CRP w ciąży - co to jest, badanie, wynik, norma, przyczyny, objawy

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Kamila Pilawka - MazurekDrukujUdostępnij

Co to jest CRP w ciąży?

Białko CRP, czyli białko C-reaktywne (ang. C-reactive protein), inaczej białko ostrej fazy, wytwarzane jest w wątrobie, ścianach naczyń tętniczych oraz komórkach tłuszczowych w odpowiedzi na stan zapalny toczący się w organizmie. Jego stężenie rośnie w kilka godzin od pojawienia się reakcji zapalnej.  W odpowiedzi na obecność wirusów, bakterii i innych czynników urazowych w organizmie uwalniane są cytokiny (m.in. interleukina-6, IL-6), które indukują syntezę białek CRP. Te z kolei identyfikują i przylegają do konkretnych cząstek obecnych na powierzchni bakterii lub wirusów, co uruchamia system dopełniacza i ułatwia eliminację patogenów z organizmu. Z tego powodu białka CRP są kluczowym wskaźnikiem stanu zapalnego i służą do diagnostyki chorób.

Na czym polega badanie CRP w ciąży?

Badanie CRP polega na oznaczeniu poziomu białka C-reaktywnego we krwi żylnej. Zaleca się wykonywanie badania w godzinach porannych, po wypiciu szklanki wody – ułatwi to pobranie próbki krwi do analizy. Pacjentki ciężarne nie muszą zgłaszać się na badanie krwi na czczo, warto jednak, aby wykonać je po dobrze przespanej nocy. Ponadto należy unikać wysiłku fizycznego, gdyż intensywne ćwiczenia mogą wpływać na wynik badania. Przed udaniem się do gabinetu w celu pobrania krwi, zaleca się odpoczynek w pozycji siedzącej przez około 5 minut.

Na wynik badania CRP w ciąży nie trzeba długo czekać – zazwyczaj jest dostępny tego samego lub następnego dnia. Rezultaty badania należy zawsze skonsultować z lekarzem lub położną prowadzącą ciążę, którzy w zależności od wyników ustalą dalsze postępowanie.

Białko CRP w ciąży – wynik badania

W ciąży wykonuje się całe mnóstwo badań, aby kontrolować stan zdrowia matki i rozwijającego się w jej łonie płodu. A po co badanie CRP w ciąży? Jego poziom we krwi uzależniony jest od czynników takich jak wiek, masa ciała, płeć, rasa, palenie papierosów, czy rodzaj przyjmowanych leków. Nie bez znaczenia jest również dieta – spożywanie niewielkiej ilości węglowodanów oraz olejów roślinnych wpływa na obniżenie poziomu CRP w organizmie. Jego stężenie rośnie, gdy w organizmie rozwija się proces zapalny, mogący mieć różne podłoża – od infekcji bakteryjnej, przez choroby nowotworowe, urazy, czy zawał mięśnia sercowego. Białko CRP wytwarzane jest w ramach odpowiedzi immunologicznej, która polega na stymulowaniu funkcji komórek odpornościowych oraz unieczynnieniu czynnika zapalnego.

Białko CRP ilościowo w ciąży – norma

Stężenie białka C-reaktywnego w zdrowym organizmie nie powinno przekraczać 5 mg/l. Jeśli jego poziom przekracza 10 mg/l, prawdopodobnie mamy do czynienia z toczącym się stanem zapalnym.

Wartość CRP zaczyna rosnąć po około 6-8 godzinach od wykrycia czynnika uszkadzającego i osiąga swój szczyt w przedziale 24-48 godzin. Początkowo jego wartość może wzrosnąć nawet 100-1000-krotnie, po czym normalizuje się w ciągu kilkunastu godzin.

Stężenie CRP ilościowo w ciąży mierzy się w miligramach CRP na litr krwi (mg/l). Niskie wartości CRP są pożądane, ponieważ wskazują na mniejszy stan zapalny w organizmie.

Ponadto, na podstawie wyniku badania CRP można zdiagnozować choroby sercowo-naczyniowe. Jeśli w rutynowym badaniu u zdrowej osoby poziom CRP przekracza 3 mg/l, może to świadczyć o wysokim ryzyku wystąpienia np. zawału mięśnia sercowego. Odczyt poniżej 1 mg/l oznacza niskie ryzyko chorób układu krążenia, między 1 a 2,9 mg/l to grupa średniego ryzyka. Wynik powyżej 10 mg/l może być sygnałem do dalszych badań w celu zidentyfikowania przyczyny stanu zapalnego.

Wysokie wartości CRP mogą wskazywać na IBD (ang. Inflammatory Bowel Disease - choroby zapalne jelit, takie jak WZJG i choroba Leśniowskiego-Crohna), toczeń układowy, zapalenie kości i szpiku, choroby autoimmunologiczne, schorzenia tkanki łącznej i zaostrzenie autoimmunologicznego zapalenia stawów, zapalenie płuc, a nawet raka. Kobiety stosujące pigułki antykoncepcyjne oraz w ciąży mogą mieć podwyższone wartości CRP, co może świadczyć o powikłaniach.

Przed wykonaniem badania CRP ważne jest skonsultowanie się z lekarzem i omówienie wszelkich chorób, które mogą wpłynąć na wyniki testu.

Podwyższone CRP ilościowo w ciąży

Poziom CRP poniżej 40 mg/l obserwuje się w ciąży oraz w trakcie łagodnych infekcji wirusowych.

Jeżeli CRP wzrośnie do 200 mg/l, przyczyną może być infekcja bakteryjna, natomiast stężenie na poziomie 500 mg/l świadczy o zaawansowanym zakażeniu bakteryjnym. Sprawdź także ten artykuł: Antygen HBs w ciąży - co to za badanie i kiedy je wykonać?

Jak wysokie CRP powinno niepokoić?

Jak już wspomniałam, podwyższone stężenie białka C-reaktywnego we krwi wskazuje zazwyczaj na obecność stanu zapalnego w organizmie. Niestety, na podstawie pojedynczego wyniku trudno jest ustalić diagnozę. Jeśli wykonałaś badanie krwi na poziom CRP w ciąży, a jego wynik wynosi powyżej 10 mg/l, powinnaś zgłosić się do lekarza prowadzącego Twoją ciążę aby skonsultować swój stan i ustalić, jakie badania powinnaś wykonać aby możliwe było określenie przyczyny stanu zapalnego. Pamiętaj jednak o odpowiednim przygotowaniu do badania, gdyż, jak wspomniałam, wysokie stężenie CRP wynikać może z intensywnego wysiłku fizycznego i stresu przed badaniem.

Podwyższone CRP u noworodka

Wartości CRP u zdrowych donoszonych noworodków  oraz noworodków urodzonych przedwcześnie mogą wynosić od 2 do 5 mg/l podczas pierwszych kilku dni życia. Na podstawie wielu badań ustanowiono górną granicę normy CRP wynoszącą 10 mg/l.

Podwyższone CRP u noworodka powinno skłonić lekarza do wykonania dodatkowych badań w celu ustalenia możliwej przyczyny i dalszego postępowania. Przy podejrzeniu sepsy konieczne jest szybkie wdrożenie antybiotykoterapii. Szczególną obserwację stężenia CRP powinno się prowadzić u wcześniaków i noworodków z niską masą urodzeniową, które są bardziej narażone na zakażenia i infekcje.

Ponadto, podwyższone poziomy CRP mogą wystąpić u noworodków do 3 dnia życia z przyczyn niezakaźnych, takich jak: gorączka u matki podczas porodu, przedwczesne pęknięcie błon płodowych oraz przedłużone odpływanie płynu owodniowego.

Wysokie CRP – przyczyny

Na podwyższenie poziomu białka CRP we krwi może wpływać wiele czynników, między innymi:

• operacje i urazy tkanek będące wynikiem przeprowadzonych zabiegów,
• choroby autoimmunologiczne, np. nieswoiste zapalenie jelit, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń układowy,
• infekcje wirusowe, grzybicze i bakteryjne,
• choroby układu krążenia, np. niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca, zawał mięśnia sercowego,
• nowotwory, które szczególnie związane są z procesem zapalnym, np. nowotwór płuc, nowotwór jelita grubego, nowotwór piersi,
• palenie papierosów,
• alkoholizm i narkomania,
• otyłość i niezdrowa dieta,
• cukrzyca,
• stres i brak aktywności fizycznej lub intensywny wysiłek.

Niskie CRP

Pożądanym wynikiem badania CRP jest jak najniższe stężenie białka C-reaktywnego we krwi, które oznacza brak toczącego się stanu zapalnego w organizmie. Na obniżenie poziomu CRP mogą również wpływać przyjmowane leki, szczególnie z grupy kortykosteroidów i niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Z jakim CRP do szpitala?

Decyzja o hospitalizacji zależy od wielu czynników, takich jak ogólny stan zdrowia matki i dziecka, wyniki innych badań laboratoryjnych, obecność objawów chorobowych, jak również od oceny lekarza. W przypadku podejrzenia stanu zapalnego lub infekcji u kobiety ciężarnej, lekarz może zlecić dalsze badania i/lub hospitalizację w celu monitorowania stanu matki i płodu.

Czy podwyższone CRP w ciąży jest groźne?

Wysokie CRP w ciąży może wskazywać na stan zapalny lub infekcyjny toczący się w organizmie matki lub płodu. W niektórych przypadkach, podwyższone CRP może być sygnałem ostrzegawczym i wymagać dalszej diagnostyki i leczenia. Niemniej jednak, nie zawsze oznacza to, że podwyższone CRP w ciąży jest poważnym problemem.

Podwyższone CRP u ciężarnej może być spowodowane wieloma czynnikami, w tym chorobami zakaźnymi, chorobami autoimmunologicznymi, nadciśnieniem tętniczym indukowanym ciążą, a nawet cukrzycą ciężarnych.

Należy pamiętać, że badanie CRP nie jest jednoznacznym wskaźnikiem diagnostycznym. W przypadku podejrzenia stanu zapalnego lub infekcji w ciąży, lekarz prowadzący może zlecić dalsze badania i hospitalizację w celu monitorowania stanu ciężarnej. Dlatego też ważne jest, aby kobiety w ciąży regularnie uczestniczyły w badaniach kontrolnych i konsultowały się z lekarzem w przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów lub pytań.

Wysokie białko CRP w ciąży

W trakcie ciąży naturalne zmiany zachodzące w organizmie kobiety mogą wpłynąć na poziom białka C-reaktywnego (CRP). W pierwszym trymestrze jego poziom pozostaje stabilny lub może nieznacznie wzrosnąć. Jednak w kolejnych etapach ciąży, poziom CRP może wzrastać, szczególnie w przypadku wystąpienia stanów zapalnych lub infekcji, takich jak bakteryjne infekcje dróg moczowych, zapalenie przyzębia lub choroby autoimmunologiczne. Najczęściej infekcje w ciąży wywołane są gronkowcami lub paciorkowcami. W takim przypadku konieczne jest konsultacja z lekarzem i dalsza diagnostyka, aby wykluczyć poważniejsze schorzenia i zapobiec negatywnym skutkom dla zdrowia matki i dziecka.

Dlaczego badanie CRP w ciąży jest tak ważne?

Podwyższone CRP w ciąży oznacza stan zapalny, który może być niebezpieczny dla zdrowia przyszłej mamy i rozwijającego się płodu, szczególnie gdy przyczyna nie jest znana. Częstą przyczyną wyników ponad normą jest infekcja wewnątrzmaciczna, która wymaga specjalistycznego leczenia antybiotykami z grupy beta-laktamów. Infekcja ta może prowadzić do przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, a ponadto często powoduje podwyższone CRP u noworodka. Warto jednak pamiętać, że w czasie ciąży CRP fizjologicznie wzrasta, zwłaszcza w 3 trymestrze – jego poziom nie powinien jednak przekraczać 40 mg/l. W przypadku niewielkich przekroczeń normy, leczenie łagodnych infekcji można przeprowadzić w domu, stosując leki przepisane przez lekarza prowadzącego ciążę.

Ponadto, u kobiet z podwyższonym poziomem CRP w ciąży istnieje większe ryzyko porodu przedwczesnego. Podobnie, stan przedrzucawkowy, który może prowadzić do poważnych powikłań dla matki i dziecka, jest związany z podwyższonym poziomem CRP w ciąży.

Wysokie CRP u ciężarnej, a infekcja wewnątrzmaciczna

Jeśli poziom białka C-reaktywnego w organizmie kobiety w ciąży znacznie przekracza normę, może to oznaczać ciężką bakteryjną infekcję, która stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia matki i płodu. Poziom CRP może w takiej sytuacji wzrosnąć nawet 20-krotnie. Wczesna diagnoza ciężkiego zakażenia jest kluczowa dla uniknięcia poważnych konsekwencji.

Objawy, które mogą wskazywać na rozwijającą się infekcję wewnątrzmaciczną to: podwyższona temperatura ciała powyżej 38°C, przyspieszone tętno u matki i tachykardia u płodu, a także odpływanie mętnego, często podbarwionego na zielono płynu owodniowego. W przypadku zaobserwowania wspomnianych objawów, należy niezwłocznie udać się na Izbę Przyjęć.

Poziom CRP w połogu

Poziom CRP po porodzie może być nieznacznie podwyższony, co jest naturalnym procesem wynikającym z urazu tkanek miękkich i procesów zapalnych towarzyszących porodowi. W zależności od indywidualnej sytuacji pacjentki, stężenie CRP we krwi może wzrosnąć do 100 mg/l lub więcej w ciągu pierwszych 48 godzin po porodzie, aby następnie stopniowo się zmniejszać. W przypadku infekcji położniczych, takich jak zapalenie endometrium, poziom CRP może znacznie wzrosnąć i wymagać leczenia antybiotykami. Dlatego ważne jest, aby poziom CRP po porodzie był regularnie oznaczany, aby szybko wykryć i leczyć ewentualne powikłania poporodowe.

CRP w ciąży a przeziębienie

W ciąży CRP może wzrosnąć z powodu przeziębienia. CRP to białko ostrej fazy, które produkowane jest w organizmie w odpowiedzi na stan zapalny, w tym na infekcje bakteryjne i wirusowe. Jednakże, samo podwyższenie CRP nie jest specyficznym wskaźnikiem przeziębienia i może towarzyszyć również innym chorobom zakaźnym lub stanom zapalnym, jak np. zapalenie płuc, czy infekcje dróg moczowych.  W przypadku przeziębienia w ciąży zaleca się przede wszystkim odpoczynek i spożywanie dużej ilości płynów. Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, takie jak ibuprofen czy aspiryna są zazwyczaj niewskazane w ciąży, dlatego lepiej skonsultować się z lekarzem w celu uzyskania zaleceń dotyczących leczenia.

1. Juhasz K, Bódis J. C-reactive protein (CRP) and preterm delivery. Journal of Maternal-Fetal and Neonatal Medicine. 2002 Apr;11(4):246-9.
2. Borowski, D. i Sieroszewski, P. (2018). Białko C-reaktywne (CRP) – rola w diagnostyce i monitorowaniu przebiegu ciąży oraz w diagnostyce chorób układowych. Przegląd Menopauzalny, 17(4), 147-152.
3. Krajewska, M., Tomaszewska, A. i Maziarz, M. (2017). Białko C-reaktywne (CRP) w ciąży – przegląd piśmiennictwa. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 1(3), 135-141.