Półpasiec w ciąży - przyczyny, objawy, leczenie, powikłania
Ciąża jest okresem niezwykłych zmian i wyzwań dla przyszłych matek. Burza hormonalna, osłabienie układu odpornościowego oraz inne czynniki związane z ciążą mogą wpływać na zdolność organizmu do zwalczania wirusów, w tym wirusa Varicella-Zoster. W rezultacie kobieta w ciąży może być bardziej podatna na zachorowanie na półpasiec. W tym artykule dowiesz się, czy półpasiec jest groźny w ciąży? Jak można zarazić się półpaścem? Czy półpasiec jest groźny dla zdrowia i jakie są powikłania tej choroby? Zapraszam do lektury.
Z tego artykułu dowiesz się:
Półpasiec w ciąży
Półpasiec, zwany również opryszczką zosterową, jest wirusową infekcją skóry wywołaną przez wirusa Varicella-Zoster. Wirus ten jest odpowiedzialny także za ospę wietrzną, którą większość z nas przechorowała w dzieciństwie. Po przebyciu ospy wietrznej, wirus ją wywołujący nie jest całkowicie usuwany z organizmu, lecz pozostaje w ukryciu w nerwach, w stanie uśpienia.
W pewnym momencie, często po wielu latach, wirus ten może "obudzić się" i wywołać reaktywację w postaci półpaśca. Proces ten występuje zazwyczaj u osób, które miały wcześniej ospę wietrzną, ale również osoby, które nie przechodziły wcześniej tej choroby, mogą zachorować na półpasiec, chociaż jest to rzadziej spotykane.
Półpasiec w ciąży - objawy
Półpasiec w ciąży może manifestować się podobnie jak u osób nieciężarnych. Kobiety w ciąży są bardziej podatne na infekcje, ze względu na osłabienie układu odpornościowego. Oto, jak wygląda półpasiec w ciąży, oraz czym manifestuje się choroba:
Pieczenie i mrowienie skóry
Osoby z półpaścem często zgłaszają uczucie pieczenia lub mrowienia na obszarze zainfekowanej skóry.
Świąd skóry
Tak, jak w przypadku ospy wietrznej, półpasiec może powodować swędzenie skóry. Choć może być to trudne, postaraj się nie drapać!
Wysypka
Jeśli pojawiły się u Ciebie pierwsze objawy półpaśca takie jak świąd, pieczenie skóry, możesz spodziewać się, że w dotkniętych objawami miejscach pojawią się czerwone, bolesne guzki, które z czasem wypełnią się płynem. Pęcherzyki po pewnym czasie zaczną wysychać i pokryją się strupami, aby następnie samoistnie odpaść po około 7-10 dniach. Opisana wysypka ma tendencję do pojawiania się wzdłuż jednego boku ciała, najczęściej w okolicach talii i klatki piersiowej, ale może również występować na twarzy, szyi, powiekach lub innych częściach ciała.
Ból
Infekcja półpaścem jest zazwyczaj bardzo bolesna. Ból może towarzyszyć wysypce lub występować zanim pojawią się typowe pierwsze objawy wspomniane wyżej. Ból może być ciężki do zniesienia i prowadzić do znacznego dyskomfortu.
Gorączka
W cięższych przypadkach infekcji, półpasiec może manifestować się również podwyższoną temperaturą ciała i gorączką, której towarzyszą dreszcze.
Ogólne osłabienie
Infekcje organizmu z reguły powodują uczucie rozbicia i osłabienia organizmu, szczególnie, gdy towarzyszy im gorączka. Zapewnij sobie jak najwięcej odpoczynku.
Jeżeli w czasie ciąży doświadczysz któregokolwiek z powyższych objawów, szczególnie wystąpienia charakterystycznej wysypki wzdłuż jednej strony ciała, powinnaś niezwłocznie skonsultować się z lekarzem! Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie są kluczowe dla minimalizacji ryzyka powikłań półpaśca i zapewnienia dobrostanu zarówno dla Ciebie, jak i dla dziecka.
Objawy z układu pokarmowego i moczowego
W wyniku zachorowania na półpasiec w ciąży, może pojawić się biegunka oraz trudności w oddawaniu moczu.
Półpasiec w trzecim trymestrze ciąży
Jeśli zachorowałaś na półpasiec w trzecim trymestrze ciąży, objawy będą takie same, jak opisałam powyżej. Jeśli podejrzewasz u siebie tę infekcję, niezwłocznie udaj się do lekarza. Podejmie on odpowiednie środki zaradcze, które mogą obejmować leczenie antywirusowe w celu złagodzenia objawów i skrócenia okresu infekcji. Jest to bardzo ważne, ponieważ wczesne działania medyczne i staranna opieka pomagają zminimalizować ryzyko powikłań i zapewnić zdrowy przebieg trzeciego trymestru ciąży.
Półpasiec – rodzaje
Półpasiec uszny
Półpasiec uszny to stan związany z reaktywacją wirusa Varicella-Zoster w nerwach wokół ucha. Podobnie jak inne formy półpaśca, wirus ten wywołuje infekcję skóry, ale w przypadku półpaśca usznego, obszar zakażenia znajduje się wokół ucha i może obejmować ucho zewnętrzne, ucho środkowe oraz obszar za uchem. Objawy, oprócz charakterystycznej wysypki, obejmują silny ból ucha, zaburzenia słuchu oraz nadwrażliwość na dotyk.
Półpasiec oczny
Półpasiec oczny, znany również jako półpasiec związany z nerwem wzrokowym lub opryszczka zosterowa oczu, jest poważnym stanem medycznym, który występuje, gdy wirus Varicella-Zoster powodujący półpasiec atakuje oko lub okolicę oka. Jeśli zauważysz, że Twoje powieki są opuchnięte, okolica oka jest podrażniona i boli, pojawią się u Ciebie problemy z widzeniem oraz nadwrażliwość na światło, czy zapalenie spojówek - nie zwlekaj! Ta forma półpaśca jest szczególnie poważna, ponieważ może prowadzić do poważnych powikłań i uszkodzeń wzroku, dlatego wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.
Półpasiec u noworodka
Półpasiec u noworodka to rzadka, ale bardzo poważna infekcja. Objawia się bolesną, czerwoną wysypką, która może występować na różnych obszarach skóry dziecka, zarówno w okolicach twarzy, jak i na plecach, brzuchu, czy kończynach. Noworodek może być płaczliwy, niespokojny i trudny do ukojenia z powodu bólu i dyskomfortu.
Zakażenie może skutkować poważnymi powikłaniami, takimi jak zapalenie mózgu czy zapalenie płuc. Do zarażenia dochodzi najczęściej poprzez kontakt z matką zakażoną półpaścem w czasie ciąży lub tuż przed nią, lub przez bezpośredni kontakt z osobami zarażonymi wirusem. Wczesna diagnoza i leczenie są kluczowe dla minimalizacji ryzyka powikłań i zapewnienia najlepszych szans na zdrowie dziecka, zatem nie zwlekaj z wizytą u lekarza! Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o dolegliwościach w ciąży.
Czy półpasiec jest groźny dla ciąży?
Płód może zarazić się półpaścem, jeśli matka przechodzi przez zakażenie półpaścem podczas ciąży lub tuż przed nią. Kiedy matka zostaje zarażona wirusem Varicella-Zoster, który wywołuje półpasiec, wirus może przedostać się przez łożysko do płodu, który jest szczególnie podatny na infekcje ze względu na niedojrzały układ odpornościowy.
Wirus może mieć negatywny wpływ na rozwijający się płód, zwłaszcza w pierwszych 20 tygodniach ciąży. Infekcja może prowadzić do poważnych powikłań u płodu, takich jak wady wrodzone, obejmujące uszkodzenia mózgu, wrodzone wady serca, wady wzroku lub słuchu.
Jak sprawdzić czy to półpasiec?
Półpasiec jest chorobą, którą trudno pomylić z czymś innym. Szczególnie, jeśli w przeszłości chorowałaś na ospę wietrzną. Infekcję możesz podejrzewać, jeśli występują u Ciebie charakterystyczne objawy opisane we wcześniejszej części artykułu. Aby mieć pewność, zasięgnij porady specjalisty położnej lub lekarza, który będą w stanie zidentyfikować zakażenie oraz włączyć odpowiednie leczenie, które uchroni Ciebie i Twoje dziecko przed możliwymi powikłaniami.
Jak można się zarazić półpaścem?
Półpasiec wywołuje ten sam wirus, który jest odpowiedzialny za ospę wietrzną. Możliwe sposoby zakażenia półpaścem to:
- Kontakt z zakażoną wysypką – głównym sposobem rozprzestrzeniania się wirusa Varicella-Zoster jest bezpośredni kontakt z wysypką osoby z półpaścem. Dotknięcie lub otarcie się o pęcherze zakażonej osoby może przenieść wirusa na zdrową skórę.
- Kontakt z wydzielinami – wirus może być przenoszony drogą kropelkową podczas kaszlu, kichania lub mówienia przez osobę zakażoną półpaścem.
- Nawrót półpaśca u osób wcześniej zakażonych – wirus Varicella-Zoster pozostaje uśpiony w organizmie po przebyciu ospy wietrznej, a później może być reaktywowany jako półpasiec, zwłaszcza u osób z osłabionym układem odpornościowym, czyli np. w ciąży.
Jeśli ktoś z Twojego otoczenia choruje obecnie na półpasiec, powinnaś zachować ostrożność i dystans, aby uniknąć zarażenia.
Półpasiec w ciąży – leczenie
Leczenie półpaśca obejmuje głównie łagodzenie objawów i zmniejszenie ryzyka wystąpienia neuralgii postherpetycznej (występowanie silnego, przewlekłego bólu w obszarze, gdzie wcześniej manifestowała się infekcja). W większości przypadków leczenie polega na podawaniu leków przeciwwirusowych, zazwyczaj acyklowiru.
Najlepsze rezultaty przynosi przyjmowanie leków przeciwwirusowych w pierwszych dniach po zakażeniu, dlatego bardzo ważne jest jak najszybsze włączenie leczenia.
Oprócz leków przepisanych przez lekarza, możesz również skorzystać z preparatów dostępnych bez recepty i domowych metod, które pomogą złagodzić ból i swędzenie. Domowe sposoby obejmują:
- Zastosowanie zimnych okładów i chłodnych kąpieli w celu zapobiegania powstawania pęcherzy.
- Noszenie luźnych ubrań i stosowanie jałowych opatrunków z gazy na obszarach dotkniętych półpaścem, co przyspiesza gojenie się pęcherzy i chroni przed infekcjami.
- Stosowanie leków przeciwhistaminowych.
- Kąpiele w płatkach owsianych.
- Zażywanie leków przeciwbólowych, takich jak paracetamol, aby złagodzić ból.
Uwaga! Przed zastosowaniem jakichkolwiek środków dostępnych bez recepty, skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą aby upewnić się, że są one bezpieczne do przyjmowania w ciąży.
Półpasiec w ciąży – zagrożenie
Półpasiec w ciąży spowodowany pierwotnym zakażeniem wirusem VZV może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych u dziecka, takich jak niedorozwój kończyn, wady układu moczowego i wady oczu lub słuchu. Wirus VZV jest w stanie przeniknąć przez łożysko, co grozi zakażeniem wewnątrzmacicznym, zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy to infekcja jest najbardziej niebezpieczna dla płodu.
Przeniesienie infekcji na płód w okresie okołoporodowym, może skutkować pojawieniem się ospy wietrznej lub półpaśca zarówno u noworodka, jak i u jego mamy. Zakażenie półpaścem w ciągu ostatnich 5 dni przed porodem do 2 dni po porodzie jest najbardziej niebezpieczne i może powodować ciężkie powikłania u noworodka, a nawet prowadzić do jego śmierci (od 5% do 30% przypadków). Zwykle noworodek choruje przez około 10 dni.
Najlepszym sposobem zapobiegania półpaścowi w ciąży jest szczepienie przeciw ospie przed planowaniem ciąży.
Półpasiec – powikłania
Półpasiec w ciąży może wiązać się z powikłaniami zarówno dla matki, jak i dla nienarodzonego dziecka. W wyniku infekcji, mogą pojawić się następujące powikłania:
- Neuralgia postherpetyczna – jest to przewlekły i silny ból, który utrzymuje się w miejscu, gdzie wcześniej występowała infekcja półpaścem.
- Półpasiec w ciąży może prowadzić do poważniejszych powikłań u samej matki, zwłaszcza jeśli ma osłabiony układ odpornościowy. Infekcja może rozprzestrzenić się na inne obszary ciała, takie jak oczy, płuca, mózg, co może stanowić zagrożenie dla jej zdrowia i życia.
- Powikłania dla płodu – wady serca, wady mózgu czy wzroku, a także zwiększone ryzyko wcześniactwa.
- W rzadkich przypadkach, szczególnie gdy półpasiec występuje we wczesnym stadium ciąży, może dojść do poronienia.
Bibliografia:
- Gajewska, M., Ciebiera, M., Słabuszewska-Jóźwiak, A., Jakiel, G., & Szymusik, I. (2020). Półpasiec (herpes zoster) u ciężarnych - przegląd piśmiennictwa i opis przypadku. Ginekologia Polska, 91(2), 116-12