Kiedy pierwsze USG w ciąży? Ważne są odpowiednie terminy

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Katarzyna Wiśniewska - ŚlepaczukDrukujUdostępnij

Kiedy pierwsze USG w ciąży?

Według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników pierwsze USG zaleca się wykonać w ciąży wczesnej, następne natomiast (popularnie nazywane prenatalnym) między 11. a 14. tygodniem ciąży. Ciążą wczesną mianuje się ciążę do około 10. tygodnia ciąży liczonego od pierwszego dnia ostatniej miesiączki (OM). Jeśli cykle były nieregularne, wtedy wiek wylicza się z pomiarów zarodka i pęcherzyka ciążowego z USG, w związku z czym wtedy od OM może wyjść nam więcej niż 10 tygodni, rzadziej mniej - przy cyklach krótkich.

Kiedy pierwsze USG w ciąży wykona się później niż w ciąży wczesnej to nic się nie stanie. To USG w ciąży wczesnej zaleca się wykonać celem określenia prawidłowości ciąży, zlokalizowania jej, ustalenia ilości pęcherzyków ciążowych, zarodków, choć to widać będzie także później. W pierwszym USG ciąży możliwa jest jeszcze ocena jajników kobiety - później niestety powiększająca się macica utrudnia ich wizualizację. USG w pierwszych tygodniach wykonuje się też tak naprawdę w większości przypadków w celu zaspokojenia ciekawości, czy jest się w ciąży, czy zrobiony test ciążowy mówi prawdę.

Wiele pań na USG przychodzi jednak zbyt wcześnie. Wydawałoby się, że nie ma to żadnego znaczenia, jednak takie USG wykonane za wcześnie może być niepotrzebnym powodem do zmartwień, czy niepokoju. Kobieta oczekuje, że dowie się czegoś, że zobaczy już zarodek, że będzie mogła pochwalić się mężowi, partnerowi, a czasem na USG widać jest… nic. I jest to normalne w pierwszych tygodniach. Pamiętajmy, że od zapłodnienia do rozwoju zarodka u każdej kobiety będzie mijało tyle samo czasu, bo dzieci różnicują się i dojrzewają odmiennie dopiero w późniejszych tygodniach. Początek u wszystkich jest taki sam.

Czy w 5 tygodniu widać coś na USG?

Piąty tydzień ciąży jest szczególnym tygodniem. W ciągu tych 7 dni, jakie zawiera w sobie 5. tydzień zachodzi bardzo dużo zmian, a każdy dzień przynosi coś nowego. Jednego dnia może nie być czegoś widać, innego już to zobaczymy.

Kiedy pierwsze USG w ciąży planuje się wykonać w 5 tygodniu należy mieć na uwadze poniższe sytuacje. Sprawdź także ten artykuł: Tabela norm USG ciąży - jak interpretować wyniki ciążowego USG?

Pierwsze USG w ciąży powinno się wykonać:

• Jeśli chce się mieć potwierdzenie, czy ciąża jest wewnątrzmaciczna (szczególnie istotne dla kobiet po ciąży pozamacicznej): najwcześniej 5 tydzień i 1 dzień, czyli 5.1 hbd. Wtedy dostrzec będzie można pęcherzyk ciążowy (GS) i pęcherzyk żółtkowy (YS). Pęcherzyk żółtkowy pojawia się dopiero, gdy średni wymiar pęcherzyka ciążowego przekroczy 12 mm. O ciąży wewnątrzmacicznej mówimy, gdy w pęcherzyku ciążowym znajduje się pęcherzyk żółtkowy. Brak pęcherzyka żółtkowego w odpowiednim czasie ciąży może oznaczać obecność tzw. pseudopęcherzyka, czyli pustego jaja płodowego. Brak wtedy jest możliwości rozwoju ciąży, ponieważ nie ma wtedy w ogóle zarodka i nie będzie go już. Jest to efektem nieprawidłowego zapłodnienia. Pseudopęcherzyk w macicy, w czasie ciąży, w której już powinno być widać pęcherzyk żółtkowy i zarodek, oznacza także, że zawsze trzeba szukać czy ciąża nie zlokalizowała się nieprawidłowo poza jamą macicy. Poza chęcią zobaczenia, czy ciąża jest wewnątrzmaciczna nie zaleca się wykonywania USG tak wcześnie, tj. w 5 tygodni i 1 dniu od OM.
• Jeśli chce się zobaczyć już zarodek w macicy USG można wykonać w 5 tygodniu i 6 dniu od OM. W 5.6 hbd powinno być już widać zarodek wielkości około 1 milimetra. Zarodek widoczny jest, gdy średni wymiar pęcherzyka ciążowego przekroczy 18mm. Jednak w 5.6 hbd tak naprawdę godziny decydują, czy zarodek będzie widoczny. Na przykład przychodząc na USG rano można jeszcze zarodka nie zobaczyć, a wieczorem już tak. Ale równie dobrze wieczorem też może nie być jeszcze widać zarodka, a ujrzy się go rano w 6 tygodni, czyli 6.0 hbd. Czynność serca, a konkretnie jeszcze pulsowanie komórek, z których powstanie serce (FHR) nie będzie widoczne wcześniej niż 5.6 hbd, ale jedynie przy widocznym zarodku, dobrym aparacie, dobrej projekcji i umiejscowieniu zarodka. Początkowa czynność serca będzie jeszcze wolna tzn. poniżej 100 uderzeń na minutę i jest to w tym czasie normą.
• Jeśli miało się dłuższe cykle, a owulacja nastąpiła później niż 14 dnia cyklu miesiączkowego, w którym nastąpiło zapłodnienie należy udać się na USG później. Przykładowo jeśli owulacja była 20. dnia cyklu to 6.0hbd nic na USG oprócz ewentualnie małego kółeczka w macicy się nie zobaczy. Wtedy wskazane jest wykonanie USG później, doliczając minimum 4 tygodnie do dnia owulacji.
• Jeśli chce się mieć pewność obecności pęcherzyka ciążowego, żółtkowego, zarodka, jego prawidłowego bicia serca, zobaczenia zawiązków rączek i nóżek i braku konieczności wykonywania ponownego USG osobiście zalecam udanie się na USG ciążowe w okolicy 8 – 9 tygodnia ciąży liczonego od OM. Jeśli prowadziło się obserwację cyklu i owulacja była widoczna później niż 14. dnia cyklu to należy wtedy dodać 6 – 7 tygodni, by uzyskać rzeczywisty 8 – 9 tygodniowy zarodek. 7 tydzień ciąży także będzie dobry, jednak najbardziej wzruszające momenty, gdy widać już na USG nie tylko zarodek jako ziarenko ryżu, ale zarodek z widoczną główką, zawiązkami rączek, nóżek, pierwsze małe ruchy to czas w okolicy 8 - 9 tygodnia ciąży.

USG ciążowe, zważając na powyższe przykłady, najlepiej wykonać jest nie wcześniej niż 6. tygodnia ciąży, liczonego wg pierwszego dnia ostatniej miesiączki, przy owulacji nie później niż 14. dnia cyklu

Warto pamiętać, że termin porodu liczony jest na podstawie długości ciemieniowo – siedzeniowej zarodka, dlatego przybliżoną datę porodu można dopiero oszacować, gdy na USG widoczny jest już zarodek.

To, co zobaczy się na ekranie aparatu USG zależy również od modelu aparatu. Najnowsze modele mają lepszą rozdzielczość i wizualizację obrazu. Modele aparatów USG z lat 90. i początku XXI wieku, czyli początków ultrasonografii, nie byłyby często w stanie dokładnie uwidocznić np. milimetrowego zarodka.

Nie należy się przejmować, gdy na USG czasem czegoś jeszcze nie da się dostrzec. Często wtedy kobieta proszona jest o ponowne przyjście za kilka/ kilkanaście dni, by zobaczyć jak rozwinęła się sytuacja, ponieważ w praktyce właśnie najczęstszym powodem tego, że jeszcze czegoś nie widać na USG jest zbyt wczesne przyjście na USG.

1. Ultrasonografia wczesnej ciąży. Kirk E., Red. nauk. wersji polskiej: Borowski D., 2020. Wydawnictwo Medisfera, str. 12 – 19.
2. Ultrasonografia w ginekologii i położnictwie. Pietryga M., 2020. Wydawnictwo Exemplum, str. 124 – 151.