Infekcja intymna w ciąży – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Paulina AmbroziakDrukujUdostępnij

Infekcja intymna w ciąży – przyczyny

Zacznijmy od ustalenia, czym jest zakażenie, a czym zarażenie, gdyż te dwa słowa często stosowane są zamiennie, a jednak znaczą troszkę coś innego. Zakażenie jest to sytuacja, gdy do organizmu wnikają bakterie lub wirusy i namnażają się wewnątrz naszego ciała. Natomiast zarażenie występuje wtedy, kiedy ten sam proces dotyczy pasożytów lub grzybów.

Nie wiem, czy wiesz, ale pochwa każdej z nas ma swoją unikatową florę bakteryjną, która składa się z różnych bakterii (tlenowych i beztlenowych) i grzybów. Ich zadaniem jest – mówiąc bardzo ogólnie – ochrona przed zakażeniami i zarażeniami intymnymi.

Najliczniejszą grupę bakterii w naszej florze tworzy Lactobacillus spp., który odpowiedzialny jest za wytwarzanie kwasu mlekowego i utrzymanie równowagi środowiska wewnętrznego. Kiedy balans zostaje zaburzony patogenami odpowiedzialnymi za infekcje pochwy, dochodzi do uszkodzenia nabłonka pochwy i odczuwania nieprzyjemnych skutków ubocznych.

Za częste infekcje intymne odpowiedzialny jest również inny drobnoustrój – grzyb, najczęściej z rodzaju Candida, prowadzący do grzybiczego zarażenia sromu i pochwy. Niestety, ale ciąża jest czynnikiem sprzyjającym pojawianiu się i rozwojowi grzybicy, ze względu na zmiany w mikrobiocie narządów płciowych.

Szacunki wskazują, iż zarażenie grzybami (kandydoza) dotyka około 20% kobiet nieciężarnych, a u kobiet będących w ciąży jest to dwukrotność tego wyniku. W pierwszym trymestrze ciąży infekcja dotyka około 10% ciężarnych, natomiast w trzecim trymestrze liczba zarażonych kobiet wzrasta do 23-55%. Dodatkowo, prawie 90% ciężarnych, które wcześniej zmagały się z grzybiczym zapaleniem, spowodowanym C. albicans, ponownie dotyka ten problem.

Teraz pewnie zadajesz sobie pytanie, jakim cudem można przyczynić się do tego, iż infekcja intymna w ciąży w ogóle się pojawia, a do tego grożą ci nawracające, częste infekcje. Poniżej przedstawiam ci sytuacje, które sprzyjają zakażeniom:

• obniżona odporność organizmu, wywołana stresem i zmęczeniem,
• dieta obfitująca w cukry proste,
• otyłość i nadwaga,
• zmiany hormonalne w organizmie (dojrzewanie, ciąża lub okres okołomenopauzalny),
• stosowanie antybiotyków,
• używanie niewłaściwych kosmetyków do higieny intymnej,
• korzystanie z ogólnodostępnych basenów, saun i toalet publicznych;
• uprawianie przygodnego seksu bez zabezpieczeń.

Jak widzisz, w większości przypadków mała zmiana przyzwyczajeń i schematów działania może ustrzec cię przed zakażeniami.

Jak wygląda infekcja intymna w ciąży?

Nawet niewielka ilość komórek grzybów może doprowadzić do pojawienia się nieprzyjemnych objawów zarażenia, mniej lub bardziej nasilonych. Co jest również ciekawe, około 30% przypadków zarażeń jest zupełnie bezobjawowych.

Infekcja intymna w ciąży pojawia się zazwyczaj znienacka o charakterze ostrym lub przewlekłym. Zakażenie może dawać takie objawy, jak swędzenie okolic intymnych, pieczenie pochwy i pojawienie się upławów. O ile dwa pierwsze objawy pojawiają się przy prawie każdej infekcji, o tyle wygląd i zapach upławów może podpowiedzieć nam z jakim rodzajem zakażenia czy zarażenia się borykamy:

• grzybica pochwy – poznamy ją po białych, gęstych i grudkowatych upławach, którym towarzyszy swędzenie okolic intymnych, pieczenie lub ból przy siusianiu oraz zaczerwienie się warg sromowych,
• zakażenie bakteryjne – w tym wypadku występują szarawe, bardzo obfite upławy o nieprzyjemnym rybim zapachu, którym może towarzyszyć świąd i pieczenie pochwy,
• zakażenie pierwotniakami – rozpoznawane jest po żółtozielonych upławach o bardzo nieprzyjemnym zapachu, częstym i bolesnym oddawaniu moczu, pojawieniu się bólu podczas stosunku, zaczerwienieniu się warg sromowych, a do tego wszystkiego dodajemy swędzenie okolic intymnych oraz pieczenie pochwy.

Czy infekcja grzybicza może zaszkodzić dziecku?

Do tej pory pojawiło się na świecie bardzo mało przypadków zarażenia płodu infekcją grzybiczą, jednak nie jest to wykluczone. Do zarażenia grzybami może dojść poprzez łożysko lub grzybica może przenieść się z pochwy, poprzez szyjkę macicy, aż do płodu. Kiedy płyn owodniowy nie odpływa, a błony płodowe są zachowane, istnieje bardzo małe prawdopodobieństwo, iż konsekwencje dosięgną twojego maluszka. Sytuacja może się skomplikować, gdy pęcherz płodowy jest pęknięty lub przebity.

Jeżeli dopadła cię infekcja intymna w pierwszym trymestrze ciąży, nie panikuj. Na początku ciąży stosuje się terapię, aby pozbyć się niechcianych drobnoustrojów i zapobiec nawrotom. Jeżeli jednak objawy infekcji pojawiły się w okresie okołoporodowym, istnieje niestety możliwość, iż maluszek będzie miał bezpośredni kontakt z infekcją podczas porodu, przechodząc przez twój kanał rodny.

W trakcie porodu może dojść do zakażenia skóry i śluzówek u noworodka, zwłaszcza jeśli maluszek rodzi się z bardzo małą masą urodzeniową. Wrodzona grzybica daje objawy widoczne na skórze głowy maluszka i na wewnętrznej stronie dłoni i stópek. W trakcie badań lekarz pediatra musi wykluczyć lub potwierdzić infekcję w układzie pokarmowym noworodka, bądź w układzie oddechowym, która może prowadzić do zapalenia płuc.

Jak widzisz, skutki i konsekwencje infekcji intymnej mogą dotknąć również twojego maluszka, dlatego nie zwlekaj z kuracją, kiedy tylko zauważysz u siebie jakiekolwiek objawy. Sprawdź także ten artykuł: Paracetamol w ciąży – czy jest bezpieczny?

Jak łagodzić infekcje pochwy w ciąży?

Jak już wspominałam wcześniej, flora bakteryjna pochwy składa się z różnych bakterii i grzybów, mających za zadanie utrzymać kwaśne pH, zapobiegając tym samym pojawianiu się infekcji. Jeżeli dochodzi do zarażenia lub zakażenia to znaczy, że ilość pałeczek kwasu mlekowego jest niewystarczająca do walki z drobnoustrojami.

Leki na infekcje mają na celu pozbycie się niechcianych bakterii i grzybów, ale zawsze należy pamiętać o odbudowie flory pochwy po leczeniu, aby nie narazić się na powtarzające się częste infekcje intymne w ciąży.

Jedną ze składowych zapobiegania i łagodzenia zakażeń mogą być domowe sposoby na infekcje intymne w ciąży. Zwłaszcza, kiedy masz problem z umówieniem się na wizytę do lekarza w jakimś krótkim terminie. Poniżej przedstawię ci znane domowe sposoby na ostre i nawracające infekcje intymne w ciąży:

• zrezygnowanie z perfumowanych kosmetyków na rzecz tych przebadanych i dedykowanych do codziennej pielęgnacji intymnej, najlepiej naturalnych; twój lekarz podpowie ci co stosować w twoim przypadku (bardzo polecane są kosmetyki z korą dębu, która ma właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze),
• używanie osobnego, czystego ręcznika do osuszania miejsc intymnych, który będziesz wymieniać każdego dnia,
• sięganie po bawełnianą bieliznę, która przepuszcza powietrze,
• zażycie kąpieli z sodą oczyszczoną, łagodzącą objawy infekcji (kąpiel nie powinna być dłuższa niż 15 minut oraz powinna być wykonana maksymalnie dwa razy w tygodniu),
• korzystanie z ziołowych nasiadówek, najlepiej z suszonego rumianku, szałwii lub kory dębu (możesz usiąść na wiaderku z przygotowanym naparem, aby para wodna z ziołami ogrzewała twoje okolice intymne lub usiąść bezpośrednio pupą w misce z naparem).

Chcę jeszcze zwrócić twoją uwagę na znany domowy sposób, którego absolutnie nie możesz(!) stosować. Ktoś kiedyś wpadł na pomysł, aby zastosować kefir lub jogurt naturalny na infekcje intymne.

Prawdą jest, że te produkty zawierają szczepy bakterii, które produkują kwas mlekowy, jednak są to zupełnie inne bakterie, niż te, które znajdują się we florze bakteryjnej pochwy. Zastosowanie jogurtu lub kefiru na infekcje może skutkować zaostrzeniem się infekcji oraz nasileniem się objawów. Proszę, nigdy tego nie próbuj w domu.

Jak leczyć infekcje intymne w ciąży?

Po pierwsze i najważniejsze – zgłoś się do swojego ginekologa prowadzącego ciążę, zaznajomionemu z twoim stanem zdrowia. Będzie najlepiej wiedział, co na infekcje pomoże właśnie tobie i jakie leki na infekcję zastosować.

Jakie leki na infekcję może przepisać ci lekarz:

• metronidazol – jest to lek przeciwbakteryjny na receptę, który można zakupić w postaci tabletek, żelu lub kremu (jest zakazany w pierwszym trymestrze ciąży),
• klindamycyna – jest to lek, jak każdy antybiotyk, sprzedawany tylko na receptę, do wyboru w formie emulsji, żelu, kremu dopochwowego oraz tabletek (nie ma przeciwskazań dla kobiet w ciąży),
• tynidazol – lek w postaci tabletek, wydawany tylko na receptę, który działa bakteriobójczo (przeciwskazany w pierwszym trymestrze ciąży, w drugim lub trzecim trymestrze powinien być zastosowany tylko wtedy, gdy skutki leczenia są wyższe niż ryzyko powikłań),
• nystatyna – lek zawarty w globulkach dopochwowych (należy do grupy bezpiecznych dla rozwijającego się płodu).

Twój ginekolog może doradzić ci również co możesz kupić na grzybicę pochwy w ciąży bez recepty. Nigdy nie stosuj ich bez konsultacji z lekarzem, żeby sobie bardziej nie zaszkodzić i nie narażać twojego maluszka na ewentualne konsekwencje.

Podczas terapii zaleca się dodatkową suplementację probiotykiem ze szczepami Lactobacillus, który uzupełni naturalną florę bakteryjną twojego organizmu i zmniejszy ryzyko ponownego zarażenia czy zakażenia.

Bibliografia:

1. G. H. Bręborowicz, Położnictwo, tom 1, wydanie III, red. naukowa G.H. Bręborowicz, K. Czajkowski, Warszawa 2020.
2. A. Karowicz-Bilińska, Odbudowa prawidłowej flory bakteryjnej po leczeniu infekcji pochwy, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2021; tom 6, nr 1, str. 1-6.
3. M. Gałęcka, P. Szachta, Nawrotowe grzybice i bakteryjne zapalenia pochwy – charakterystyka przyczyn oraz możliwości terapeutycznych i profilaktycznych, Forum Zakażeń, 2013, 4(2): 77-81.
4. https://www.medonet.pl/zdrowie,infekcja-intymna---jak-sobie-z-nia-poradzic-w-domu-,artykul,1734566.html#domowe-sposoby-na-infekcje-intymne, dostęp: 29.06.2023.
5. https://www.pbkm.pl/pregnancy-zone-2/choroby-w-ciazy/grzybica-pochwy-w-ciazy-objawy-leczenie-i-zagrozenia, dostęp: 29.06.2023.