Ból żołądka w ciąży - co może oznaczać i jak sobie z nim radzić?

Zmiany w układzie pokarmowym

W trakcie ciąży dochodzi do wielu zmian, które obejmują również układ pokarmowy. Ze względu na zmianę stężeń hormonów, dochodzi do spowolnienia perystaltyki przełyku oraz jelit, a także do zmniejszenia kurczliwości pęcherzyka żółciowego. Zmiany te przyczyniać się mogą do występowania dolegliwości ciążowych takich jak: zaparcia, wzdęcia, zgaga, a także nudności czy wymioty.

Czy dziecko naciska na żołądek? W trakcie ciąży macica wraz z płodem powiększa się około 10 – krotnie. Wraz z powiększeniem się macicy dochodzi do uciśnięcia oraz przemieszczenia się żołądka, a także jelit. Narządy wewnętrzne znajdują się na tyle blisko macicy, że dziecko ruszając się, może naciskać na nie, co dla niektórych kobiet okazuje się być nieprzyjemne, a nawet bolesne.

Ból brzucha w okolicy żołądka może być objawem towarzyszącym niektórym dolegliwościom ciążowym. Może być również objawem niektórych chorób. Od czego może boleć żołądek w ciąży?

Infekcje przewodu pokarmowego

Przyczyną bólu żołądka, któremu dodatkowo towarzyszą nudności i wymioty lub biegunka mogą być infekcje przewodu pokarmowego, które zazwyczaj nazywane są potocznie grypą żołądkową lub grypą jelitową. Infekcji przewodu pokarmowego towarzyszyć może również podwyższona temperatura ciała oraz bóle mięśni.

Okres ciąży to czas, kiedy organizm kobiety jest nieco osłabiony oraz posiada mniejszą odporność. W związku z tym łatwiej o wystąpienie infekcji spowodowanej patogenami. Infekcje przewodu pokarmowego najczęściej wywoływane są przez rotawirusy, adenowirusy czy norowirusy.

W przypadku stwierdzenia grypy żołądkowej, stosuje się leczenie objawowe. Zakażenia układu pokarmowego mają tendencje do samoograniczania się - objawy często ustępują samoistnie w ciągu kilku dni. Należy zadbać przede wszystkim o prawidłowe nawodnienie organizmu oraz stosować lekkostrawną dietę. Więcej na temat infekcji przewodu pokarmowego przeczytasz tutaj: Biegunka w ciąży.

Nieżyt żołądka

Nieżyt żołądka, inaczej zapalenie żołądka to stan, w którym dochodzi do zapalenia błony śluzowej żołądka.

Rolą błony śluzowej żołądka jest produkcja soku żołądkowego, który bierze udział w trawieniu pokarmu oraz w niszczeniu patogenów. Błona śluzowa żołądka pokrywa ścianę żołądka od wewnątrz oraz wydziela śluz, który stanowi ochronę przed działaniem kwasu żołądkowego.

W momencie, kiedy dochodzi do zapalenia błony żołądka (co może być spowodowane różnymi czynnikami), nie spełnia ona swojej roli prawidłowo i nie stanowi wystarczającej ochrony przed agresywnym działaniem kwasu żołądkowego. Zapalenie błony śluzowej żołądka może przebiegać bezobjawowo, ale może również dawać objawy w postaci bólu oraz braku apetytu. Nieleczone zapalenie żołądka może prowadzić do powstawania wrzodów żołądka.

Choroba wrzodowa żołądka

Chorobą wrzodową żołądka określa się obecność wrzodów żołądka, czyli ubytków w błonie śluzowej żołądka. Wrzody rozwijają się na podstawie zapalenia błony śluzowej żołądka. Najczęstszą przyczyną tej choroby jest bakteria Helicobakter pylori (odpowiada ona za powstawanie około 70% wrzodów żołądka). Bakteria ta produkuje toksyny i uszkadza komórki błony śluzowej.

Objawy tej choroby są takie same, jak u kobiet poza okresem ciąży. W przypadku wrzodów żołądka ból w górnej części brzucha pojawia się bezpośrednio lub w krótkim czasie po posiłku. Ma charakter tępy i gniotący. Spowodowany jest drażnieniem wrzodów przez pokarm oraz przez wydzielający się sok żołądkowy. Ból promieniować może zarówno ku dołowi, jak i w stronę klatki piersiowej. Inne możliwe objawy to: nudności, wymioty, zgaga oraz odbijanie.

Choroba refluksowa przełyku

To choroba, która ze względu na zmiany zachodzące w okresie ciąży, występuje częściej u kobiet ciężarnych. Choroba refluksowa przełyku to choroba, która polega na zarzucaniu treści żołądkowej do przełyku. Najczęstszym objawem refluksu jest zgaga. Zgaga objawia się jako pieczenie i uczucie cofania się treści z żołądka do przełyku. Często towarzyszy jej ból, który najczęściej występuje w nadbrzuszu, klatce piersiowej, przełyku lub gardle.

Przyczyną zgagi w ciąży są przede wszystkim zmiany hormonalne. Wpływają one na rozluźnienie błony mięśniowej żołądka oraz zmniejszenie napięcia dolnego zwieracza przełyku, co sprzyja cofaniu się treści pokarmowej. Do wystąpienia refluksu przyczynia się również rosnąca z tygodnia na tydzień macica, która uciska narządy układu pokarmowego, powodując wzrost ciśnienia wewnątrz żołądka.

Istnieją czynniki, które nasilają występowanie zgagi. O tym, jak poradzić sobie ze zgagą w ciąży przeczytasz tutaj: pieczenie w przełyku.

Wzdęcia

Kolejną przyczyną występowania bólu w okolicy żołądka mogą być wzdęcia. W tym przypadku ból pojawia się zazwyczaj w górnej części brzucha i towarzyszy mu uczucie brzucha pełnego jak balon. Wzdęcia to dolegliwość charakterystyczna dla okresu ciąży. Występują one częściej ze względu na wzrost stężenia progesteronu oraz estrogenów.

Aby złagodzić te dolegliwości, wspomagaj pracę układu pokarmowego poprzez spożywanie mniejszych objętościowo oraz lekkostrawnych posiłków. Unikaj również spożywania produktów wzdymających.

Kamica żółciowa

Kamica żółciowa to stan, w którym w pęcherzyku żółciowym lub w drogach żółciowych magazynują się złogi, które powstają z substancji chemicznych znajdujących się w żółci. Jak do tego dochodzi?

Pęcherzyk żółciowy to niewielki narząd, który położony jest w prawej, górnej części brzucha. Jego rolą jest magazynowanie żółci oraz uwalnianie jej do jelita cienkiego.

Żółć wytwarzana jest przez wątrobę. Jej funkcją jest wspomaganie trawienia tłuszczów. Żółć składa się między innymi z wody oraz substancji takich jak: kwasy żółciowe, cholesterol, kwasy tłuszczowe, bilirubina. Substancje te w prawidłowych warunkach rozpuszczają się w żółci i wydalane są do przewodu pokarmowego. W przypadku, kiedy substancje te nie rozpuszczają się prawidłowo, dochodzi do tworzenia się mikrokryształków, które po pewnym czasie łączą się, tworząc złogi. Taką sytuację nazywamy właśnie kamicą żółciową lub kamicą pęcherzyka żółciowego.

Na wystąpienie kamicy żółciowej wpływ mają niektóre czynniki. Częściej chorują na nią kobiety, osoby chore na cukrzycę oraz osoby otyłe. Czynnikami ryzyka jest również mała aktywność fizyczna, a także predyspozycja genetyczna. Do kamicy żółciowej częściej może dochodzić w 2 i w 3 trymestrze ciąży ze względu na zmiany hormonalne, które zwiększają ryzyko tworzenia się kamieni żółciowych. Progesteron – hormon, którego stężenie w czasie ciąży się zwiększa, przyczynia się do hamowania kurczliwości pęcherzyka żółciowego oraz sprzyja zastojowi żółci.

Objawy kamicy żółciowej mogą być różne. Najbardziej charakterystycznym jest kolka żółciowa. Kolka żółciowa pojawia się wtedy, kiedy dochodzi do zatkania przewodu pęcherzykowego, co powoduje nadmierne rozdęcie pęcherzyka żółciowego. Objawem kolki żółciowej jest silny ból występujący w nadbrzuszu. Ostry ból pojawić się może również w prawej, górnej części brzucha i promieniować może do prawego barku lub pod prawą łopatkę. Wystąpić mogą również nudności i wymioty. Napad kolki żółciowej pojawić się może po spożyciu tłustego i obfitego posiłku. Sprawdź także ten artykuł: Ból brzucha w ciąży – z czego się bierze i co może oznaczać?

Zapalenie wyrostka robaczkowego

Ból występujący na środku brzucha może być objawem zapalenia wyrostka robaczkowego. W czasie ciąży stan ten pojawia się jednak bardzo rzadko – z częstością 1 na 2000 ciąż. W przypadku zapalenia wyrostka robaczkowego, ból zazwyczaj na początku występuje w okolicy nadbrzusza i na środku brzucha. Po pewnym czasie przemieszcza się, niżej, nad prawy talerz biodrowy. Ból brzucha może być stały lub okresowy.

Inne, towarzyszące objawy występujące w przypadku zapalenia wyrostka robaczkowego obejmują: nudności, którym mogą towarzyszyć również wymioty oraz podwyższona temperatura ciała. Pojawić się może również utrata apetytu, wzdęcia, zaparcia, puste odbijania oraz biegunka.

Ból brzucha ze stresu

Stres obecny jest w życiu każdej osoby. Część osób radzi z nim sobie lepiej, część gorzej. Okres ciąży bywa dla kobiety okresem obaw, lęku i stresu. Stres oznacza zaburzenie równowagi organizmu. Może wpływać na funkcjonowanie naszych gruczołów oraz wyzwalać zaburzenia gastroenterologiczne. Stres powoduje wzrost stężenia hormonów takich jak adrenalina oraz kortyzol. W jego wyniku pojawić się mogą różne objawy somatyczne, takie jak skurcze żołądka oraz jelit.

Odczuwanie silnego stresu powinno skłonić nas do wizyty u specjalisty. W codziennym łagodzeniu lęku i stresu pomóc może codzienna aktywność fizyczna. Dużą rolę przypisuje się ćwiczeniom oddechowym, które wpływają rozluźniająco na spięte mięśnie. Najprostsze ćwiczenia oddechowe polegają spokojnym oddychaniu torem dolno – żebrowym. W tym celu połóż ręce na dolnych żebrach oraz weź spokojny oddech w dolne żebra tak, aby ręce razem z wdechem rozchodziły się na boki. Policz do pięciu, a następnie zrób spokojny, długi wydech. Powtarzaj te ćwiczenia kilka razy dziennie.