Test obciążenia glukozą w ciąży - co trzeba wiedzieć?

Badanie cukru w ciąży

Ciąża to okres, w którym wykonuje się dosyć dużo badań. Mają one na celu sprawdzenie, czy nasz organizm prawidłowo funkcjonuje, a ciąża prawidłowo się rozwija. Jednym z badań, które wykonuje się już we wczesnej ciąży jest badanie glukozy we krwi.

Badanie glukozy w ciąży odbywa się według schematu ustalonego przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników oraz Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Schemat różni się w zależności od tego, czy kobieta ciężarna posiada czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej, czy też nie.

W którym tygodniu ciąży wykonuje się test obciążenia glukozą? Kobietom, u których stwierdza się występowanie czynników ryzyka cukrzycy ciążowej, położna lub lekarz prowadzący ciążę zleca wykonanie testu obciążenia glukozą w trakcie pierwszej wizyty. Jeśli wynik testu jest prawidłowy, to powtarza się go pomiędzy 24, a 28 tygodniem ciąży. Jeśli wynik jest nieprawidłowy - stwierdza się cukrzycę ciążową.

Kobietom, u których nie stwierdza się występowania czynników ryzyka cukrzycy ciążowej, położna lub lekarz prowadzący ciążę zleca wykonanie badania stężenia glukozy we krwi na czczo. Jeśli wynik badania jest prawidłowy, to super – wtedy kolejne badanie będzie miało miejsce pomiędzy 24, a 28 tygodniem ciąży i będzie to test obciążenia glukozą. Natomiast jeśli wynik stężenia glukozy jest nieprawidłowy, to w zależności od jego wyniku wykonać należy:

• ponownie badanie stężenia glukozy na czczo (w przypadku, kiedy wynik badania glukozy na czczo wynosił powyżej 125 mg/dl), albo
• test obciążenia glukozą (w przypadku, kiedy wynik badania glukozy na czczo wynosił 92 – 125 mg/dl).

Czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej

Czynnikami ryzyka cukrzycy ciążowej są:

• cukrzyca ciążowa występująca w poprzednich ciążach,
• wiek kobiety ciężarnej powyżej 35 roku życia,
• nadciśnienie tętnicze zdiagnozowane przed ciążą,
• nadwaga lub otyłość,
• liczne wcześniejsze porody,
• urodzenie dziecka z masą urodzeniową powyżej 4000 gramów,
• urodzenie dziecka z wadą rozwojową,
• zgony wewnątrzmaciczne w wywiadzie,
• zespół policystycznych jajników (PCOS),
• rodzinny wywiad w kierunku cukrzycy typu 2.

Test obciążenia glukozą

Przeprowadzany w trakcie ciąży doustny test obciążenia glukozą zwany również bywa jako krzywa cukrowa, próba glukozowa w ciąży, test OGTT w ciąży czy glukoza z obciążeniem w ciąży. Te wszystkie nazwy oznaczają to samo badanie – doustny test obciążenia glukozą.

Test ten polega na wypiciu 75 g. glukozy oraz oznaczeniu stężenia tego cukru w naszym organizmie po godzinie oraz po dwóch od jej wypicia. Picie glukozy przed badaniem krwi pozwala na zbadanie, jak organizm radzi sobie z nagłym obciążeniem go glukozą.

Jak wygląda badanie? Jak zrobić test obciążenia glukozą w ciąży?

• Test zaczyna się od pierwszego pobrania krwi – badamy stężenie glukozy na czczo. Zazwyczaj mierzony jest wtedy również poziom cukru z palca za pomocą glukometru.
• Następnie musimy wypić 75 g. glukozy rozpuszczonej w wodzie.
• Po wypiciu glukozy siedzimy i czekamy przez godzinę na kolejne pobranie krwi.
• Minęła pierwsza godzina – to czas na kolejne pobranie krwi.
• Po pobraniu znowu czekamy godzinę na kolejne pobranie krwi.
• Po dwóch godzinach od wypicia glukozy następuje ostatnie już pobranie krwi.
• Po pobraniu krwi test jest zakończony i można wrócić do domu.

Roztwór glukozy to nic innego jak glukoza w proszku, która zostaje rozpuszczona w odpowiedniej ilości wody. Istnieją również glukozy smakowe, na przykład o smaku cytryny czy truskawki. Warto wcześniej zadzwonić do punktu pobrań czy przychodni i zapytać, czy placówka ta posiada glukozę dla swoich pacjentów, czy też należy samemu ją wcześniej wykupić i ze sobą przynieść.

Ile trwa badanie glukozy w ciąży? W trakcie wykonywania testu OGTT, należy przebywać w miejscu, w którym badanie się odbywa (czyli punkt pobrań lub przychodnia). Spędzimy tam około 2 godziny, dlatego warto zabrać ze sobą książkę, krzyżówki, słuchawki czy cokolwiek innego, co umili nam ten czas. Aby wynik był wiarygodny, po wypiciu roztworu glukozy należy oczekiwać na kolejne pobrania w pozycji siedzącej lub leżącej. Do momentu ostatniego pobrania nie wolno jeść, pić żadnych płynów ani wykonywać aktywności fizycznej.

Roztwór glukozy należy wypić w całości w ciągu maksymalnie 5 minut. Zdarza się, że niektóre osoby po wypiciu glukozy wymiotują. W tym przypadku test jest niestety nieważny i trzeba go powtórzyć innego dnia. Wymioty po wypiciu glukozy występują rzadko, jednak warto jest mieć świadomość, że tak się może zdarzyć.

Przygotowanie do badania

Test na obciążenie glukozą w ciąży wykonujemy pomiędzy 24, a 28 tygodniem ciąży. W niektórych przypadkach wykonuje się go wcześniej – co zostało opisane wyżej.

Badanie należy wykonywać wtedy, kiedy jesteśmy zdrowi. Nie należy wykonywać go w trakcie trwania infekcji czy antybiotykoterapii, gdyż wynik mógłby nie być miarodajny.

Czego nie jeść przed badaniem glukozy w ciąży? Aby wynik badania był wiarygodny, ostatni posiłek powinien być spożyty minimum 8 godzin prze pobraniem krwi. Prawidłowe przygotowanie do badania powinno mieć miejsce już na kilka dni przed. Zaleca się, aby na 3 – 4 dni przed planowanym wykonaniem testu nie stosować żadnych niskokalorycznych i niskowęglowodanowych diet. Spożywane przez nas posiłki powinny zawierać węglowodany złożone, a nie węglowodany proste.

Na 3 dni przed badaniem zaleca się również odstawienie kawy i herbaty oraz innych napojów zawierających kofeinę. Oczywiście nie palimy ani nie pijemy alkoholu – zarówno przed badaniem jak i przez cały okres ciąży. Badanie wykonuje się w godzinach porannych.

Czy przed badaniem glukozy w ciąży można pić wodę?

Tak, przed badaniem z krwi, które wymaga bycia na czczo można wypić szklankę wody. Picie wody przed pobraniem krwi jest dosyć ważne i nawet zalecane, gdyż dzięki temu po pierwsze – większość z nas lepiej się czuje, a po drugie – nasze żyły są lepiej wypełnione, a dzięki temu pobranie krwi zazwyczaj przebiega sprawniej.

Jaki jest prawidłowy wynik krzywej cukrowej w ciąży?

Wynik badania obejmuje wynik stężenia glukozy we krwi na czczo, wynik stężenia glukozy po 1 godzinie od wypicia roztworu oraz wynik stężenia glukozy po 2 godzinach od wypicia roztworu.

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologów, cukrzycę ciążową rozpoznaje się wtedy, kiedy wynik testu obciążenia glukozą spełnia przynajmniej jedno z niżej wymienionych kryteriów:

• Stężenie glukozy we krwi na czczo wynosi 92 – 125 mg/dl
• Stężenie glukozy we krwi 60 minut po podaniu glukozy wynosi ≥ 180 mg/dl
• Stężenie glukozy we krwi 120 minut po podaniu glukozy wynosi 153 – 199 mg/dl

Jeśli wynik nie spełnia żadnego z powyższych kryteriów – wtedy jest prawidłowy, co oznacza, że nie stwierdza się cukrzycy ciążowej.

Cena badania

Jaka jest cena badania krzywej cukrowej? Koszt wynosi około 30 – 40 zł. Badanie to wykonane może być również bezpłatnie, w ramach NFZ.