Luteina w ciąży - wskazania, dawkowanie, skutki uboczne

Czym jest luteina?

Luteina to nazwa handlowa leku, która zawiera syntetyczny progesteron. Hormon ten umożliwia owulację, a po owulacji, jeśli doszło do zapłodnienia – wpływa na proces implantacji zarodka i podtrzymanie ciąży oraz działa relaksacyjnie na mięsień macicy, co wpływa na zapobieganie wystąpienia przedwczesnych skurczów macicy. Progesteron odpowiada również za proces rozpoczęcia się porodu. Za produkcję progesteronu w trakcie ciąży do około 11 tygodnia ciąży odpowiedzialne jest ciałko żółte ciążowe. Ciałko żółte to przekształcony pęcherzyk jajnikowy. W czasie ciąży pełni ono funkcję gruczołu dokrewnego. Około 11 tygodnia ciąży rolę produkcji progesteronu przejmuje łożysko. Stężenie progesteronu w ciąży wzrasta aż do porodu. Jeśli nie doszło do zapłodnienia, to ciałko żółte przekształca się w ciałko białawe oraz powoli zanika. Luteina – lek zawierający syntetyczny progesteron działa identycznie jak naturalny progesteron produkowany przez nasz organizm.

Zalecenia, wskazania i dawkowanie

Wiemy już za co w naszym organizmie odpowiada progesteron w kontekście naszej płodności. Bywają sytuacje, że nasz organizm nie wytwarza progesteronu w odpowiedniej ilości. Wtedy zalecona może być luteina, która ma zastąpić naturalny progesteron. Zgodnie z charakterystyką produktu leczniczego, luteina jest lekiem zarejestrowanym w celu:

• Leczenia niektórych schorzeń ginekologicznych takich jak na przykład: zaburzenia miesiączkowania, czynnościowych krwawień macicznych, a także w leczeniu endometriozy,
• Stosowania w programach zapłodnień in vitro,
• Leczenia niepłodności spowodowaną niedomogą lutealną,
• Leczenia poronień nawracających i zagrażających,
• Hormonalnej terapii zastępczej u kobiet po menopauzie,
• Profilaktyki porodu przedwczesnego w grupie kobiet, która posiada wskazania do jego stosowania.

Która luteina jest lepsza - doustna podjęzykowa czy dopochwowa? Dostępna jest zarówno luteina dopochwowa, jak i doustna - podjęzykowa. W przypadku konieczności stosowania jej w okresie ciąży zazwyczaj zlecana jest w formie dopochwowej. Do opakowania dołączony jest aplikator, który ułatwia aplikację tabletki.

Od którego tygodnia ciąży można brać luteinę? Luteina to lek na receptę i przepisywana jest zawsze z konkretnych wskazań. W niektórych przypadkach zalecenia mówią o stosowaniu luteiny nawet przed samym zajściem w ciążę. Dawkowanie ustalane jest przez lekarza, ponieważ dopasowane musi być do konkretnej sytuacji. Zależne jest od formy Luteiny oraz przyczyny jej stosowania. Przyjmowanie, dawkowanie, a także odstawienie luteiny powinno odbywać się zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza. Nagłe odstawienie luteiny może powodować wystąpienie zwiększonego niepokoju, zmienność nastroju, a nawet drgawek.

Przeciwwskazania i skutki uboczne luteiny dopochwowej

Leków w ciąży nie przyjmujemy na własną rękę. Jeśli zachodzi konieczność przyjęcia leku w ciąży, to zawsze powinno się to odbyć po konsultacji z osobą prowadzącą ciążę. Przed przyjęciem leku konieczne jest oszacowanie ryzyka i korzyści wynikających z przyjęcia leku. Dodatkowo, zawsze przed przyjęciem leku (niezależnie czy jesteśmy w okresie ciąży, czy nie) powinniśmy zapoznać się z ulotką produktu. W ulotce znajdziemy wypisane przeciwwskazania do stosowania leku. W przypadku luteiny są to: nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą, niewiadomego pochodzenia krwawienia z narządów płciowych, poronienie zatrzymane, ciąża pozamaciczna, ciężka niewydolność wątroby i guzy wątroby, podejrzenie lub zdiagnozowanie nowotworów narządów płciowych lub piersi, choroby zatorowo – zakrzepowe, krwotok mózgowy, porfiria.

Czy luteina powoduje poronienia? Nie, to niedobór progesteronu może być jedną z przyczyn poronień. Czy luteina jest bezpieczna w okresie ciąży, czy jest szkodliwa? Luteina jest bezpieczna zarówno dla kobiety, jak i dla płodu. Luteina jest lekiem zarejestrowanym do stosowania w okresie ciąży, jednak powinna być stosowana tylko wtedy, jeśli zachodzi taka konieczność. Jak większość leków powodować może wystąpienie skutków ubocznych. W przypadku stosowania luteiny dopochwowej, wystąpić mogą następujące skutki uboczne: bóle głowy, bóle brzucha, wzdęcia oraz skurcze macicy. U niektórych kobiet wystąpić mogą również zawroty głowy, zaparcia, biegunki. Opinie kobiet ciężarnych przyjmujących luteinę dosyć często zawierają informacje, że luteina powoduje u nich swędzenie okolic intymnych i pochwy. Sprawdź także ten artykuł: Jakie leki przeciwbólowe są bezpieczne w ciąży? Wyjaśniamy.

Luteina w ciąży – w przypadku poronień

Poronienie to samoistne zakończenie ciąży przed 22 tygodniem ciąży. Największe działanie luteiny odnotowuje się w przypadku stosowania jej u kobiet, które doświadczyły nawracających utrat ciąż. Według podręczników poronienia nawracające to przebycie trzech lub więcej następujących po sobie poronień. Szacuje się, że ta trudna sytuacja dotyczy 1% par starających się o dziecko. Poronienia spowodowane mogą być wieloma czynnikami. W przypadku nawracających poronień zawsze staramy się znaleźć ich przyczynę, jednak nie zawsze się to udaje. Czasami przyczyna może być wieloczynnikowa. W przypadku poronień nawracających, do poronienia dochodzi zazwyczaj we wczesnej ciąży – do 10 tygodnia. Samo leczenie zależy od przyczyny. Najczęstszą przyczyną poronień są aberracje chromosomowe zarodka, przez co ciąża nie jest w stanie prawidłowo się rozwijać i dochodzi do poronienia. Przyczyną poronień nawracających może być zespół antyfosfolipidowy - w tym przypadku stosuje się przede wszystkim leczenie przeciwzakrzepowe. Przyczyną poronień może być także wada macicy. Nie zawsze udaje się odnaleźć przyczynę nawracających poronień. Bywają takie sytuacje, że wszelkie wyniki badań wskazują na to, że wszystko funkcjonuje prawidłowo. W tym przypadku stosowanie progesteronu zwiększa szanse na rozwój ciąży. Badania pokazują, że szczególnie u kobiet, które doświadczyły przynajmniej 3 poronień przyjmowanie progesteronu ma pozytywne skutki. U tych kobiet suplementacja progesteronu powinna rozpocząć się jeszcze przed okresem ciąży. Przyjmowanie progesteronu rozpoczyna się w tym cyklu, w którym planowane jest zajście w ciążę.

Przyczyną poronienia może być również nieprawidłowe przygotowanie endometrium (błony śluzowej macicy) do zagnieżdżenia się zarodka. Za odpowiednie przygotowanie endometrium odpowiedzialny jest właśnie progesteron, który na wczesnym etapie ciąży produkowany jest przez ciałko żółte. Progesteron jest bardzo ważnym hormonem dla okresu ciąży – warunkuje prawidłowy przebieg implantacji oraz wczesnego etapu jej rozwoju. U kobiet, u których nie dochodzi do prawidłowej produkcji progesteronu w fazie lutealnej mówimy o niedomodze lutealnej lub niewydolności ciałka żółtego. Faza lutealna to faza cyklu, która zaczyna się po owulacji i kończy się w dniu poprzedzającym kolejną miesiączkę. W trakcie trwania tej fazy progesteron wydzielany jest przez ciałko żółte. Jeśli doszło do zapłodnienia, to progesteron wydzielany jest przez ciałko żółte ciążowe do około 10 – 11 tygodnia ciąży. Po tym czasie za produkcję progesteronu odpowiedzialne jest łożysko. Jak już wiemy, rola progesteronu w tym czasie jest kluczowa – dzięki niemu endometrium jest odpowiednio przygotowane na proces implantacji, a ciąża może się rozwijać. W przypadku kobiet, które zmagają się z niedomogą lutealną / niewydolnością ciałka żółtego stosuje się luteinę, która zastępuje naturalny progesteron, dzięki czemu szanse na rozwój ciążę są większe. Szacuje się, że właśnie niewydolność ciałka żółtego oraz niedomoga lutealna mogą być przyczyną nawracających poronień aż w 50% przypadków.

Progesteron wykazuje jeszcze jedno bardzo ważne działanie w okresie ciąży. Jest nim działanie ochronne dla ciąży i zapobieganie odrzuceniu płodu przez organizm kobiety ciężarnej. W trakcie zapłodnienia dochodzi do połączenia komórki jajowej oraz plemnika. Powstały zarodek w 50% procentach składa się z obcego materiału genetycznego. Nasz organizm posiada komórki, których zadaniem jest odnalezienie „intruzów” i ich zniszczenie. Organizm broni się przed obcym materiałem genetycznym, jest to naturalne. Progesteron wydzielany w organizmie kobiety ciężarnej hamuje odpowiedź komórek, które traktują zarodek jako obcy organizm. Jeśli produkcja progesteronu jest niska – do poronienia dochodzić może również z tej przyczyny.

Progesteron zlecany jest przez lekarzy również w przypadku poronienia zagrażającego. Poronienie zagrażające objawia się występowaniem krwawienia z macicy. Krwawieniu temu towarzyszyć może (ale nie musi) ból podbrzusza. Przyczyny krwawienia we wczesnej ciąży mogą być różne i nie zawsze są oznaką poronienia. Jednak nawet brązowe upławy oraz plamienie w ciąży wymagają konsultacji, a krwawienie – szczególnie obfite jest powodem do zgłoszenia się na szpitalną izbę przyjęć.

Badania naukowe dowodzą, że stosowanie progesteronu daje swoje efekty i może zapobiegać poronieniom szczególnie w przypadku kobiet z poronieniami nawracającymi w wywiadzie. Ktoś mógłby wyrobić sobie opinie, że jeśli progesteron zapobiega poronieniom w przypadku kobiet, które wcześniej straciły już ciążę, to może każda kobieta w ciąży powinna go stosować zapobiegawczo? Otóż nie – okazuje się, że progesteron nie jest złotym środkiem zapobiegającym poronieniom u wszystkich kobiet, ponieważ przyczyny poronień są różne. W związku z tym nie ma uzasadnienia, aby lek ten był stosowany zapobiegawczo w okresie wczesnej ciąży, kiedy ryzyko poronienia jest największe.

Luteina w ciąży – w przypadku zapłodnienia in vitro

Niedomoga lutealna może występować również u kobiet, które zachodzą w ciążę w wyniku zapłodnienia in vitro. Wiele etapów procedury zapłodnienia pozaustrojowego wpływa na czynność ciałka żółtego oraz przyczynia się do niewydolności fazy lutealnej. Z tego względu kobiety w trakcie procedury zapłodnienia pozaustrojowego zazwyczaj przez pewien okres przyjmować muszą również progesteron, aby doprowadzić do jego prawidłowego stężenia w organizmie, co zwiększa szanse na rozwój ciąży.