Hemoroidy po porodzie – objawy, leczenie, porady położnej

Czym właściwie są hemoroidy?

Czy tobie również nazwa hemoroidy kojarzy się ze stanem patologicznym, chorobowym? Nic dziwnego! Panuje mylne przeświadczenie, iż hemoroidy mają tylko te osoby, które zmagają się z problemami układu pokarmowego. Otóż, niespodzianka, hemoroidy ma każdy zdrowy człowiek.

Guzki krwawnicze (hemoroidy) są to anatomiczne struktury występujące w kanale odbytu. Wyglądają jak małe poduszeczki, które wypełnione są licznymi splotami naczyń krwionośnych. Występują w dwóch miejscach: w obrębie kanału odbytu oraz w części dystalnej odbytnicy. Ich funkcja polega na uczestniczeniu w fizjologicznym zatrzymywaniu stolca oraz prawidłowym zamykaniu kanału odbytu wraz ze zwieraczami.

Guzki krwawnicze powinny w naturalny sposób ułatwiać wypróżnianie się, cofając się w głąb odbytu. Do choroby hemoroidalnej dochodzi w momencie, gdy guzki przemieszczają się nienaturalnie w dół, a zwłaszcza, gdy wychodzą poza odbyt. Wyróżniamy więc hemoroidy wewnętrzne i zewnętrzne, które mogą oddzielnie lub równocześnie dawać nieprzyjemne objawy.

Jakie są przyczyny choroby hemoroidalnej?

Fachowa literatura wskazuje nam trzy teorie, które tłumaczą mechanizm rozwoju choroby hemoroidalnej. Pierwsza z nich mówi o stopniowym rozluźnianiu tzw. aparatu więzadłowego, który ma za zadanie zapobiegać wypadaniu guzków. Druga teoria jako przyczynę podaje upośledzenie odpływu krwi z hemoroidów. Trzecia zakłada, iż przyczyną nieprzyjemnych dolegliwości może być spowodowany przez infekcję i stan zapalny.

Wszystkie te trzy powody mogą przyczynić się do powiększenia guzków krwawniczych, pojawienia się bólu czy dyskomfortu i ewentualnego wypadania ich na zewnątrz odbytu. Znane są czynniki, które powodują wzrost ryzyka rozwoju choroby:

• przewlekłe zaparcia,
• wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, który powoduje obrzęk naczyń krwionośnych,
• zbyt mocne parcie podczas oddawania twardego stolca,
• ciąża i poród.

No właśnie! Niestety, ale to ciąża jest najczęstszym powodem problemów z hemoroidami u kobiet. Według badań, żylaki odbytu dotykają od 25% do 35% kobiet w I i II trymestrze, a w III ta liczba wzrasta do około 85%. Mogą one pojawić się również dopiero po ciąży, w połogu, kiedy to gospodarka hormonalna jest w trakcie stabilizowania się i procesy trawienne są jeszcze zaburzone.

Dlaczego kobieta ciężarna narażona jest na chorobę hemoroidalną i żylaki odbytu po porodzie? Nasze rozważania rozpocznijmy od zmian hormonalnych – wyższe stężenie estrogenu w organizmie powoduje rozrost ścian naczyń krwionośnych, a podwyższony poziom progesteronu zmniejsza kurczliwość ścian naczyń, co wpływa negatywnie na transport krwi. Dodatkowym czynnikiem jest pojawianie się zaparć, które występują od 16% do 39% ciężarnych. Spowodowane są spadkiem ruchliwości i kurczliwości mięśni gładkich w układzie pokarmowym oraz zwiększonym wchłanianiem wody z jelit.

Swoje „pięć groszy” dokłada również sama macica i fakt, że rozrasta się ona z biegiem ciąży, co wpływa na utrudniony odpływ krwi z hemoroidów i możliwy obrzęk. Jej wzrost powoduje również zwiększenie się ciśnienia w jamie brzusznej i ryzyko wystąpienia zaparć.

Żylaki odbytu po porodzie – jakie są objawy hemoroidów?

Hemoroidy po porodzie, czy te w ciąży, nie są niczym zagrażającym mamie i dziecku, ale potrafią przysporzyć wielu przykrych objawów i pogorszyć jakość codziennego funkcjonowania. Najczęstszymi objawami żylaków odbytu są:

• krwawienie – nawet 81% osób, które zmagają się z chorobą hemoroidalną, może zaobserwować krwawiące hemoroidy w trakcie lub zaraz po wypróżnieniu,
• ból – żylaki odbytu mogą być bardzo bolesne, gdy zostaną podrażnione lub powstaną w mikrokrążeniu żylnym zatory i zakrzepy,
• wydzielina – można zaobserwować wydzielanie się śluzu w okolicy odbytu, który wywołuje swędzenie i podrażnienie,
• dyskomfort – zwłaszcza żylaki odbytu zewnętrzne przyczyniają się do nieprzyjemnego odczucia w trakcie chodzenia czy siadania, są wrażliwe na dotyk oraz mogą brudzić bieliznę.

Żylaki odbytu po porodzie naturalnym mogą dodatkowo utrudniać funkcjonowanie i wypróżnianie się, kiedy połączy się je z obecnością rany krocza. Aby zapobiec urazom krocza, można stosować w ciąży specjalny masaż, aby przygotować tkanki do porodu (czytaj więcej na temat masażu krocza).

Pewnie zadajesz sobie teraz pytanie, czy warto rodzić drogami natury, skoro po cięciu cesarskim nie ma takich problemów? Oczywiście, że warto! Pomijając wszelkie korzystne aspekty fizjologicznego porodu, musisz wiedzieć, że zakończenie ciąży drogą brzuszną może nieść za sobą wiele innych komplikacji, a wśród nich są również hemoroidy po porodzie.

Powiększenie się guzków krwawniczych dotyka częściej kobiet po porodzie naturalnym ze względu na przebieg takiego porodu – wytaczanie się główki przez drogi rodne, ucisk na jelita i odbyt, parcie lub użycie dodatkowej pomocy w postaci kleszczy lub vacuum. Jednakże, kobiety po cięciu cesarskim również mogą doświadczać nieprzyjemności ze strony hemoroidów.

Po pierwsze, mogą pojawić się dolegliwości już w trakcie ciąży (jak wspominałam wyżej), nie mające jeszcze nic wspólnego z rodzajem porodu. Po drugie, kobiety po porodzie drogą cięcia cesarskiego częściej zmagają się z zaparciami, które mogą doprowadzić do choroby hemoroidalnej.

Po jakim czasie znikają hemoroidy po porodzie?

Od momentu zakończenia się porodu, w organizmie położnicy zachodzą zamiany, mające na celu przywrócić stan i funkcjonowanie organizmu do tego sprzed ciąży. Powoli powracają prawidłowe funkcje trawienia i absorpcji wody w jelitach.

Pierwsze wypróżnienia po porodzie mogą być trochę utrudnione i bolesne, ze względu na leniwą jeszcze perystaltykę jelit, a co za tym idzie – mogą pojawić się zaparcia i omawiane dzisiaj żylaki odbytu. Warto jednak zapamiętać, iż dolegliwości związane z hemoroidami zazwyczaj ustępują same po ciąży. Należy stosować leczenie zapobiegawcze, miejscowe, aby hemoroidy wchłonęły się na swoje miejsce. Tylko u około 15% kobiet, problem ten przedłuża się do 6 miesięcy po porodzie.

W przypadku ostrych stanów, związanych z hemoroidami, jak na przykład uwięźnięcie hemoroidów czy zakrzepica, wymagana jest interwencja chirurgiczna. Twój lekarz powinien zadecydować, czy stan jest na tyle poważny, że trzeba działać natychmiast, czy można poczekać do końca okresu połogu.

Hemoroidy po porodzie – jak wyleczyć?

Jak już wspominałam, na żylaki odbytu stosuje się leczenie miejscowe, aby w łatwy sposób łagodzić nieprzyjemne dolegliwości, ból i krwawienie. Poleca się stosowanie preparatów o właściwościach zwężających naczynia oraz przeciwzapalnych.

Zanim sięgniesz po leki na hemoroidy, wypróbuj podane poniżej, polecane substancje naturalne, które stosuje się miejscowo w kąpielach czy nasiadówkach:

• kurkuma – ma właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające,
• kasztanowiec – redukuje ilość prostaglandyn i stan zapalny, pozytywnie wpływa na mikrokrążenie żylne hemoroidów,
• aloes zwyczajny – ogranicza obrzęk okolicy żylaków odbytu i działa przeciwzapalnie,
• oczar wirginijski – działa przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo,
• ruszczyk kolczasty – usprawnia przepływ krwi i redukuje stan zapalny,
• rumianek pospolity – bogaty we właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne,
• kwas hialuronowy – stosowany miejscowo nawilża tkanki i regeneruje śluzówkę odbytu,
• trehaloza – w połączeniu w kwasem hialuronowym regeneruje śluzówkę, hamuje krwawienia i działa przeciwzapalnie.

Podstawowe leczenie hemoroidów polega na uregulowaniu wypróżnień i niedoprowadzaniu do zaparć. Twoja rola w tym, aby zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu i spożywanie pokarmów bogatych w błonnik (zobacz więcej o diecie po porodzie). Nie zaleca się długiego przesiadywania na toalecie i mocnego parcia – nic na siłę.

Jeżeli czujesz potrzebę wypróżnienia, ale idzie to dość opornie, możesz zastosować czopki glicerynowe. Na rynku jest wiele czopków polecanych na hemoroidy, ale kobietom w połogu poleca się właśnie czopki glicerynowe, które bezpiecznie można stosować nawet u dzieci.

Dbaj o higienę okolic odbytu, podmywaj się po każdym skorzystaniu z toalety. Do mycia wystarczy czysta woda – lepiej unikaj korzystania z mydeł, aby bardziej nie podrażnić guzków. Twój lekarz może dodatkowo przepisać ci maść, zawierającą lidokainę, która ma właściwości znieczulające, a także sterydy, zmniejszające stan zapalny.

W sytuacji, kiedy leczenie miejscowe nie przynosi efektów i grozi wystąpieniem stanu ostrego, należy zastosować leczenie chirurgiczne. Po konsultacji wraz z lekarzem, dobierzecie najlepszy sposób interwencji chirurgicznej dla twojego przypadku. Najmniej inwazyjne zabiegi to:

• opaskowanie – polega na zakładaniu specjalnych opasek na żylaki odbytu,
• skleroterapia – polega na wstrzyknięciu specjalnej substancji do poszerzonych naczyń krwionośnych, która ma spowodować ich obkurczenie i zwłóknienie,
• koagulacja – punktowe stosowanie wysokiej temperatury, celem zamknięcia naczyń krwionośnych, które zaopatrują hemoroidy w krew.

Bardziej inwazyjne zabiegi to usunięcie guzków krwawniczych lub podwiązanie tętnic, ale te metody stosuje się tylko w przypadku bardzo poważnych zmian. Sprawdź także ten artykuł: Ile trwa połóg i z jakimi trudnościami się wiąże? Położna wyjaśnia.