Rozstępy w ciąży - czy można im zaradzić? Położna radzi

Czym są rozstępy?

Rozstępami nazywamy wrzecionowate zmiany pojawiające się na skórze. Powstają one w wyniku zbyt szybkiego rozciągania się skóry, co powoduje uszkodzenie włókien kolagenowych i elastynowych. Rozstępy to zmiany, które swoją strukturą przypominają bliznę. Opisywane są jako pasma cienkiej i pomarszczonej skóry.

Kiedy zazwyczaj pojawiają się rozstępy?

Rozstępy pojawiają się wtedy, kiedy wytrzymałość skóry nie nadąża za szybkością jej rozciągania się. Sytuacja ta ma miejsce zazwyczaj wtedy, kiedy bardzo szybko przybieramy na wadze, a także wtedy, kiedy szybko i intensywnie budujemy masę mięśniową. Rozstępy zazwyczaj pojawiają się na udach, na pośladkach, a w czasie ciąży – na rozstępy najbardziej narażony jest brzuch ciążowy. W trakcie ciąży zaobserwować można również czerwone rozstępy na piersiach. Szacuje się, że rozstępy dotyczą nawet 90% kobiet ciężarnych. Najczęściej tworzą się pomiędzy 6, a 7 miesiącem ciąży.

Ciąża to okres, w czasie którego posiadamy większe skłonności do powstawania rozstępów. Ze względu na szybki rozwój płodu – dochodzi do szybkiego powiększenia obwodu brzucha, a co za tym idzie – dochodzi również do znacznego rozciągania się skóry. W czasie ciąży, kobiety szczególnie są narażone na występowanie rozstępów również z innego względu. Czynnikiem predysponującym do wystąpienia rozstępów są również zmiany hormonalne. Sprawdź także ten artykuł: Ból brzucha w ciąży – z czego się bierze i co może oznaczać?

Skóra to narząd, który posiada receptory hormonalne. Wygląd skóry zależy od stanu hormonalnego organizmu, a w szczególności od hormonów steroidowych. Zaliczamy do nich między innymi: hormony płciowe takie jak estrogeny i gestageny oraz kortykosteroidy – na przykład kortyzol. W czasie ciąży poziom estrogenów jest podwyższony, co ma wpływ na wzmożone napięcie skóry.

Ze względu na to, że na powstawanie rozstępów wpływ ma gospodarka hormonalna, te zmiany skórne mogą być również objawem niektórych chorób układu endokrynnego. Rozstępy mogą być jednym z objawów choroby Cushinga, w przebiegu której dochodzi do nadmiernej produkcji kortyzolu. Podwyższony poziom kortyzolu wpływa na zaburzenie produkcji kolagenu, który odpowiada za stan i wygląd naszej skóry.

W czasie ciąży przyrost masy ciała u wielu kobiet jest różny. Dlaczego bywa tak, że niektóre całkiem pokaźne brzuszki ciążowe są wolne od rozstępów, a inne, zdecydowanie mniejsze je posiadają? Na tworzenie się rozstępów oprócz gospodarki hormonalnej, wpływ mają również czynniki genetyczne, które odpowiadają za elastyczność włókien sprężystych skóry. To dlatego rozstępy w ciąży mogą się pojawić (i u większości kobiet ciężarnych się pojawiają), ale wcale nie muszą.

Jak powstają rozstępy?

Wiemy już, że rozstępy powstają się w wyniku uszkodzenia włókien kolagenowych oraz włókien elastynowych, które są budulcami skóry właściwej. Ich rolą jest zapewnienie skórze wytrzymałości mechanicznej. Włókna kolagenowe ułożone są równolegle, prostopadle oraz skośnie. Włókna elastynowe natomiast występują w formie splotów i stanowią rusztowanie dla włókien kolagenowych. W wyniku mocnego rozciągania się skóry dochodzi do pęknięć włókien kolagenowych, w wyniku których zostają włókna te zostają poprzerywane.

Samo powstawanie rozstępów podzielić można na dwie fazy. Pierwsza faza, to faza zapalna. W trakcie jej trwania nasza skóra staje się cieńsza oraz nieco pomarszczona. Najbardziej zauważalnym objawem tworzenia się rozstępów może być pojawiający się świąd.  W trakcie trwania fazy zapalnej rozstępy są koloru czerwonego, różowego lub czerwono – fioletowego. Faza zapalna to faza, podczas której stosowanie niektórych kosmetyków może przynieść najlepsze efekty. 

W późniejszej fazie – w fazie zanikowej, stan zapalny ustępuje, a rozstępy ulegają zbieleniu oraz zmniejszeniu. Ich kolor określa się jako biało – perłowy. Stosowanie specjalnych kosmetyków w tej fazie nie przynosi większych efektów. W tym przypadku zauważalne efekty osiągnąć można zazwyczaj jedynie za pomocą metod inwazyjnych. Jednak usunięcie zbielonych rozstępów nie jest proste i nawet zastosowanie metod inwazyjnych nie sprawi, że zostaną one całkowicie usunięte.

Co jest dobre na rozstępy w czasie ciąży?

Walka z rozstępami jest bardzo trudna. Największą rolę przypisuje się działaniom prewencyjnym, czyli działaniom, które stosowane są w celu zapobiegnięcia pojawieniu się rozstępów. Niestety nie zawsze da się to osiągnąć. Wiemy, że na powstawanie rozstępów wpływ mają również czynniki genetyczne. Dlatego nie zawsze da się ich uniknąć. Możemy jednak sięgnąć po sposoby, które poprawią stan naszej skóry i dzięki temu być może ograniczą tworzenie się rozstępów.

Aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się rozstępów w ciąży, zadbać musimy o jak największe zwiększenie elastyczności skóry. Skóra sucha i wiotka jest znacznie bardziej podatna na różne uszkodzenia.

Jak zwiększyć elastyczność skóry?

W celu poprawy wyglądu skóry, stosować można masaż. Powoduje on wzrost przekrwienia, co wzmaga produkcję kolagenu oraz elastyny. Aby zmniejszyć ryzyko powstania rozstępów, warto przygotowywać naszą skórę na rozciąganie już na 2 – 3 miesiące przed planowanym zajściem w ciążę. Masaż może okazać się przydatny także wtedy, kiedy rozstępy już się pojawiły. Wykonywać go możemy samodzielnie lub z pomocą specjalisty. Zalecanymi technikami są: głaskanie, rozcieranie oraz ugniatanie. Do masażu wykorzystać można również szorstką rękawicę lub szczotkę. Ich stosowanie szczególnie dobrze wpływa na poprawę krążenia. Jeśli chodzi o szczotkowanie ciążowego brzucha – należy pamiętać o tym, że dotyk może wzmagać czynność skurczową macicy, dlatego nie powinno się masować ani szczególnie dotykać brzucha wtedy, kiedy istnieje zagrożenia wystąpienia porodu przedwczesnego.

Aby poprawić kondycję naszej skóry, zadbać należy o jej nawilżanie. Stosowanie kremów nawilżających i natłuszczających najlepiej wprowadzić do naszej codziennej rutyny jeszcze przed zajściem w ciążę. Na rynku dostępne są specjalne preparaty „przeciw rozstępom”, które przeznaczone są dla kobiet w ciąży. Warto wybierać te, których skuteczność udowodniona została w badaniach klinicznych. Preparaty te zawierają różne substancje (zazwyczaj pochodzenia roślinnego), które wpływają na wygląd i stan skóry, co ma wspomagać leczenie rozstępów.

Jakie rośliny lub produkty pozyskiwane z roślin wykorzystywane są w leczeniu rozstępów?

• Wąkrota azjatycka - zawiera związki, które stymulują fibroblasty do produkcji kolagenu, a także poprawiają krążenie skórne,
• Przywrotnik pospolity – zawiera związki, które wykazują działanie ochronne na tkankę łączną, dzięki czemu może zapobiegać uszkodzeniom włókien elastycznych,
• Skrzyp polny – zawiera między innymi związki krzemu, które wpływają na regenerację tkanki łącznej skóry oraz poprawę jej elastyczności i napięcia,
• Wiesiołek dziwny lub wiesiołek dwuletni - zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, które mają działanie zmiękczające, nawilżające i regenerujące, a także stymulujące fibroblasty do produkcji kolagenu,
• Masło Shea – zawiera substancje, które przeciwdziałają utracie wody oraz zapewniają prawidłowe nawilżenie i elastyczność skóry. Działa zmiękczająco, regenerująco oraz odżywczo,
• Alantoina – działa łagodząco oraz regenerująco,
• Witamina C – uczestniczy w syntezie włókien kolagenowych, działa również rozjaśniająco,
• Witamina E – zapobiega utracie wody, poprawia nawilżenie, jędrność i elastyczność skóry.

Na stan naszej skóry oraz na dobrostan naszego całego organizmu ogromny wpływ ma aktywność fizyczna. Aktywność fizyczna zalecana jest ogólnie wszystkim kobietom ciężarnym, które nie posiadają przeciwwskazań. Najbardziej zalecanymi formami aktywności fizycznej są: spacery, aqua aerobik, jazda na rowerze stacjonarnym, ćwiczenia rozciągające oraz joga. Ćwiczenia te stymulują pracę całego organizmu. Wysiłek fizyczny powinien być umiarkowany. Zaleca się wykonywanie ćwiczeń przez co najmniej 150 minut w tygodniu (3 - 4 razy w tygodniu po 30 – 60 minut).

Na stan naszego zdrowia ogromny wpływ ma również to, co spożywamy. Aby stan naszej skóry był jak najlepszy, zadbać należy o odpowiednią podaż konkretnych składników pokarmowych. Szczególną uwagę powinniśmy skupić na spożywaniu produktów bogatych w witaminę A, C, E, a także produktów boagtych w cynk oraz krzem. Aby dowiedzieć się więcej na temat odżywiania w czasie ciąży, przeczytaj ten artykuł: Co jeść, aby uniknąć niedoborów?