Leukocyty w moczu w ciąży - położna wyjaśnia, co to oznacza

Badanie ogólne moczu w czasie ciąży

Ciąża to okres, w którym bardzo często wykonujemy badania, aby sprawdzić stan ogólny naszego organizmu. Osoby prowadzące ciążę – położne oraz lekarze ginekolodzy posługują się standardem organizacyjnym opieki okołoporodowej i zgodnie z nim wysyłają kobiety ciężarne na badania. Jednym z badań, które w czasie ciąży jest bardzo często zlecane, jest badanie ogólne moczu. Skierowanie na pierwsze badanie ogólne moczu w ciąży wystawiane jest już na pierwszej wizycie lub do 10 tygodnia ciąży. Kolejne badanie ogólne moczu wykonuje się pomiędzy 15., a 20. tygodniem ciąży. Badanie to powtarza się następnie w 21. – 26. tygodniu ciąży, następnie w 27. – 32. tygodniu ciąży, w 33. – 37. tygodniu ciąży oraz w 38. – 39. tygodniu ciąży. Jak widać badanie to wykonywane jest bardzo często, co świadczy o tym, że jest bardzo ważne.

Czemu służy badanie moczu?

Mocz jest płynem powstającym w wyniku przefiltrowania krwi przez nasze nerki. Badanie moczu wykonuje się przede wszystkim w celu oceny funkcjonowania układu moczowego, czyli pęcherza, nerek oraz dróg moczowych. Za pomocą badania moczu wykryć można również niektóre choroby: choroby metaboliczne, endokrynologiczne, schorzenia dróg żółciowych, a także zaburzenia równowagi kwasowo – zasadowej oraz gospodarki wodno – elektrolitowej. Wynik badania ogólnego moczu daje wiadomość na temat funkcjonowania organizmu. W trakcie ciąży badanie to spełnia funkcję kontrolną – na bieżąco wykonujemy badania oraz sprawdzamy wyniki moczu, aby mieć pewność, że w układzie moczowym nie toczy się żadna infekcja. Infekcje układu moczowego są czynnikiem ryzyka porodu przedwczesnego, dlatego tak ważne są częste badania moczu w tym okresie.

Jakie parametry są badane w badaniu moczu?

Badanie ogólne moczu polega na ocenie parametrów takich jak:

• Barwa – zazwyczaj jest żółta, jasnożółta lub słomkowa. Zależy od ilości spożywanych płynów, może się zmieniać w zależności od spożywanych produktów czy leków. Barwa czerwona może świadczyć o obecności krwi w moczu, co jest niepokojącym sygnałem,
• Przejrzystość – mocz powinien być przejrzysty i klarowny,
• Odczyn pH – powinien mieścić się w zakresie od 4,5 – 8,0,
• Ciężar właściwy – świadczyć może o zbyt małej lub dużej ilości spożywanych płynów,
• Obecność białka – świadczyć może np. o nieprawidłowej funkcji nerek, a jeśli jego obecność jest bardzo duża, to w trakcie ciąży może być jednym z objawów stanu przedrzucawkowego,
• Obecność glukozy – świadczyć może np. o cukrzycy lub chorobach wątroby,
• Obecność ciał ketonowych, obecność owalnych ciał tłuszczowych, kropli tłuszczu – świadczyć mogą o nieprawidłowym metabolizmie węglowodanów i tłuszczów,
• Bilirubina i urobilinogen – ich wzrost świadczyć może o chorobach wątroby, chorobach dróg żółciowych,
• Obecność erytrocytów – erytrocyty nie powinny znajdywać się w moczu. Ich duża ilość świadczyć może na przykład o uszkodzeniu jakiejś części układu moczowego lub o występowaniu kamicy nerkowej,
• Obecność leukocytów – leukocyty to inaczej krwinki białe. Ich duża ilość świadczyć może o istniejącym stanie zapalnym układu moczowego lub o zakażeniu bakteryjnym układu moczowego,
• Obecność komórek nabłonka – ich zwiększona ilość może świadczyć o stanie zapalnym w obrębie układu moczowego,
• Obecność bakterii i innych mikroorganizmów – świadczą o zakażeniu jakiegoś odcinka dróg moczowych – nerek, pęcherza czy cewki moczowej,
• Obecność wałeczków, kryształów i pasm śluzu.

Układ moczowy w trakcie ciąży

W czasie ciąży dochodzi do wielu zmian w naszym organizmie. Zmiany dotyczą także układu moczowego. Rosnąc macica wywiera ucisk na pęcherz, co może wiązać się z częstszą potrzebą oddawania moczu. W trakcie ciąży zachodzą również takie zmiany, które niestety przyczyniają się do zwiększenia ryzyka zapalenia układu moczowego. Jedną z nich jest poszerzenie moczowodów i miedniczek nerkowych. Z powodu ich poszerzenia dochodzić może do zastoju 200 – 300 ml moczu. Taki zastój sprzyja gromadzeniu się bakterii, przez co zwiększa się ryzyko wystąpienia infekcji dróg moczowych, a szczególnie odmiedniczkowego zapalenia nerek. W czasie ciąży dochodzi również do zwiększonego wydalania z moczem substancji takich jak: glukoza, białko czy aminokwasy – dlatego uzyskanie wyniku w trakcie ciąży, w którym obecne są te substancje wcale nie musi świadczyć o nieprawidłowościach. Z tego względu wyniki moczu zawsze powinna oceniać osoba prowadząca ciążę. Sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły na temat dolegliwości w ciąży.

Leukocyty w moczu w ciąży

Leukocyty to inaczej krwinki białe. Są elementem morfotycznym krwi tak samo jak na przykład erytrocyty. Rolą leukocytów jest ochrona organizmu przed patogenami takimi jak bakterie czy wirusy. Kiedy jesteśmy zdrowi, to leukocyty występują w organizmie w określonej ilości. Ich liczba zwiększa się wtedy, kiedy organizm zmaga się z jakąś chorobą.

Ile powinno być leukocytów w moczu w ciąży? Jaka jest norma? Ilość leukocytów w moczu badana jest przez personel pracujący w laboratoriach medycznych. Za zbyt wysoką liczbę leukocytów w moczu uznaje się zaobserwowanie powyżej 5 leukocytów w polu widzenia w badaniu mikroskopowym porannej próbki moczu. Zwiększoną liczbę leukocytów w moczu nazywa się leukocyturią.

Podwyższone leukocyty w moczu najczęściej są objawem toczącego się zakażenia układu moczowego. Wykryte leukocyty pochodzić mogą z każdego odcinka układu moczowego. Dlatego mogą być objawem zakażenia cewki moczowej, zakażenia pęcherza moczowego, zakażenie moczowodów lub nerek. Jeśli mamy do czynienia z zakażeniem, to zazwyczaj w badaniu moczu wykryte są również liczne bakterie. Zakażenie układu moczowego częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn z powodu różnicy w budowie układu moczowo – płciowego. Kobiety posiadają krótszą cewkę moczową oraz małą odległość pomiędzy odbytem, a ujściem cewki moczowej. Dodatkowo, w trakcie ciąży w moczu kobiety ciężarnej obecna może być glukoza (glikozuria), co również jest czynnikiem zwiększającym ryzyko zakażenia. Najczęstszą przyczyną zakażenia bakteryjnego układu moczowego jest pałeczka okrężnicy (Escherichia coli), która przedostać się może z okolic odbytu do ujścia cewki moczowej, a następnie do pęcherza lub jeszcze wyżej.

Zakażenie układu moczowego może dawać objawy takie jak:

• Uczucie pieczenia w cewce moczowej,
• Częste i bolesne parcie na pęcherz,
• Ból podczas oddawania moczu.

Zakażenie układu moczowego może być także bezobjawowe. Wtedy mówimy o bezobjawowej bakteriurii – w moczu znajdują się bakterie, jednak nie odczuwamy żadnych objawów, które mogłyby świadczyć o infekcji. W trakcie trwania ciąży leczymy jednak każde zakażenie układu moczowego – nawet jeśli nie odczuwamy charakterystycznych objawów.

Podwyższone leukocyty w moczu mogą być również spowodowane zastojem moczu w drogach moczowych. Ślad leukocytów w moczu pojawić się może również w wyniku przyjmowania niektórych leków, a także w wyniku gorączki, odwodnienia czy z powodu schorzeń układu rodnego i narządów jamy brzusznej. Może zdarzyć się również tak, że wynik świadczący o nadmiarze leukocytów będzie fałszywie dodatni. Sytuacja ta może mieć miejsce wtedy, kiedy mocz do badania pobraliśmy w sposób nieprawidłowy lub kiedy próbka moczu została zanieczyszczona wydzieliną z pochwy. W tym przypadku – leukocyty przedostały się do pojemnika podczas pobierania próbki. Aby leukocyty te nie przedostały się do pojemnika z moczem, zawsze należy przestrzegać prawidłowych zasad pobrania próbki moczu do badania.