Jak wygląda poród? Położna wyjaśnia krok po kroku

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Agnieszka MazelanikDrukujUdostępnij

Zacznijmy od początku - jak rozpoczyna się poród naturalny?

Skąd wiemy, że poród zbliża się wielkimi krokami? Otóż istnieją pewne oznaki zbliżającego się porodu. Pierwszą z nich jest obniżenie się brzuszka. Obniżenie się brzucha spowodowane jest obniżeniem się dziecka w kanale rodnym. U kobiet, które rodzić będą po raz pierwszy brzuszek obniża się około 2 tygodnie przed porodem, ponieważ już wtedy dziecko przygotowuje się do porodu i wstawia się główką do wchodu miednicy. U kobiet, które będą rodzić po raz kolejny brzuszek obniża się albo na kilka dni przed porodem, albo nawet tuż przed samym porodem lub w momencie jego rozpoczęcia.

Kolejnym zwiastunem porodu jest dojrzewanie szyjki macicy. Przed porodem szyjka macicy robi się miękka, ustawia się w osi pochwy, skraca się lub delikatnie rozwiera. Objaw ten zauważalny będzie podczas badania przez pochwę, które najczęściej wykonuje ginekolog lub położna podczas wizyt w trakcie ciąży. W związku z rozwieraniem się szyjki macicy, przed porodem na bieliźnie pojawić się może również czop śluzowy, który przez całą ciążę zabezpieczał wejście do macicy przed chorobotwórczymi drobnoustrojami.

Na kilka dni lub kilka godzin przed porodem pojawić się mogą objawy gastryczne takie jak: nudności, wymioty oraz biegunka. W ten sposób jelita się oczyszczają, a ich praca pobudza macicę do skurczów. Objaw ten jest całkowicie normalny i występuje szczególnie u tych kobiet, które przed ciążą odczuwały podobne dolegliwości w trakcie miesiączki.

Kolejnym objawem może być niewielkie plamienie, czyli pojawienie się w śluzie domieszki krwi. Plamienie to spowodowane jest rozwierającą się szyjką macicy i pękającymi drobnymi naczynkami krwionośnymi. Plamienie to niewielka domieszka krwi. W przypadku pojawienia się jej większej ilości, fakt ten należy skonsultować z położną lub ginekologiem.

Pojawiające się skurcze macicy to kolejny zwiastun porodu, który odbędzie się w najbliższym czasie. Skurcze te będą narastać i powodować twardnienie brzucha od jego góry do dołu. Jeśli chcemy rozróżnić skurcze porodowe od skurczy przepowiadających, to warto skorzystać z wanny lub prysznica. Kąpiel w ciepłej wodzie będzie wyciszać skurcze przepowiadające, a w przypadku rozpoczętej już akcji porodowej - skurcze te powrócą po wyjściu z wanny lub prysznica.

Poród nie zawsze rozpoczyna się tak, jak na filmach – odpłynięciem wód płodowych. W większości przypadków poród zaczyna się poprzez wystąpienie regularnej czynności skurczowej macicy, która prowadzi do rozwierania się szyjki macicy.

Jakie są fazy porodu?

Porodem nie nazywamy tylko momentu, w którym rodzi się dziecko. Według podręczników poród podzielić możemy na IV okresy:

• I okres porodu – to czas od początku porodu do całkowitego rozwarcia się szyjki macicy, czyli rozwarcia na 10cm. Ponadto I okres porodu podzielić możemy na dwie fazy porodu: utajoną – kiedy szyjka macicy rozwiera się do 3 – 4 centymetra (dzieje się to powoli) oraz fazę aktywną – kiedy szyjka macicy rozwiera się od 3-4 centymetra do 10 centymetra (dzieje się to szybciej).
• II okres porodu – to czas, od osiągnięcia rozwarcia szyjki macicy na 10 cm do momentu urodzenia się dziecka.
• III okres porodu – to okres łożyskowy, czyli moment od urodzenia się dziecka do urodzenia popłodu – łożyska, pępowiny oraz błon płodowych.
• IV okres porodu – to 2 godziny od urodzenia się łożyska.

Jak wygląda poród?

Tak naprawdę poród może wyglądać w różny sposób. Na świecie odbywają się porody zarówno zupełnie naturalne, niezmedykalizowane. Taki poród odbywa się przede wszystkim w domu, w domu narodzin, ale odbyć się może również w szpitalu. Porody odbywać się mogą zarówno na łóżku porodowym, na materacu czy krzesełku porodowym – w zależności od wyposażenia i praktyk szpitala.  Rodzić można również w wodzie – np. w basenie czy w wannie. Woda jest dla niektórych osób doskonałym środkiem łagodzącym ból porodowy. Poród może być również zmedykalizowany. W niektórych przypadkach zachodzi konieczność użycia środków medycznych ze względu na występujące podczas porodu komplikacje. Jeśli występują wskazania, to podczas porodu podłączona może zostać kroplówka z oksytocyną, która wspomaga naturalną czynność skurczową macicy. Czasami zajść może konieczność szybkiego ukończenia porodu. W zależności od etapu porodu, poród taki zakończyć można albo cięciem cesarskim albo z wykorzystaniem kleszczy położniczych lub próżnociągu. Jednak w większości przypadków poród może odbyć się w taki sposób, w jaki pragnie tego kobieta rodząca. Dlatego wybierając miejsce do porodu, warto wcześniej zapoznać się z opiniami na temat danych placówek oraz zwyczajami i praktykami, które są w nich stosowane. Miejscem do porodu może być zarówno własny dom, dom narodzin, jak i szpitalna porodówka. Oczywiście wybór miejsca do porodu musi być uzależniony od tego, jak przebiega okres ciąży.

Czy poród jest bolesny?

Tak, dla znacznej większości kobiet poród jest niestety bolesny. Ból w trakcie porodu spowodowany jest przede wszystkim skurczami macicy i rozwieraniem się szyjki macicy, a także rozciąganiem się dna miednicy w trakcie przechodzenia dziecka przez kanał rodny. Ból porodowy odczuwany jest przez kobiety z różnym nasileniem. Czynnikami, które mają wpływ na odczuwanie bólu są między innymi: indywidualny próg odczuwania bólu, elastyczność tkanek oraz więzadeł, ale również brak wsparcia, stres i lęk. Kobiety, które akceptują ból porodowy i przyjmują go jako element, który przybliża je do spotkania z dzieckiem łatwiej znoszą ból porodowy, ponieważ nie walczą z tym bólem, tyko z nim współpracują. To bardzo ważne, ponieważ walka z bólem zazwyczaj kończy się tym, że cały nasz organizm się napina, a napięcie mięśni powoduje jeszcze większy ból. W porodzie warto szukać takiego sposobu łagodzenia bólu, który najbardziej będzie nam przynosił ulgę. Istnieje szereg metod łagodzących ból porodowy. Możemy skorzystać zarówno z metod naturalnych, jak i farmakologicznych. Metodą łagodzącą ból jest na przykład spokojny oddech skierowany w dolne żebra oraz przyjmowanie dogodnych pozycji. W łagodzeniu bólu pomóc może również osoba towarzysząca, która wykonać może masaż lub okład. Niektóre sale porodowe wyposażone są w wanny, w których można urodzić. Z farmakologicznych metod łagodzenia bólu skorzystać można podczas porodu w szpitalu. Przykładem takich metod jest gaz rozweselający (Entonox) czy znieczulenie porodowe.

Ile czasu trwa poród naturalny i jaki jest przebieg porodu?

Faza utajona I okresu porodu charakteryzuje się występującymi skurczami, które na początku przypominać mogą bóle miesiączkowe, jednak później stają się silniejsze, dłuższe oraz rytmiczne. W czasie skurczy warto znaleźć odpowiednia dla nas pozycję ciała, która sprawia, że jest nam wygodniej oraz mniej odczuwamy ból. Dla każdej kobiety może być to coś innego. Niektórym kobietom w uśmierzeniu bólu pomaga oddychanie, innym masaż, ciepłe okłady czy na przykład kręcenie biodrami na piłce. Na początku porodu warto też spróbować odpocząć lub zdrzemnąć się. Nie da się przewidzieć jak długo poród będzie trwał, dlatego należy oszczędzać swoje siły. Faza ta może trwać od kilku do nawet kilkunastu godzin.

Faza aktywna I okresu porodu charakteryzuje się mocniejszymi i dłuższymi skurczami, które mogą pojawiać się średnio co 5 minut. W tej fazie porodu skurcze są znacznie bardziej odczuwalne, a szyjka macicy rozszerza się znacznie szybciej. Faza ta trwa zazwyczaj kilka godzin.

II okres porodu, czyli czas, kiedy szyjka macicy jest już całkowicie rozwarta i gotowa na to, aby przez kanał rodny rodziło się dziecko. Na początku II okresu porodu pojawić się może tak zwana faza bierna II okresu porodu. Jest to czas, kiedy skurcze stają się słabsze, a kobieta rodząca ma wtedy czas, aby odpocząć i może nawet przysypiać. W tym czasie organizm nabiera energii, aby po zazwyczaj kilkunastu minutach nastąpiła faza aktywna, podczas której pojawiają się mocniejsze skurcze, które są skurczami partymi – kobieta odczuwa potrzebę parcia. Podczas II okresu porodu dziecko przemieszcza się stopniowo w kanale rodnym i wykonuje przy tym zwroty swoim ciałem oraz główką. Pod koniec tego okresu porodu główka dziecka znajduje się na tyle nisko, że rozszerza szparę sromową i się w niej ukazuje. W tym czasie położna zaproponować może rodzącej kobiecie dotknięcie główki ręką. Po kilku kolejnych skurczach główka będzie rodzić się na zewnątrz. W tym czasie bardzo ważna jest współpraca z położną, która będzie się starała ochronić krocze. Położna będzie dbała o to, aby główka rodziła się wolno - w ten sposób tkanki krocza będą mogły się stopniowo zaadaptować i rozciągać. Z tego powodu w pewnym momencie położna prosi o wstrzymanie mocnego parcia. Po urodzeniu się główki na zewnątrz rodzić się będą barki oraz reszta ciała, która zazwyczaj szybko wyślizguje się na zewnątrz. Po urodzeniu się dziecka położna osusza je oraz przekazuje mamie w ramiona. Wtedy rozpoczyna się przytulanie i kangurowanie, czyli kontakt skóra do skóry. W tym czasie personel medyczny ocenia stan noworodka w skali Apgar. II okres porodu trwać może do 2 godzin, w przypadku korzystania ze znieczulenia – do 3 godzin.

III okres porodu to czas, kiedy oczekujemy na urodzenie się łożyska. Zanim łożysko się urodzi następuje przecięcie pępowiny. Łożysko rodzi się zazwyczaj po kilku lub kilkunastu minutach od urodzenia się dziecka.

IV okres porodu obejmuje 2 godziny po porodzie. W tym czasie personel medyczny ocenia, czy w trakcie porodu doszło do jakichś obrażeń, a jeśli tak i istnieje konieczność ich zaopatrzenia, to dzieje się to właśnie wtedy. W IV okresie porodu położne również sprawdzają obkurczanie się macicy, które jest konieczne, aby nie doszło do krwotoku. IV okres porodu to czas na odpoczynek i przytulanie się razem z noworodkiem, a także czas na przystawienie noworodka do piersi. Sprawdź także ten artykuł: Jak przebiega poród naturalny – położna opowiada krok po kroku.

Jak wygląda cesarskie cięcie?

Cięcie cesarskie to operacja, która ratuje życie kobietom i dzieciom, które nie mogą się urodzić w sposób naturalny. Cięcie cesarskie może być planowe - jeśli w czasie ciąży wystąpiły wskazania, które uniemożliwiają poród siłami natury lub sprawiają, że cięcie cesarskie jest bezpieczniejsze niż poród naturalny. W takim przypadku, kobieta umawia się na wykonanie cięcia cesarskiego konkretnego dnia, w konkretnym szpitalu. Cięcie cesarskie może być również nieplanowe - jeśli nagle w trakcie ciąży lub porodu pojawi się wskazanie do szybkiego ukończenia porodu.

Cięcie cesarskie rozpoczyna się znieczuleniem. Aktualnie większość znieczuleń do cięcia cesarskiego to znieczulenie podpajęczynówkowe. W jego wyniku osoba znieczulona na czas operacji traci czucie w dolnej połowie ciała. W niektórych przypadkach konieczne może być zastosowanie znieczulenia ogólnego – lek znieczulający zostaje podany dożylnie, po którym osoba znieczulona na czas trwania operacji zasypia.

Cięcie cesarskie polega na nacięciu powłok brzucha nad spojeniem łonowym. Przecinana jest skóra, tkanka podskórna, powięź mięśni, po czym rozsuwane są mięśnie brzucha, nacina się otrzewną, a na końcu samą macicę. Powłoki brzuszne są delikatnie nacinane, a następnie poszerzane za pomocą rąk operatorów wykonujących operację. Ten sposób otwierania jamy brzusznej może się wydawać nieco brutalny, jednak gwarantuje lepsze gojenie się ran. Po otwarciu macicy lekarze wydobywają noworodka – wtedy zazwyczaj od razu pokazują go mamie i przekazują zespołowi neonatologicznemu, który ocenia jego stan w skali Apgar. Oprócz tego noworodek jest mierzony, ważony oraz owijany w pieluszki, co ma zapobiec jego wychłodzeniu się. Po wstępnej ocenie, zespół neonatologiczny przynosi noworodka na chwilę mamie, a następnie zabiera je na oddział neonatologii na czas dokończenia operacji. W tym czasie lekarze operujący zajmują się wydobyciem łożyska oraz zszyciem warstw tkanek, które zostały przecięte. Po zakończeniu operacji, na ranę zakładany jest opatrunek. Czas trwania cięcia cesarskiego wynosi zazwyczaj 40 – 50 minut.

Bibliografia:

1. Oleś K.: Poród naturalny. Natuli, Szczecin 2021.
2. Bręborowicz G.H. (red.): Położnictwo i ginekologia tom 1. PZWL, Warszawa 2007.