Twardy brzuch w ciąży - położna wyjaśnia, co oznacza twardnienie brzucha

Przyczyny twardego brzucha na początku ciąży

Twardnienie brzucha we wczesnym okresie ciąży może być związane z powiększającą się macicą oraz rozciągającymi się więzadłami, które ją podtrzymują. Z dnia na dzień macica powiększa się, a napięcie mięśni brzucha oraz napięcie więzadeł może się zwiększać, co objawiać się może właśnie uczuciem twardszego brzuszka. Zwiększone napięcie mięśni obserwujemy również wtedy, kiedy dochodzi do zaburzeń równowagi elektrolitowej. Dlatego pamiętać należy o odpowiednim nawodnieniu oraz o odpowiedniej podaży magnezu, potasu oraz wapnia. Składniki te znajdują się na przykład w nasionach roślin strączkowych, w pełnoziarnistych produktach zbożowych, orzechach, suszonych owocach czy produktach mlecznych. Wszelkie martwiące nas objawy należy zgłaszać osobie prowadzącej ciążę. Czasami bywa tak, że wszelkie nieprawidłowości związane z rozwojem ciąży są wykluczone, że dbamy o prawidłowe nawodnienie organizmu oraz relaksację, a brzuch nadal często jest napięty. W tej sytuacji warto odwiedzić fizjoterapeutę uroginekologicznego. Specjalista ten zbada stan naszych mięśni oraz więzadeł, a także pomoże w rozluźnieniu zbyt napiętych struktur. Pokaże również ćwiczenia, które można wykonywać w domu.

Stawianie macicy, czyli skurcze

Macica już w trakcie ciąży przygotowuje się do porodu. Z tego względu już w pierwszej połowie ciąży pojawić się mogą niewielkie skurcze, które nazywa się falami Alvareza. Fale Alvareza charakteryzują się tym, że są delikatne, częste, a ich natężenie jest stałe. Najczęściej występują wieczorem lub po wykonaniu nagłego, gwałtownego ruchu i zazwyczaj ustępują po zmianie pozycji. Nie wszystkie ciężarne obserwują u siebie skurcze Alvareza. Czasami są one tak delikatne, że nie są przez kobiety odczuwalne. Skurcze te są normalną, fizjologiczną częścią ciąży.

Po 20. tygodniu ciąży wystąpić mogą mocniejsze skurcze, które nazywa się lub skurczami Braxtona – Hicksa (od nazwiska lekarza, który po raz pierwszy je opisał). Skurcze te są zdecydowanie bardziej nasilone i stanowią dalszy trening macicy przygotowujący ją do porodu. Ich występowanie również jest normalne i fizjologiczne w czasie ciąży. Podczas występowania tego rodzaju skurczy, kobieta ciężarna może odczuwać dyskomfort lub lekki ból. Bywa tak, że skurcze te nie są odbierane przez część kobiet jako ból ani dyskomfort, a jedynym objawem jest napięty, sztywny brzuch. Odczucia te opisywane są nierzadko jako brzuch twardy jak kamień. Skurcze Braxtona - Hicksa pojawiające się pod koniec ciąży nazywane są skurczami przepowiadającymi. W trakcie ich występowania zazwyczaj boli podbrzusze, a czasami pojawia się także ból w dolnym odcinku kręgosłupa. Skurcze te nie powodują skracania i rozszerzania się szyjki macicy, czyli nie powodują rozpoczęcia się porodu. Od skurczów porodowych różnią się tym, że się nie pojawiają się w równych odstępach czasowych lub z coraz bardziej intensywnym bólem. Nie towarzyszą im także inne objawy, które występują podczas porodu.

Wzdęcia

Ciąża to okres, kiedy wiele kobiet doświadcza dolegliwości, których przyczyną jest wzrost stężenia estrogenów oraz progesteronu. Jednym z nich są wzdęcia. Wzdęcia zazwyczaj objawiają się bólem pojawiającym się u góry brzucha - w nadbrzuszu. Często pojawia się również uczucie brzucha napompowanego jak balon. Aby złagodzić te dolegliwości, wspomagaj pracę układu pokarmowego poprzez spożywanie mniejszych objętościowo oraz lekkostrawnych posiłków. Unikaj produktów wzdymających takich jak: groch, fasola, kapusta czy napoje gazowane.

Zaparcia

Zaparcia to kolejna częsta ciążowa dolegliwość. Również spowodowana jest wzrostem stężenia hormonów, które powodują spowolnienie perystaltyki przewodu pokarmowego. W związku z tym dochodzi do wydłużenia czasu opróżniania żołądka. Jelita kurczą się wolniej, treści jelitowe przesuwają się wolniej i dłużej zalegają w jelitach. Wzrost stężenia progesteronu powoduje spowolnienie pasażu pokarmu przez jelito grube, a także zwiększone wchłanianie wtórne płynów z jelita grubego. Mechanizmy te przyczyniają się do powstawania zaparć, które zazwyczaj wiążą się z napięciem brzucha oraz jego bólem w okolicy pępka. Aby zminimalizować zaparcia oraz związane z nimi częste bóle brzucha, należy przede wszystkim pamiętać o piciu odpowiedniej ilości wody. Bardzo pomocnym składnikiem ograniczającym zaparcia jest błonnik. Do swojej diety warto zatem wprowadzić produkty takie jak: suszone śliwki, morele, świeże owoce i warzywa oraz produkty pełnoziarniste. Pomocne może być także spożywanie siemienia lnianego, kefirów i jogurtów naturalnych. Spróbować można również picia szklanki wody z miodem i/ lub cytryną na czczo. Sprawdź także ten artykuł: Jak przebiega poród naturalny – położna opowiada krok po kroku.

Przedwczesne oddzielenie łożyska

Sztywny i mocno napięty brzuch oraz towarzyszące mu objawy takie jak: uczucie niepokoju, bladość, krwawienie z dróg rodnych, a także ból brzucha świadczyć może o przedwczesnym oddzieleniu łożyska. Sytuacja ta jest groźna - przedwczesne odklejenie łożyska zagraża zdrowiu i życiu zarówno dziecka, jak i matki. Do oddzielenia się łożyska powinno dochodzić dopiero po urodzeniu się dziecka, w III okresie porodu. Jednak zdarzają się sytuacje (szacuje się, że w przypadku około 1% wszystkich ciąż), kiedy do oddzielenia łożyska dochodzi przedwcześnie. W przypadku zaobserwowania powyższych objawów nie można czekać, tylko należy od razu pilnie dostać się do szpitala, ponieważ w tym przypadku czas jest bardzo cenny. Do przedwczesnego oddzielenia łożyska dochodzi najczęściej po uprzednim upadku czy uderzeniu się w brzuch. Często przyczyną są również wypadki komunikacyjne. Nie wszystkie takie sytuacje wiążą się z konsekwencjami, jakimi jest na przykład przedwczesne oddzielenie łożyska, jednak warto wiedzieć, że jeśli takie wydarzenie miało miejsce, to należy być bardziej czujnym.

Co zrobić gdy twardnieje brzuch w ciąży?

Zastanówmy się najpierw co może być przyczyną twardniejącego brzucha. Jeśli przyczyną są wzdęcia lub zaparcia, starajmy się wprowadzić postępowanie, które będzie im zapobiegać – ważne jest odpowiednie nawodnienie, dieta bogata w błonnik, unikanie produktów wzdymających oraz częstsze jedzenie mniejszych objętościowo posiłków.

Jeśli twardy brzuch spowodowany jest skurczami macicy, wypróbować można sposoby na to, aby złagodzić ich nasilenie. Skurcze występują częściej wtedy, kiedy jesteśmy przemęczone. Być może organizm wysyła sygnał, żeby nieco zwolnić oraz przeznaczyć więcej czasu na relaks i odpoczynek. W przypadku często pojawiających się skurczów warto spróbować zrelaksowania się – może to dobry czas na czytanie, słuchanie muzyki czy medytację. Należy unikać sytuacji stresowych, ponieważ stres może wpływać na nadmierne napięcie mięśni. Warto wprowadzić codzienne ćwiczenia oddechowe. Najprostsze ćwiczenia oddechowe polegają spokojnym oddychaniu torem dolno – żebrowym. W tym celu połóż ręce na dolnych żebrach oraz weź spokojny oddech w dolne żebra tak, aby ręce razem z wdechem rozchodziły się na boki. Policz do pięciu, a następnie zrób spokojny, długi wydech. Powtarzaj te ćwiczenia kilka razy dziennie i zawsze wtedy, kiedy odczuwasz mocno napięty brzuch. Aby zadbać o dobrą kondycję naszego organizmu w trakcie ciąży naprawdę warto w trakcie ciąży być osobą aktywną fizycznie. Oczywiście jeśli nie istnieją do wykonywania tej aktywności fizycznej żadne przeciwwskazania. Aktywność fizyczna w okresie ciąży zalecana jest w zakresie umiarkowanym. Kobietom ciężarnym zaleca się pływanie, spacery czy jazdę na rowerku stacjonarnym. Warto wprowadzić do swojej dziennej rutyny ćwiczenia rozciągające lub spróbować jogi. Kolejnym elementem jest dbanie o nawodnienie. Skurcze występują częściej wtedy, kiedy nasz organizm jest odwodniony. Aby pomóc w zmniejszeniu uczucia twardnienia brzucha warto spróbować zmieniać i znaleźć pozycję, która przynosi rozluźnienie mięśni brzucha. Należy unikać długotrwałego siedzenia lub stania w jednej pozycji. W celu rozluźnienia napiętego brzucha, ale również innych okolic ciała warto zastosować ciepły prysznic lub ciepły okład (przydatny może okazać się termofor, ale tak samo wykorzystać można ciepły ręcznik).