym polegają badania prenatalne i kiedy je wykonać?

Pierwszy miesiąc ciąży – objawy

Ciąża zawsze kojarzona jest z typowymi dla tego okresu symptomami. Objawy jakie najczęściej towarzyszą ciąży to:

• - brak miesiączki,
• - wymioty,
• - mdłości,
• - zawroty głowy,
• - zgaga,
• - ból brzucha (spowodowany zagnieżdżeniem zarodka w macicy),
• - powiększający się brzuch w ciąży,
• - wzrost masy ciała.

Jednak na tak wczesnym etapie, jakim jest 1 miesiąc ciąży większość z nich praktycznie nie występuje. Jedynym pewnym objawem jest brak krwawienia miesiączkowego. Brzuch w ciąży zaczyna rosnąć dopiero później, gdy płód powiększa się a wraz z nim wzrasta objętość macicy. Nie zauważa się również istotnej różnicy w wadze kobiety – przyrost masy ciała ma miejsce w kolejnych tygodniach i składają się na niego: płód, łożysko, płyn owodniowy, powiększenie piersi, rozrost tkanki tłuszczowej oraz wzrost objętości krwi. W pierwszym trymestrze ciąży zamiast wzrostu masy ciała może pojawić się jej spadek – nawet to 2 kg. Jest on spowodowany ciążowym wstrętem do spożywania niektórych posiłków lub występujących mdłości i wymiotów.

Zalecany przyrost masy ciała w ciąży jest zależny od BMI i wynosi:

w ciąży pojedynczej:

• BMI: <18,5 -> przyrost masy ciała: 12,5 – 18 kg
• BMI: 18,5 – 24,9 -> przyrost masy ciała 11,5 – 16 kg
• BMI: 25 – 29,9 -> przyrost masy ciała 7 – 11,5 kg
• BMI: >30 -> przyrost masy ciała 5 – 9 kg

w ciąży bliźniaczej:

• BMI: <18,5 -> brak konkretnych zaleceń, z uwagi na stan niedowagi konieczna indywidualna konsultacja lekarska,
• BMI: 18,5 – 24,9 -> przyrost masy ciała: 16,8 – 24,5 kg
• BMI: 25 – 29,9 -> przyrost masy ciała: 14,1 – 22,7 kg
• BMI: >30 -> przyrost masy ciała:11,4 – 19,1 kg

Czymś co może Cię zaniepokoić jest krwawienie w pierwszym miesiącu ciąży – tutaj pragnę Cię nieco uspokoić. Jest ono związane z zagnieżdżeniem zarodka w błonie śluzowej macicy, a więc zwiastuje jedynie początek Twojego macierzyństwa, nie jest powodem do obaw. Krwawienie w pierwszym miesiącu ciąży pojawia się zwykle w terminie spodziewanej miesiączki. Jednak jest od niej znacznie mniej obfite, występuję zazwyczaj jako śluz podbarwiony krwią lub plamienie, a czasem nie jest widoczne wcale.

Wraz z końcem pierwszego miesiąca ciąży mogą pojawić się pewne oznaki świadczące o ciąży, jednak bardzo często nie zostają one zauważone przez przyszłą mamę. Zdarza się, że kobiecie pod koniec 4 tygodnia ciąży towarzysza takie objawy jak: tkliwość piersi, łagodne bóle podbrzusza lub pierwsze poranne mdłości. Wymioty i zgaga mogą wystąpić w trakcie kolejnych tygodni, jednak nie jest to regułą – nie każda ciąża musi się wiązać z przykrymi dolegliwościami.

1 miesiąc ciąży – zalecenia

Jeśli zaczynasz zauważać u siebie pierwsze oznaki ciąży, a test ciążowy pokazał wyczekiwane dwie kreski warto wprowadzić do życia kilka cennych zmian i dobrych nawyków, które pozytywnie wpłyną na rozwój dziecka oraz Twoje samopoczucie. Dla prawidłowego rozwoju ciąży bardzo istotna jest odpowiednio zbilansowana i zróżnicowana dieta, składająca się z 5-6 posiłków dziennie. Istotne aby spożywane posiłki nie były zbyt obfite a przerwy między nimi nie były bardzo długie. Pozwala to uniknąć wahań poziomu glukozy we krwi. Dieta ciężarnej powinna być bogata w duże ilości świeżych warzyw.

Zagadnienie	Zalecenia
Dieta	Płyny (głównie woda niegazowana) – ponad 2 litry / dziennie. Zapotrzebowanie na energię: wzrost o 85 kcal dziennie (I trymestr ciąży) w stosunku do czasu przed ciążą. Węglowodany - podstawowe źródło energii – powinny pokrywać 45-65% dziennego zapotrzebowania energetycznego. Istotne jest aby spożywane posiłki były jak najmniej przetworzone i składały się głównie z węglowodanów złożonych – np. kasze, pieczywo razowe, płatki owsiane, otręby, makarony pełnoziarniste. Zalecaną ilość błonnika należy ustalić z lekarzem lub dietetykiem. Białko –zalecane spożycie wynosi 54 – 96 g / dzień (w zależności od wieku, BMI oraz aktywności fizycznej kobiety), co powinno pokrywać 10-20% zapotrzebowania. Ponad połowa spożywanego białka powinno pochodzić z produktów odzwierzęcych. Tłuszcze – powinny stanowić 20 – 25% dziennego zapotrzebowania.
Suplementacja	Kwas foliowy – od 0,4 do 0,6 mg dziennie lub więcej – zgodnie z indywidualnymi zaleceniami lekarza, Witamina D3 – 1500 - 2000 j.m. na dobę. Jod – 150 - 200 µg na dobę, DHA – 200 mg / dziennie lub więcej w przypadku niskiego spożycia ryb, Suplementacja innych składników powinna opierać się o wyniki badań laboratoryjnych i wynikać z zaleceń lekarskich!
Produkty niezalecane i zakazane	nieumyte warzywa i owoce, niepasteryzowane mleko i jego przetwory (np. sery pleśniowe), surowe mięso i jego przetwory, surowe ryby i owoce morza, mięso i ryby z niepewnych źródeł, wątróbka i inne podroby, surowe jaja, duże ilości słodyczy, nadmiar soli – zalecane spożycie soli jodowanej wynosi 5 g / dzień kawa i herbata – należy ograniczać ich spożycie z uwagi na obecność kofeiny – do 200 mg dziennie.
Używki (alkohol, papierosy, narkotyki)	Alkohol, papierosy i inne używki są całkowicie zakazane w ciąży. Nawet niewielka dawka alkoholu czy nikotyny jest trująca dla dziecka i może przyczynić się do powstania wielu wad rozwojowych.