Jak działają tabletki antykoncepcyjne?

Zrozumienie, jak działają tabletki antykoncepcyjne, jest kluczowe w ocenie ich skuteczności jako metody zapobiegania ciąży. Te popularne środki antykoncepcyjne działają na kilka sposobów, by zapewnić maksymalną ochronę przed nieplanowaną ciążą.

Głównym działaniem tabletek jest hamowanie owulacji, czyli procesu, w którym dojrzałe jajeczko jest uwalniane z jajnika, skąd wędruje w kierunku macicy na spotkanie z plemnikiem. Tabletki podtrzymują stały poziom hormonów w organizmie, przez co do owulacji nie dochodzi. Dodatkowo, hormony obecne w pigułce zagęszczają śluz szyjkowy, utrudniając plemnikom dostęp do macicy. To z kolei zmniejsza prawdopodobieństwo, że plemniki dotrą do jajeczka i je zapłodnią.

Wpływ tabletek endometrium to kolejny czynnik, który przyczynia się do ich skuteczności. Hormony sprawiają, że błona śluzowa macicy staje się mniej przyjazna dla zagnieżdżenia się zapłodnionego jajeczka, co zapobiega jego implantacji.

Choć tabletki antykoncepcyjne są ogólnie bardzo skuteczne, istotne jest, aby były one stosowane dokładnie zgodnie z zaleceniami. Regularne przyjmowanie tabletki o tej samej porze każdego dnia znacząco zwiększa jej efektywność w zapobieganiu ciąży.

Czy można zajść w ciążę podczas brania tabletek antykoncepcyjnych?

Jednym z najczęstszych pytań dotyczących stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej jest to, jak duża jest szansa na zajście w ciążę pomimo ich regularnego przyjmowania. Tabletki antykoncepcyjne są jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży, jednak ich efektywność nie jest stuprocentowa.

Skuteczność tabletek antykoncepcyjnych w zapobieganiu ciąży, gdy są stosowane idealnie, wynosi ponad 99%. Oznacza to, że mniej niż 1 na 100 kobiet stosujących tabletki antykoncepcyjne w ciągu roku zajdzie w nieplanowaną ciążę.
Jednak w praktyce, skuteczność ta może być nieco niższa –  wynik ten oscyluje wokół 91%. Jest to zwykle konsekwencją nieprawidłowego stosowania, takiego jak pominięcie tabletki, błędy w rozpoczęciu nowego opakowania lub interakcje z innymi lekami.

Zapomniana tabletka, zwłaszcza w pierwszym tygodniu nowego opakowania, a następnie niezabezpieczony stosunek seksualny, znacznie zwiększa ryzyko zajścia w ciążę. Dlatego ważne jest, aby ściśle przestrzegać schematu przyjmowania pigułek i w razie wątpliwości skonsultować się z lekarzem lub położną. Sprawdź także, czy podczas okresu można zajść w ciążę.

Jak rozpoznać ciążę podczas brania tabletek antykoncepcyjnych?

Rozpoznanie ciąży podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych może być wyzwaniem, ponieważ niektóre objawy ciąży, takie jak zmęczenie, nudności czy bolesność piersi mogą być podobne do skutków ubocznych stosowania antykoncepcji hormonalnej.

  • Brak miesiączki

Jednym z najbardziej oczywistych znaków ciąży jest brak spodziewanej miesiączki. Chociaż tabletki antykoncepcyjne mogą czasami powodować nieregularne cykle, całkowity brak miesiączki w czasie przerwy na tabletki placebo może wskazywać na ciążę.

  • Test ciążowy

Najpewniejszym sposobem na potwierdzenie ciąży jest wykonanie testu ciążowego. Kupisz go w aptece lub drogerii. W przypadku pozytywnego wyniku, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem.

Czy podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych są dni płodne?

Jednym z głównych pytań, jakie mogą Ci się nasuwać, jeśli stosujesz tabletki antykoncepcyjne, jest to, czy w trakcie ich przyjmowania występują dni płodne. Pigułki są zaprojektowane tak, aby zapobiegać owulacji, co oznacza, że w teorii dni płodne nie powinny występować.

Kiedy nie działają tabletki antykoncepcyjne? Co wpływa na ich skuteczność?

Jak już wspomniałam, tabletki antykoncepcyjne są jedną z najbardziej skutecznych metod zapobiegania ciąży. Istnieją jednak pewne sytuacje, w których ich efektywność może być zmniejszona. Oto czynniki, które mogą wpływać na skuteczność tabletek antykoncepcyjnych:

  • Pominięcie tabletki

Jednym z najczęstszych powodów obniżenia skuteczności tabletek jest pominięcie jednej lub więcej dawek. Szczególnie krytyczne jest pominięcie tabletki w pierwszym tygodniu stosowania nowego opakowania. W ulotce leku znajdziesz instrukcje dotyczące postępowania w przypadku pominięcia dawki leku w danym tygodniu.

  • Błędy w dawkowaniu

Niewłaściwe stosowanie tabletek, na przykład:

  • rozpoczynanie pierwszego opakowania momencie innym, niż pierwszy dzień miesiączki,
  • rozpoczynanie kolejnego, nowego opakowania niezgodnie z ulotką (która zaleca 7 dniową przerwę lub przyjęcie 7 tabletek placebo),
  • nieregularne przyjmowanie dawek,

może zwiększać ryzyko ciąży.

  • Interakcje z lekami

Niektóre leki i suplementy diety mogą wchodzić w interakcje z tabletkami antykoncepcyjnymi, zmniejszając ich skuteczność. Należą do nich niektóre antybiotyki, leki przeciwpadaczkowe i ziołowe suplementy, jak np. dziurawiec.

Ponadto, substancje stosowane w leczeniu zaburzeń w pracy układu pokarmowego, jak np. niektóre leki przeciwzakrzepowe czy leki na zgagę, mogą zmieniać wchłanianie lub metabolizm pigułek.

Z uwagi na wspomniane ryzyko, zawsze należy poinformować lekarza lub położną, która przepisuje antykoncepcję o wszystkich przyjmowanych substancjach. Dodatkowo, warto zapoznać się z ulotką dołączoną do opakowania leku.

  • Zaburzenia żołądkowo-jelitowe

Wymioty i biegunka mogą również wpływać na skuteczność antykoncepcji hormonalnej. Jeśli wystąpią w ciągu kilku godzin od przyjęcia tabletki, organizm może nie zdążyć w pełni wchłonąć hormonów, co obniży skuteczność ochrony przed ciążą.

  • Choroby przewodu pokarmowego

Choroby takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, celiakia, czy zespół jelita drażliwego (IBS - ang. Irritable Bowel Syndrome) mogą wpływać na zdolność organizmu do prawidłowego wchłaniania składników odżywczych oraz leków, w tym tabletek antykoncepcyjnych. Zmiany w błonie śluzowej jelit, które towarzyszą tym chorobom, mogą ograniczać absorpcję hormonów zawartych w tabletkach. Jeśli cierpisz na zaburzenia wchłaniania, rozważ zastosowanie innej metody antykoncepcji, jak np. plastry transdermalne, implant lub wkładka domaciczna.

Kobieta trzymająca tabletki antykoncepcyjne w dłoniach, a także tabletki antykoncepcyjne a ciąża
Czy na pigułkach można znajść w ciążę, czyli tabletki antykoncepcyjne a ciąża

Plamienie podczas brania tabletek antykoncepcyjnych

Plamienie między miesiączkami (tzw. śródcykliczne) jest stosunkowo powszechnym zjawiskiem u kobiet stosujących doustną antykoncepcję, zwłaszcza w pierwszych miesiącach. Dlaczego tak się dzieje? Oto potencjalne przyczyny:

  • Adaptacja organizmu

W pierwszych kilku cyklach przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych, organizm może potrzebować czasu, aby dostosować się do nowego poziomu hormonów dyktowanego składem leku. W tym okresie plamienie jest reakcją normalną i zwykle ustępuje po kilku miesiącach stosowania tabletek.

  • Pominięcie dawki leku

Plamienie może również wystąpić jako reakcja na pominięcie tabletki. Organizm reaguje w ten sposób na nagłą zmianę poziomu hormonów.

  • Interakcje z innymi lekami

Niektóre leki mogą wpływać na skuteczność tabletek antykoncepcyjnych i obniżać ich wchłanianie, co prowadzi do wahań w stężeniu hormonów w organizmie, a w konsekwencji pojawia się plamienie.

  • Kiedy należy udać się do lekarza?

Choć sporadyczne plamienie zwykle nie stanowi powodu do zmartwień, warto skonsultować się z lekarzem, jeśli jest ono obfite, występuje przez dłuższy czas, lub jeśli towarzyszą mu inne objawy, takie jak ból w podbrzuszu, nieprzyjemny zapach wydzieliny, czy gorączka.

Aby zminimalizować ryzyko plamienia, ważne jest, aby przyjmować tabletki antykoncepcyjne dokładnie zgodnie z zaleceniami, o stałej porze każdego dnia.

Odstawienie tabletek antykoncepcyjnych w kontekście planowania ciąży

Decyzja o odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych jest często pierwszym krokiem dla wielu kobiet, które planują zajść w ciążę. Po zaprzestaniu przyjmowania antykoncepcji hormonalnej, organizm zaczyna dostosowywać się do zmiany poziomu hormonów, co prowadzić  może do szybkiego powrotu do płodności. Jednak dla niektórych kobiet ten proces może zająć więcej czasu.

Większość z nas doświadcza wznowienia owulacji i powrotu do naturalnego cyklu miesiączkowego krótko po zrezygnowaniu ze stosowania tabletek. Dla niektórych może to oznaczać możliwość zajścia w ciążę już w pierwszym cyklu po odstawieniu antykoncepcji, podczas gdy inne kobiety mogą potrzebować kilku miesięcy, aby ich cykl się unormował.

Obserwowanie swojego organizmu po odstawieniu pigułek jest bardzo ważne w kontekście planowania ciąży. Może bowiem pomóc w identyfikacji dni płodnych, a zatem zwiększyć szanse na zajście w ciążę. Jest to również dobry moment na przyjęcie zdrowych nawyków, które mogą przyczynić się do poprawy ogólnego zdrowia i przygotowania organizmu na poczęcie. Warto więc skupić się na takich aspektach, jak: zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna i unikanie szkodliwych substancji (papierosy, alkohol, narkotyki).

Ciąża mnoga i antykoncepcja w ciąży

Istnieje wiele pytań i mitów związanych z ciążą mnogą oraz stosowaniem antykoncepcji hormonalnej. W kontekście planowania rodziny, istotne jest zrozumienie, jak te aspekty mogą wzajemnie na siebie wpływać.

Ciąża mnoga najczęściej jest wynikiem naturalnych czynników genetycznych. Jednak po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych może dojść do zjawiska zwanego podwójną owulacją. Oznacza to, że w jednym cyklu miesiączkowym w obu jajnikach dojrzewają komórki jajowe. Podwójna owulacja może zatem zwiększyć prawdopodobieństwo zajścia w ciążę bliźniaczą, ponieważ dwa jajeczka mogą być zapłodnione w jednym cyklu. Jest to jednak zjawisko stosunkowo rzadkie. Aby się przed nim uchronić, po odstawieniu tabletek warto stosować inne metody ochrony przed ciążą, jak choćby prezerwatywy.

W przypadku kiedy kobieta kontynuowała przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych nie zdając sobie sprawy z ciąży, ważne jest, aby natychmiast przerwać ich stosowanie i skonsultować się z lekarzem. Chociaż większość badań sugeruje, że krótkotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej w ciąży nie powinno mieć negatywnego wpływu na rozwijający się płód, zawsze należy skontrolować obecność ewentualnych powikłań.

Bibliografia:

  1. Simmons KB, Haddad LB, Nanda K, Curtis KM. Drug interactions between non-rifamycin antibiotics and hormonal contraception: a systematic review. Am J Obstet Gynecol. 2018 Jan;218(1):88-97.e14.
  2. Nanda K, Stuart GS, Robinson J, Gray AL, Tepper NK, Gaffield ME. Drug interactions between hormonal contraceptives and antiretrovirals. AIDS. 2017 Apr 24;31(7):917-952.
  3. Speroff, L., & Darney, P. D. (2008). "A Clinical Guide for Contraception" (5th ed.). Lippincott Williams & Wilkins.
  4. World Health Organization. (2015). "Medical eligibility criteria for contraceptive use" (5th ed.).
ikona podziel się Przekaż dalej