Niski hematokryt w ciąży – przyczyny i skutki – położna wyjaśnia

Opublikowano: 05.03.2024Autor: Paulina AmbroziakDrukujUdostępnij

Co oznacza hct w badaniu krwi?

Standard opieki okołoporodowej jasno przedstawia swoje stanowisko na temat badań wykonywanych w trakcie ciąży. Morfologia krwi powinna być wykonywana regularnie, aby dać możliwość ginekologowi prowadzącemu ciążę na odpowiednio szybką reakcję i leczenie, w razie jakichkolwiek odchyleń.

Pierwsze badanie powinno być zlecone na wizycie, w czasie której dochodzi do rozpoznania ciąży, a w czasie kolejnych miesięcy należy powtarzać morfologię przynajmniej 5 razy:

• pomiędzy 15. i 20. tygodniem ciąży,
• i 32. tygodniem,
• i 37. tygodniem,
• i na samym końcu, pomiędzy 38. i 39. tygodniem ciąży.

Może się zdarzyć, że twój lekarz prowadzący będzie zlecał ci badanie na każdej wizycie – nie pozostaje ci nic innego, jak się z tym pogodzić, gdyż lekarz robi to tylko dla twojego dobra i wglądu w twój aktualny stan zdrowia. Z dokładnym kalendarzem badań możesz zapoznać się w artykule: Jakie badania w ciąży?

W czasie ciąży wiadomym jest, że parametry krwi fizjologicznie się zmieniają – twoje ciało przystosowuje się do nowej sytuacji. Całkowita objętość krwi wzrasta około 45%, erytrocyty oraz leukocyty również windują do góry. Obniża się natomiast liczba płytek krwi, a fizjologicznie obniżony hematokryt i hemoglobina osiagają o około 15% niższe wyniki niż przed ciążą.

Dzisiaj interesuje nas najbardziej wynik hct w ciąży. Hematokryt jest wskaźnikiem, który mówi nam o stosunku czerwonych krwinek (erytrocytów) do całkowitej ilości krwi w organizmie. Tłumacząc to na nasz język: jeżeli wynik hct wskazuje 45%, oznacza to, że krwinki czerwone stanowią właśnie 45% w odniesieniu do 100 ml krwi.

Niski hematokryt w ciąży – jakie wyniki świadczą o anemii w ciąży?

Jak już wspominałam wcześniej, hematokryt i hemoglobina mają inne granice normy niż przed ciążą. Fizjologicznie obniżony wynik nie dziwi żadnego lekarza, o ile ten spadek nie jest zbyt nagły i drastyczny.

Badanie krwi należy przeprowadzić rano, najlepiej między 7:00 a 9:00, aby zdążyło minąć przynajmniej 8 godzin od twojego ostatniego posiłku i żebyś nie musiała za długo pozostawać na czczo. Nie zapominaj jednak o wodzie – odwodnienie organizmu może doprowadzić do obniżenia gęstości krwi i utrudnić pobranie krwi, a nawet odnalezienie odpowiedniej żyły.

Prawidłowy wynik hematokrytu może być różny u każdego z nas – wpływa na to wiek, płeć i oczywiście ciąża. Ponieważ organizm kobiety ciężarnej produkuje więcej osocza, to ilość płynu krążącego w żyłach wzrasta szybciej niż rozmiar i liczba erytrocytów, stąd normy hct w ciąży są następujące:

• I trymestr ciąży 31%–41%,
• II trymestr ciąży 30%–39%,
• III trymestr ciąży 28%–40%.

Ważna sprawa! Musisz wiedzieć, że wyniki mogą różnić się minimalnie w zależności od laboratorium, w którym są wykonywane badania. Zawsze obok konkretnego wyniku przedstawione są granice normy danego wskaźnika. Dlatego każdy niski poziom hematokrytu musi być skonsultowany z lekarzem, gdyż jego wynik trzeba analizować w oparciu o pozostałe elementy morfologii, a nie każdy wynik poniżej normy jest czymś, czego należy się obawiać.

Kiedy wartość hematokrytu spada poniżej 34% należy przyjrzeć się wartościom hemoglobiny – jeżeli jednocześnie masz jej za niski poziom, może to oznaczać, że twój organizm boryka się z anemią, czyli niedoborem żelaza.

Bez paniki! Znamy już wiele skutecznych metod na wyrównywanie poziomu żelaza w organizmie w ciąży, jednak nie lekceważ wyników, gdyż nieleczona anemia może prowadzić do poważnych konsekwencji (np. do przedwczesnego porodu).

Niski hematokryt w ciąży – przyczyny i objawy

Hematokryt poniżej normy jest niejako stanem fizjologicznym w trakcie ciąży, który wiąże się nierozerwalnie z procesem adaptacyjnym twojego organizmu do nowej sytuacji. Kiedy poziom hct jest zdecydowanie za niski, należy doszukać się przyczyny tego stanu i wdrożyć odpowiednie leczenie. Hematokryt poniżej dolnej granicy może świadczyć o:

• anemii,
• krwawieniu w przewodzie pokarmowym,
• niedokrwistości,
• przewodnieniu,
• zaburzeniach pracy nerek.

W ciąży najczęściej spotykamy się z anemią i niedokrwistością, która dotyczy prawie połowy przyszłych mam. Zapraszam cię do zapoznania się z treścią artykułu: Niska hemoglobina w ciąży, gdzie znajdziesz więcej informacji na temat radzenia sobie z anemią w ciąży.

Oprócz wykonywania badań morfologii krwi, powinnaś przyglądać się swojemu ciału, wsłuchać się w nie, aby potrafić dostrzec różne zmiany i móc odpowiednio szybko na nie zareagować. Obniżenie się hematokrytu może odzwierciedlać się w ogólnym pogorszeniu samopoczucia. Dodatkowo możesz zauważyć takie objawy, jak:

• osłabienie,
• bladość skóry,
• krwawienie z nosa,
• nadmierne wypadanie włosów,
• łamliwość paznokci,
• senność,
• nawracające infekcje.

Nie doszukuj się tylko żadnych chorób na siłę. Przeanalizuj sytuację, poczytaj informacje na dany temat z zaufanego źródła i w razie potrzeby i wątpliwości, skonsultuj się ze swoją położną lub ginekologiem prowadzącym ciążę.

Jak podnieść erytrocyty w ciąży?

Wiesz już, że objętość krwi w trakcie ciąży się zwiększa, a ilość czerwonych krwinek (erytrocytów) jest niższa, niż przede ciążą, co może doprowadzić do niedokrwistości i anemii. Aż 40% ciężarnych styka się z anemią w ciąży, ale w znakomitej liczbie przypadków można szybko i łatwo uregulować ten stan.

Aby zachodziła prawidłowa produkcja erytrocytów, należy dostarczać organizmowi odpowiedniej ilości kluczowych składników, takich jak witamina B12, kwas foliowy i żelazo. Najlepszą profilaktyką anemii jest zróżnicowana dieta oraz prawidłowo dobrana suplementacja.

Produkty bogate w żelazo to przede wszystkim mięsa: indyk, wołowina, cielęcina oraz ryby morskie: łosoś, dorsz, morszczuk. Powinnaś jeść również takie produkty, jak:

• pieczywo pełnoziarniste,
• płatki owsiane,
• warzywa: szpinak, buraczki, brokuły, zielony groszek, fasolę, marchewkę,
• owoce: czarna porzeczka, jabłka, pomarańcze,
• kakao i gorzka czekolada.

Kwas foliowy znajduje się w wielu warzywach (szpinak, kapusta, kalafior, brukselka, bób, buraki), w ziarnach i orzechach, owocach cytrusowych oraz wątróbce, jajkach i serach. Natomiast najwięcej witaminy B12 znajdziesz w tłustych rybkach, takich jak łosoś, makrela czy tuńczyk oraz w jajkach.

Wartość hematokrytu wzrasta wprost proporcjonalnie do wzrostu liczby erytrocytów we krwi, a więc powinnaś zadbać o zapełnienie swojej lodówki produktami, które bezpośrednio wpływają i wspomagają wzrost czerwonych krwinek:

• jajka,
• fasola i soczewica,
• otręby zbożowe,
• czerwone mięso,
• kasza gryczana i jaglana,
• orzechy,
• suszone owoce,
• buraki, brokuły, szpinak, jarmuż.

Bardzo ważne jest również odpowiednie nawodnienie organizmu. Pamiętaj, że zgodnie z zaleceniami Instytutu Żywienia, będąc w ciąży, musisz przyjmować przynajmniej 2–2,5 litra płynów, najlepiej wody. Jeżeli jest ci ciężko pić czystą wodę, a wiem, że nie każdy potrafi wypić tyle wody w ciągu dnia, przygotuj sobie soki warzywne lub owocowe, a najlepiej mieszane. Koniecznie zajrzyj do artykułu Zdrowa dieta w ciąży – co powinna jeść kobieta ciężarna, gdzie znajdziesz wiele informacji na temat odpowiedniej diety w czasie ciąży.

Bibliografia:

1. H. Bręborowicz, Położnictwo, tom 1, wydanie III, red. naukowa G.H. Bręborowicz, K. Czajkowski, Warszawa 2020.
2. Kubik, et.al., Badanie gospodarki żelazem u kobiet w przebiegu ciąży niepowikłanej oraz we krwi pępowinowej ich dzieci, Ginekologia Polska, 2010, 81, str. 358–363.
3. https://www.forumginekologii.pl/artykul/niedobory-zelaza-u-ciezarnych dostęp: 15.01.2024.
4. https://www.medonet.pl/badania,hematokryt--hct----norma-badania--co-oznacza-niski-poziom-,artykul,1570103.html dostęp: 15.01.2024.
5. https://www.heydoc.pl/hematokryt-niski-lub-wysoki-jak-interpretowac-wyniki-badanie-i-normy-hct/ dostęp: 15.01.2024.