Łożysko

Łożysko to bardzo ważny narząd, bez którego rozwój ciąży nie byłby możliwy. Narząd ten rozwija się już od pierwszych tygodni ciąży. Za jego pomocą odbywa się wymiana gazowa pomiędzy kobietą, a płodem. Oprócz pełnienia funkcji układu oddechowego, łożysko pełni również funkcję układu pokarmowego – za jego pomocą dziecko otrzymuje składniki odżywcze. Narząd ten wytwarza również hormony oraz stanowi barierę immunologiczną.

Łożysko w ciąży posiada dwie strony - matczyną, która ściśle przylega do błony śluzowej macicy oraz stronę płodową – to z tej znajduje się przyczep pępowiny. Pod koniec ciąży łożysko waży około 500 gramów, jest owalne lub okrągłe, a jego średnica wynosi ok. 20 cm. Łożysko spełnia swoją funkcję aż do momentu urodzenia się dziecka. Po urodzeniu się dziecka łożysko oddziela się od ściany macicy oraz zostaje wydalone na zewnątrz za pomocą skurczów macicy. Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat łożyska, przeczytaj także ten artykuł: Łożysko po porodzie.

Prawidłowy moment oddzielenia się łożyska to zawsze III okres porodu, czyli okres, który następuje po urodzeniu się dziecka. W większości przypadków tak właśnie jest. Jednak zdarzają się rzadkie sytuacje, że do oddzielenia się łożyska dochodzi wcześniej, jeszcze w trakcie trwania ciąży, co jest bardzo groźne zarówno dla dziecka, jak i dla kobiety ciężarnej. Do sytuacji takich dochodzi rzadko, najczęściej po doznaniu urazu w obrębie brzucha. Cechy odklejenia łożyska widoczne są w obrazie USG, odklejające się łożysko daje również swoje objawy.

Co się dzieje z łożyskiem po porodzie?

Co szpitale robią z łożyskiem? Łożysko w polskich szpitalach, zgodnie z obowiązującym prawem traktowane jest jako odpad medyczny, w związku z czym jest przechowywane w odpowiednich warunkach oraz utylizowane w ciągu 72 godzin. Inaczej jest w przypadku porodu domowego. Brak jest przepisów nakazujących postępowanie z łożyskiem po porodzie domowym, zatem – kobieta rodząca w domu ze swoim łożyskiem może zrobić co tylko chce.

Resztki łożyska w macicy po porodzie

Istnieją różne powikłania ciąży oraz porodu związane z łożyskiem. Dzisiejszy artykuł poświęcony jest jednak resztkom łożyska w macicy po porodzie. W prawidłowej ciąży i w prawidłowym porodzie do oddzielenia się łożyska dochodzi w III okresie porodu, w ciągu kilku, kilkunastu lub kilkudziesięciu minut od urodzenia się dziecka. Według standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej III okres porodu nie powinien trwać więcej niż 1 godzina. Jeśli łożysko nie urodzi się samo w tym czasie, konieczne może okazać się wdrożenie procedur medycznych.

Łożysko po porodzie musi się urodzić, ponieważ macica po porodzie musi się obkurczać. Gdyby łożysko zostało w macicy, to stanowiłoby przeszkodę w obkurczaniu oraz mogłoby być przyczyną krwotoku. Kolejną sprawą jest fakt, że pozostawione łożysko w macicy stwarza zagrożenie zakażenia.

Po urodzeniu się łożyska, narząd ten jest bardzo dokładnie oglądany przez położną. Położna sprawdza jak łożysko wygląda czy jest kompletne oraz jak jest zbudowane. Czasami bywa tak, że łożysko nie rodzi się w całości, brakuje jakiejś jego części. W takiej sytuacji konieczny jest zabieg, który nazywa się instrumentalną kontrolą jamy macicy lub po prostu łyżeczkowaniem macicy. Zabieg ten jest dosyć krótki i polega na oczyszczeniu jamy macicy za pomocą specjalnej łyżki.

Bywają również takie sytuacje, że pomimo oceny łożyska jako kompletne lub pomimo przeprowadzenia łyżeczkowania macicy po porodzie, po kilku lub kilkunastu dniach okazuje się, że w macicy pozostały jednak niewielkie resztki łożyska. Resztki łożyska to fragmenty tkanki o ciemnoczerwonym lub brunatnym kolorze. Resztki łożyska w macicy można wykryć za pomocą badania USG.

Pozostawione resztki łożyska w macicy po porodzie dają swoje objawy. Objawami tymi może być nieprawidłowe krwawienie poporodowe, ból brzucha, nieprzyjemny, cuchnący zapach odchodów poporodowych, nagłe nasilenie krwawienia lub nagłe zatrzymanie krwawienia po porodzie, nieprawidłowe obkurczanie się macicy, a także objawy infekcji, takie jak gorączka. W przypadku doświadczenia takich objawów, zalecana jest wizyta u lekarza, który przeprowadzi badanie. Jeśli w jamie macicy faktycznie znajdują się resztki macicy, to konieczny może okazać się zabieg łyżeczkowania.

Odchody poporodowe, czyli wydzielina po porodzie

Odchody połogowe to nic innego, jak krwawienie z macicy, które ma miejsce po porodzie – zarówno naturalnym, jak i po cesarce. Odchody poporodowe to wydzielina, która zawiera krew, śluz oraz resztki błon płodowych.

W III okresie porodu dochodzi do odklejenia się łożyska a następnie do jego urodzenia się. W miejscu, w którym łożysko było „przyczepione” do ściany macicy, znajduje się teraz pewnego rodzaju rana, która w trakcie połogu się goi. Rana ta goi się stopniowo i stopniowo zmienia się również barwa odchodów połogowych.

Oczyszczanie macicy po porodzie

Jak oczyszcza się macica po porodzie? Krwawienie poporodowe trwać może najdłużej cały okres połogu – 6 tygodni, ale zakończyć się może również wcześniej, nawet po 2 tygodniach od porodu. Barwa odchodów połogowych zmienia się wraz z czasem. W pierwszym tygodniu połogu wydzielina jest krwista, następnie staje się brunatna. Później przyjmuje barwę żółtawą, a na końcu, zazwyczaj w 4 tygodniu wydzielina przyjmuje biało – szarą barwę. Zatem to normalne, że w połogu pojawia się biało - szara oraz żółta wydzielina z pochwy.

Jeśli chodzi o objętość krwawienia – w pierwszych dobach połogu objętość krwawienia może wynosić około 250g. na dobę. Po 4 – 5 dniach objętość zazwyczaj zauważalnie się zmniejsza. Objętość wydzieliny może się zwiększać podczas karmienia piersią lub w trakcie wysiłku fizycznego – to normalny objaw.

Kobieta asystująca podczas porodu w szpitalu, a także resztki łożyska w macicy po porodzie
Resztki łożyska w macicy po porodzie krok po kroku, czyli powody i co zrobić w takiej sytuacji

Krwawienie po porodzie może wyglądać różnie. Jeśli nie jest bardzo mocno nasilone, ani nie jest nagle zahamowane, to prawdopodobnie wszystko goi się prawidłowo. Niepokojącym objawem są cuchnące, śmierdzące odchody po porodzie. Zapach wydzieliny powinien być podobny do krwi miesiączkowej. Jeśli wydzielina zaczyna cuchnąć – jest to objaw nieprawidłowy i prawdopodobnie świadczy o zakażeniu, który należy zgłosić położnej lub lekarzowi.

Czym jest galaretowata wydzielina z pochwy po porodzie? Ta galaretowata wydzielina to nic innego, jak skrzep. Czy w odchodach połogowych mogą znajdywać się skrzepy? Tak, występowanie skrzepów w wydzielinie poporodowej jest normalne, o ile nie jest to bardzo duża ilość skrzepów, której towarzyszy bardzo obfite krwawienie.

Po połogu, po tym jak zakończy się krwawienie poporodowe, wydzielina z pochwy powinna przyjmować wygląd podobny do tej sprzed ciąży. Prawidłowa wydzielina powinna być bezwonna lub posiadać niewielki, delikatnie kwaśny zapach. Dodatkowo powinna być mleczna, jasnożółta, kremowa lub przeźroczysta, a jej występowaniu nie powinien towarzyszyć świąd, ani inne nieprzyjemne uczucie. Szare, białe i grudkowate lub zielone upławy po połogu najczęściej świadczą o infekcji intymnej. Z objawem tym najlepiej jest udać się do lekarza.

Higiena w okresie połogu

Odchody połogowe są bardzo dobrą pożywką dla bakterii, dlatego w okresie połogu powinniśmy mocno zadbać o higienę. To szczególnie ważny aspekt dla kobiet, które doświadczyły obrażenia krocza, gdyż prawidłowa higiena ma duży wpływ na gojenie się ran.

Należy zatem pamiętać o regularnej, częstej zmianie podpasek oraz o dokładnym myciu rąk zarówno przed ich zmianą, jak i po. Po skorzystaniu z toalety najlepiej jest przemyć okolice krocza wodą (w tym celu dobrze sprawdza się butelka z dziubkiem wypełniona wodą). Krocze należy osuszać w kierunku od góry do dołu (od spojenia łonowego do odbytu) najlepiej jednorazowymi ręcznikami papierowymi. Kiedy tylko się da, należy jak najczęściej wietrzyć krocze. W tym celu podczas leżenia w łóżko położyć można podkład poporodowy i na nim się położyć, bez zakładania żadnej bielizny.

Niepokojące objawy w połogu – co robić?

Zatem podsumowując – co powinno niepokoić podczas połogu?

  • Nagłe nasilenie krwawienia po porodzie,
  • Nagłe zatrzymanie krwawienia po porodzie,
  • Obfite krwawienie z bardzo dużą ilością skrzepów,
  • Pojawienie się nieprzyjemnego, cuchnącego zapachu wydzieliny

Co robić, kiedy wystąpią niepokojące objawy w połogu? Przede wszystkim zgłosić to swojej położnej rodzinnej. Po porodzie masz prawo do 4 – 6 wizyt swojej położnej w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Wizyty te obejmują ocenę stanu zdrowia Twojego oraz noworodka. Wszelkie wątpliwości, wystąpienie niepokojących objawów należy na tych wizytach zgłaszać. Jeśli zajdzie taka potrzeba, położna może również skierować do innych specjalistów. Położną rodzinną wybiera się samemu poprzez złożenie odpowiedniej deklaracji wyboru. W przypadku wystąpienia bardzo niepokojących objawów, takich jak bardzo silnego krwawienia, należy udać się na ginekologiczną izbę przyjęć.

Bibliografia:

  1. Bręborowicz G.H. (red.): Położnictwo i ginekologia tom 1. PZWL, Warszawa 2019.
ikona podziel się Przekaż dalej