Rumianek w ciąży - położna radzi, jak i kiedy go stosować
Herbata rumiankowa kojarzy się wielu osobom jako bezpieczny napój w okresie ciąży. Picie rumianku w ciąży nie wzbudza tylu kontrowersji, co kawa lub herbata, ale czy rumianek w ciąży naprawdę jest bezpieczny? W tym artykule dowiemy się, czy można pić rumianek w ciąży, jeśli tak to ile, oraz czym jest napar, a czym są nasiadówki z rumianku.
Z tego artykułu dowiesz się:
Rumianek – właściwości
Rumianek lekarski (Chamomilla recutita), a w zasadzie koszyczki kwiatowe (Chamomillae anthodium) tej rośliny, stosuje się wewnętrznie, głównie w postaci herbatek, jako napar, na: dolegliwości żołądkowo – jelitowe, wzdęcia, stany zapalne przewodu pokarmowego, odbijanie, na mdłości, na zaparcia, na wzdęcia.
Zewnętrznie natomiast polecany jest do płukania jamy ustnej i gardła, do inhalacji, płukanek. Popularne są również nasiadówki z rumianku oraz maści w zapaleniach okolicy odbytu i narządów płciowych. Rumianek działa przeciwzapalnie, przeciwwrzodowo, rozkurczowo, oczyszczająco na rany, przeciwdrobnoustrojowo, moczopędnie (lepiej nie pić przed snem, czy dłuższą podróżą).
Rumianek w ciąży jest uznawany za roślinę bezpieczną, a jego główny składnik (bisabolol) nie jest substancją toksyczną i nie ma szkodliwego działania na dziecko w macicy. Koszyczki rumianku są zaliczane do kategorii A (klasyfikacja ESCOP), co oznacza kategorię najbezpieczniejszych substancji do stosowania w ciąży. Badania toksykologiczne nie wykazały teratogennego (nowotworowego) ani toksycznego działania bisabololu.
Ważne! Jeśli wdrożone jest leczenie przeciwkrzepliwe w ciąży z preparatami zawierającymi warfarynę to trzeba pamiętać, że między rumiankiem a warfaryną występuje interakcja; wzmocnienie działania warfaryny. Istnieje wtedy ryzyko krwotoków. Dlatego też rumianku nie należy pić przyjmując preparaty z warfaryną (Warfin - lek). Warfaryna w ciąży jednak stosowana jest bardzo rzadko.
Picie rumianku w ciąży, kąpiele rumiankowe, nasiadówki z rumianku, kompresy, płukanki będą więc bezpieczne w okresie ciąży. Do kąpieli poleca się stosować 5g koszyczków rumianku na 1 litr wody.
Herbata rumiankowa może uczulać. Około 2% społeczeństwa ma alergię na rumianek i wszelkie produkty, w których się znajduje, dlatego w przypadku takich reakcji nie wolno pić rumianku ani stosować go w maściach, czy kosmetykach.
Sprawdź, czy zielona herbata w ciąży jest dozwolona do picia.
Ile rumianku można pić w ciąży?
Picie rumianku w ciąży może pomóc na mdłości, na zaparcia w ciąży i na wzdęcia, które są objawami dość częstymi w ciągu tych 9 miesięcy. Rumianek uważany jest za bezpieczny surowiec zielarski w ciąży. Napar z rumianku może być wypijany codziennie, jednak trzeba mieć na uwadze, że jak z każdą substancją, tak też z rumiankiem nie należy przesadzać. Skutki uboczne zbyt dużej ilości wypijanego rumianku to wręcz nasilenie nudności i wymiotów (mimo, że normalne ilości 1 -2 szklanek dziennie mogą je zmniejszyć), alergie oraz zwiększenie senności. W przypadku bardzo dużej ilości spożywanego naparu może dojść do porodu przedwczesnego, czy zaburzeń krążenia u dziecka, co opisuje literatura naukowa. Są to wyjątkowe przypadki, gdzie rumianek był wypijany w bardzo dużych ilościach.
Warto także wspomnieć, czym właściwie jest napar? Napar to pośrednia forma między wyciągiem zimnym (ziele jest przez pewien czas przetrzymywane w wodzie o temperaturze pokojowej) a odwarem (surowiec jest gotowany). Aby przyrządzić napar należy zalać wrzącą wodą surowiec zielarski, naczynie przykryć na zazwyczaj około 10 – 15 minut (każde zioło ma inne instrukcje parzenia). Po tym czasie następuje cedzenie lub usunięcie torebki z zielem i pozostawienie do stygnięcia.
Rumianek w ciąży może być ze spokojem spożywany 1 -3 razy dziennie po jednej saszetce lub równoważnej ilości koszyczków rumianku. Warto wspomnieć, że jeśli do tej pory kobieta nie piła nigdy rumianku i nie stosowała kosmetyków z jego udziałem, to pierwsza próba z tolerancją rumianku powinna mieć miejsce raczej po ciąży. Tak jak już wspominałam, istnieją osoby, które mają alergię na rumianek i nie byłoby bezpiecznym posunięciem by sprawdzać na sobie wrażliwość na rumianek, kiedy jest się akurat w ciąży.
Jeśli lubisz kawę, zobacz czy bezpieczne jest jej picie w ciąży.
Czy dozwolone jest picie rumianku podczas karmienia piersią?
Podczas karmienia piersią rumianek jest dozwolony; nie wykazano jego negatywnego wpływu na laktację i dziecko. Jest powszechnie stosowany jako galaktogog (środek zwiększający ilość produkowanego mleka), mimo że do tej pory nie udowodniono jego skuteczności i zwiększenie ilości wytwarzanego pokarmu może być związane raczej z większą ilością wypijanych płynów wraz z herbatką rumiankową. Potwierdzony wpływ na zwiększenie laktacji ma za to słód jęczmienny.
Rumianek może być stosowany w formie okładów miejscowo w leczeniu popękanych, zmienionych zapalnie brodawek sutkowych. Część badaczy stwierdza nawet większą skuteczność rumianku niż stosowanie lanoliny. Aby przygotować okład z rumianku należy zaparzyć saszetkę rumianku w około pół szklanki wody, poczekać aż napar lekko ostygnie i zanurzyć w nim czystą gazę. Następnie odsączyć i przykładać do brodawek. Warto skonsultować się także z położną, która jest certyfikowanym doradcą laktacyjnym w okolicy. Lista certyfikowanych doradców laktacyjnych znajduje się na stronie Polskiego Towarzystwa Konsultantów i Doradców Laktacyjnych (https://laktacja.org.pl/konsultanci-ibclc-oraz-doradcy-cdl/ )
Podobnie jak w czasie ciąży, tak też w czasie karmienia piersią, nie zaleca się przesadzać z ilością wypijanego dziennie rumianku. Jest sklasyfikowany jako bezpieczny surowiec zielarski w ciąży i podczas karmienia, ale jak z każdą substancją – nie należy przesadzać, bo mogą ujawnić się skutki uboczne, których nie obserwuje się wypijając 1 -2 szklanki dziennie.
Zobacz, jakie są zasady diety podczas karmienia piersią.
Nasiadówki z rumianku
Nasiadówki z rumianku są stosowane w przypadku stanów zapalnych w okolicy narządów rodnych oraz okolic odbytu – m.in. hemoroidy. Polega to na zanurzeniu pośladków, ale najlepiej całych bioder (woda powinna sięgać mniej więcej do pępka) na kilkanaście minut w ciepłej wodzie w dużej misce lub wannie w ciepłej wodzie z naparem z rumianku. Nasiadówki z rumianku sprawdzą się przy zapaleniach pęcherza, pochwy oraz w przypadku hemoroidów.
Zobacz jakie objawy dają hemoroidy, jak powstają i jak jeszcze można radzić sobie z hemoroidami w ciąży.
O ile nasiadówki nie są polecane w ciąży ogółem, to należy mieć na uwadze, że chodzi głównie o nasiadówki w wysokiej temperaturze wody oraz z użyciem ziół, które nie mogą być stosowane w ciąży. Takie nasiadówki są niebezpieczne i mogą wywołać poród przedwczesny. Nasiadówka w ciąży powinna być w dosłownie lekko ciepłej wodzie (15 – 20 stopni), nie trwać zbyt długo ( do 15 minut) by woda nie wychłodziła się, a z nią drogi rodne. Nasiadówki nie mogą być także wykonywane podczas gorączki, w zapaleniach bakteryjnych i grzybiczych dróg moczowych i rodnych, by nie przenosić zakażenia i nie spowodować pogorszenia objawów. By zrobić nasiadówkę trzeba 3 torebki rumianku lub podobną ilość koszyczków rumianku zaparzyć w 2 litrach gorącej wody, wlać do miski i uzupełnić wodą do osiągnięcia temperatury 15 – 20 stopni. Nade wszystko jednak warto byłoby się skonsultować z lekarzem oraz osobą zajmującą się ziołolecznictwem na co dzień, czy nasiadówka z rumianku w danym tygodniu ciąży i przy danych objawach przyniesie korzyści.
Jakich ziół nie można pić w ciąży?
Herbata rumiankowa należy do ziół uznawanych za ogólnie bezpieczne w ciąży. Do tej kategorii należą także imbir lekarski, żurawina wielkoowocowa, mięta pieprzowa, nagietek.
Natomiast jakich ziół nie można pić w ciąży? Z uwagi na różne substancje, które u człowieka mogą działać oczywiście prozdrowotnie w różnych problemach, ale w ciąży prowadzić do wad płodu, poronień itd. bezwzględnie przeciwwskazane są:
- Piołun (działanie przecipasożytnicze, wspomagające pracę przewodu pokarmowego)
- Aloes (przeciwzapalnie, przyspieszające gojenie ran)
- Kozieradka (działanie obniżające poziom cukru we krwi oraz poziom cholesterolu, normowanie ciśnienia tętniczego)
- Szałwia (m.in. przeciwzapalnie, w infekcjach)
- Senes (składnik herbatek na wypróżnienie – właściwości przeczyszczające)
- Koper włoski (przeciwzapalnie, wiatropędnie, ochronnie na żołądek)
- Boldo (napar z liści, ekstrakty, wspomagają wydzielanie żółci i soku żołądkowego, przeciwdziałają rozwojowi pasożytów; boldo obecne jest w popularnym leku Boldaloin).
Istnieje jeszcze wiele ziół przeciwwskazanych w ciąży, jednak są one spożywane nie w formie herbatek.
Największą grupę ziół do picia, ale także do spożywania stanowią tak naprawdę zioła, które nie są zaliczane jednoznacznie do ziół bezpiecznych w ciąży, ani do ziół przeciwwskazanych. Ta grupa zawiera rośliny, które można spożywać, ale tylko w danej ilości lub tylko w danym okresie ciąży, ewentualnie konsultując z lekarzem. Coraz więcej informacji można także dowiedzieć się od zawodowych zielarzy, którzy mając ogromną wiedzę o ziołach i ich działaniu również mogą służyć poradą.
Źródła:
- Rumianek – pospolita roślina zielarska o różnorodnych właściwościach biologicznych i leczniczych. Grys A., Kania M., Baraniak J., Postępy Fitoterapii, 2014, 2, str. 90 – 93.
- Bezpieczeństwo leków roślinnych w ciąży. Łuczak A., Nowak M., Szałek E., Farmacja Współczesna, 2017, 10, str. 140 – 146.
- Frequently Used Herbal Teas During Pregnancy - Short Update. Bebitoğlu B., Medeniyet Medical Journal, 2020, 35, 1, 55 – 61.
- https://www.e-lactancia.org/breastfeeding/german-chamomile-english-chamomile-roman-chamomile-hungarian-chamomile/synonym/ Portal założony przez Association for Promotion of and cultural and scientific Research into Breastfeeding. Umożliwia sprawdzenie bezpieczeństwa wszystkich leków i ziół w trakcie laktacji oraz wpływu na karmienie piersią i dziecko.