Okres w ciąży - jakie mogą być przyczyny krwawienia w ciąży?

Czy możliwy jest okres w ciąży?

Okres, miesiączka, menstruacja to cykliczne krwawienie z dróg rodnych. Krew miesięczna to wydzielina zawierająca krew żylną, wydzielinę pochwową oraz komórki endometrium – tkanki wyściełającej macicę. Miesiączka rozpoczyna nasz cykl miesiączkowy. Cykl miesiączkowy to okres, który podręcznikowo trwa 28 dni, jednak prawidłowa długość cyklu miesiączkowego zawiera się w przedziale 21 – 35 dni. Długość trwania miesiączki jest różna, w zależności od danej kobiety. Prawidłowa długość to od 3 do 7 dni. Organizm kobiety w wieku rozrodczym co miesiąc przygotowuje się do ewentualnego zapłodnienia. W trakcie trwania cyklu miesiączkowego w jajnikach oraz macicy zachodzą zmiany, za które odpowiedzialne są żeńskie hormony płciowe. Cykl miesiączkowy rozpoczyna miesiączka, która występuje tylko wtedy, jeśli w poprzednim cyklu nie doszło do zapłodnienia. Miesiączka spowodowana jest spadkiem progesteronu i estrogenów, efektem czego jest złuszczanie się błony śluzowej macicy.

Po zakończeniu miesiączki w naszym organizmie dochodzi do zwiększenia produkcji hormonu FSH – hormonu folikulotropowego. Dlatego tą fazę cyklu nazywa się fazą folikularną. Hormon FSH wpływa na dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych po to, aby podczas owulacji jeden z nich stał się dojrzały i mógł uwolnić komórkę jajową. W tej fazie cyklu zmiany następują również w macicy. W trakcie miesiączki endometrium zostało złuszczone i teraz na nowo musi się odbudować oraz odpowiednio przygotować. Wszystko dzieje się po to, aby po ewentualnym zapłodnieniu macica była przygotowana na implantację zarodka. Wraz z kolejnymi dniami rośnie stężenie estrogenów, dzięki czemu endometrium macicy staje się coraz bardziej ukrwione, rozpulchnione i odżywione. Poprzez wzrost stężenia estrogenów zmienia się również wygląd i konsystencja śluzu szyjkowego, który staje się coraz bardziej elastyczny i przeźroczysty. Wszystkie zmiany mają na celu ułatwienie zapłodnienia. W końcu nadchodzi owulacja, czyli moment, w którym z pęcherzyka jajnikowego uwalniana jest komórka jajowa. Komórka jajowa żyje 24 godziny i w tym czasie może dojść do zapłodnienia. Natomiast pęknięty pęcherzyk jajnikowy przekształca się w ciałko żółte, którego głównym zadaniem jest produkowanie progesteronu.

Jeśli nasz układ hormonalny działa prawidłowo i doszło do zapłodnienia, to w naszym organizmie dochodzi do wzrostu stężenia progesteronu i estrogenów. W związku z dalszym wzrostem stężenia hormonów płciowych dochodzi do dalszego rozrostu i rozpulchnienia błony śluzowej macicy, która w dalszym stopniu przygotowuje się do implantacji zarodka. Jeśli doszło do zapłodnienia i ciąża przebiega prawidłowo, to w jej okresie nie będzie dochodziło do gwałtownego spadku hormonów płciowych. W czasie ciąży hormony produkowane są najpierw przez ciałko żółte, które staje się ciałkiem żółtym ciążowym, a następnie przez łożysko. I tak aż do samego porodu. Natomiast jeśli do ciąży nie doszło, to ciałko żółte obumiera, dochodzi do spadku stężenia progesteronu i estrogenów i za kilkanaście dni znowu wystąpi miesiączka, podczas której wydalona zostanie błona śluzowa macicy oraz komórka jajowa, która nie została zapłodniona. Miesiączka ma na celu wydalenie pogrubiałej błony śluzowej macicy, która w związku z tym, że nie doszło do ciąży – jest niepotrzebna. Miesiączka jest zatem stanem występującym jedynie w okresie poza ciążą. Okres w ciąży nie występuje.

Zatem czym różni się okres od krwawienia w ciąży? Okres to krwawienie, które ma na celu oczyszczenie macicy z pogrubiałej błony śluzowej. Błona śluzowa macicy w trakcie ciąży nie złuszcza się. Wystąpienie krwawienia w ciąży jest powodem do niepokoju i należy znaleźć jego przyczynę.

Jakie mogą być przyczyny krwawienia w ciąży?

Przyczyny krwawienia w ciąży mogą być różne, w zależności od czasu trwania ciąży. Krwawienie w I trymestrze ciąży zazwyczaj kojarzy się z poronieniem. Poronienie to samoistne zakończenie ciąży przed 22 tygodniem ciąży. Do większości poronień dochodzi do 12 tygodnia ciąży. Objawami poronienia są krwawienie oraz ból w okolicy podbrzusza. Ból może być mocny, może mieć charakter napadowy i może występować także w okolicy lędźwiowo – krzyżowej. Najczęstszą przyczyną poronień są nieprawidłowości genetyczne, które sprawiają, że zarodek nie jest w stanie prawidłowo się rozwijać i obumiera. Poronienia na wczesnym etapie ciąży są niestety dosyć powszechne – występują w przypadku 15 – 20 % ciąż. Pojawienie się żywoczerwonej krwi w ciąży jest objawem niepokojącym i wymaga konsultacji z lekarzem. Starajmy się jednak zawsze zachować spokój, ponieważ wystąpienie krwawienia nie jest jednoznaczne z poronieniem.

Przyczyną krwawienia w pierwszym trymestrze ciąży może być obecność krwiaka podkosmówkowego. Krwiak podkosmówkowy to zgromadzenie się krwi pomiędzy błoną śluzową macicy, a kosmówką (która później staje się łożyskiem). Krwiaki te mogą objawiać się pod postacią plamienia lub krwawienia, ale mogą też nie dawać żadnych objawów. Ich obecność może być wykryta za pomocą badania USG. Krwiaki podkosmówkowe mogą zaburzać wymianę płodowo – matczyną i prowadzić do komplikacji. Jednak niewielkie krwiaki są dosyć często wykrywane i wydają się nie mieć znaczenia dla dalszego przebiegu ciąży.

Przyczyną krwawienia na początku ciąży może być ciąża ektopowa. Ciąża ektopowa, czyli ciąża pozamaciczna to ciąża, która rozwija się w innym miejscu niż w jamie macicy. Taka sytuacja ma miejsce w 1 -2 % przypadków wszystkich ciąż. W prawidłowej ciąży dochodzi do zapłodnienia (które najczęściej odbywa się w miejscu zwanym bańką jajowodu), a następnie do przemieszczenia się zarodka przez jajowód do macicy, gdzie zarodek się zagnieżdża. Jeśli zarodek nie przemieści się w odpowiednim czasie do macicy, to zagnieździ się w tym miejscu, w którym się znajduje. Wiemy już, że jedynym miejscem, gdzie zarodek może się prawidłowo rozwijać jest macica. Jeśli do zagnieżdżenia się zarodka dojdzie w innym miejscu, na przykład w jajowodzie – ciąża ta niestety nie ma szans na rozwój. Objawami ciąży pozamacicznej jest krwawienie z dróg rodnych oraz ból brzucha.

Krwawienia w drugiej połowie ciąży najczęściej mają związek z nieprawidłowościami dotyczącymi łożyska. Najczęstszą przyczyną krwawienia w drugiej połowie ciąży jest łożysko przodujące. Łożysko przodujące to łożysko, które umiejscowione jest w obrębie dolnego odcinka macicy. Prawidłowo łożysko powinno znajdować się w górnej części macicy. Łożysko przodujące to zatem łożysko, które znajduje się w sąsiedztwie kanału szyjki macicy lub je pokrywa. Sytuacja ta ma miejsce w 0,1 – 1% przypadków wszystkich ciąż. Jeśli mamy do czynienia z łożyskiem przodującym, to w żadnym przypadku poród nie może odbyć się drogami natury. Prawie każdy przypadek nieprawidłowej lokalizacji łożyska w ciąży objawia się krwawieniem w trakcie ciąży. W pierwszym trymestrze ciąży kosmówka może znajdować się dosyć nisko, ale wraz z rosnącą macicą zazwyczaj przesuwa się ku górze do prawidłowej lokalizacji. Dlatego łożysko przodujące można stwierdzić nie wcześniej niż w drugiej połowie ciąży, kiedy jest już całkowicie rozwinięte.

Jeszcze inną przyczyną krwawienia w okresie ciąży jest przedwczesne oddzielenie łożyska. W prawidłowej ciąży, do oddzielenia się łożyska od ściany macicy dochodzi w III okresie porodu, po urodzeniu się dziecka. Istnieją sytuacje, kiedy do oddzielenia łożyska dochodzi wcześniej. Nazywamy to właśnie przedwczesnym oddzieleniem się łożyska. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku 1% wszystkich ciąż. Jest niebezpieczna i niesie ryzyko zagrożenia zdrowia oraz życia matki i/lub płodu. Objawami przedwczesnego odklejenia się łożyska jest nagły, silny i ostry ból w podbrzuszu, opisywany jako kłujący. Kolejnymi objawami jest złe samopoczucie, krwawienie z dróg rodnych, a także bladość twarzy. Podane objawy są bardzo niepokojące i w przypadku ich zaobserwowania nie można zwlekać - należy jak najszybciej dostać się do szpitala.

W przypadku przedwczesnego oddzielenia łożyska wykonuje się pilne cięcie cesarskie. Istnieją różne przyczyny tego stanu nagłego. Warto wiedzieć, że jedną z nich jest uraz – na przykład uderzenie czy upadek na brzuch. Do sytuacji tej może dojść w wyniku wypadku komunikacyjnego. Dlatego jeśli taka sytuacja miała miejsce, warto poinformować o tym położną lub lekarza prowadzącego oraz zachować większą czujność. Sprawdź także ten artykuł: Śluz w ciąży - po zapłodnieniu i w trakcie ciąży.

Jak wygląda plamienie w ciąży zamiast okresu?

Jeśli doszło do zapłodnienia, to zamiast okresu wystąpić może plamienie implantacyjne. Plamienie to występuje u około 30% kobiet. Jeśli kobieta nie wie, że jest w ciąży, a jej miesiączki były bardzo skąpe, to plamienie to może pomylić z okresem. Plamienie implantacyjne jednak okresem nie jest. Spowodowane jest zagnieżdżaniem się zarodka w jamie macicy. Błona śluzowa macicy pod wpływem hormonów rozrasta się i staje się grubsza oraz rozpulchniona. Wszystko dzieje się po to, aby w jamie macicy stworzone były jak najlepsze warunki do rozwoju zarodka. Jeśli dojdzie do zapłodnienia, to po kilku – kilkunastu dniach dochodzi do implantacji, czyli zagnieżdżenia się zarodka. Wiemy już, że endometrium dzięki odpowiedniemu stężeniu hormonów płciowych jest bardzo dobrze odżywione i rozpulchnione. Podczas zagnieżdżania się zarodka dochodzi do wszczepienia się zarodka w rozpulchnioną błonę śluzową. Podczas tego procesu dojść może do delikatnego pęknięcia naczynka krwionośnego. Jest to całkiem normalne i objawiać się może właśnie pod postacią plamienia. Plamienie to pojawienie się niewielkiej ilości krwi w śluzie. Może to być pojawienie się różowej lub brązowej wydzieliny lub pojawienie się nitek krwi w śluzie. Plamienie implantacyjne trwa zazwyczaj od kilku godzin do 3 dni.