Wizyta u dentysty w ciąży – na co szczególnie uważać?
Ciąża jest wyjątkowym czasem w życiu kobiety, kiedy musi szczególnie dbać o zdrowie swoje i swojego nienarodzonego maluszka. Opieka prenatalna zawiera w sobie kompleksową opiekę zdrowotną, sprawowaną przez specjalistów z wielu dziedzin, również stomatologii. Wizyta u stomatologa w ciąży przeraża cię pewnie podwójnie, ale nie masz się czego obawiać, jeżeli poinformujesz lekarza o swoim stanie. Jakie zabiegi stomatologiczne można wykonywać w ciąży? Czego nie można robić u dentysty w ciąży? Jakie są zalecane zabiegi dentystyczne w ciąży?
Z tego artykułu dowiesz się:
Dentysta w ciąży
Zacznijmy od jednego bardzo ważnego zdania – zabiegi dentystyczne w ciąży są nie tylko bezpieczne, ale są konieczne! Każda przyszła mama wykonuje wiele różnych badań, zmienia nawyki, przyjmuje leki i suplementy, a wszystko po to, aby w bezpieczny sposób przejść przez okres ciąży i zapewnić dziecku zdrowy rozwój w jej macicy. Czy jednak wiesz o tym, że twój maluszek może mieć próchnicę, jeżeli sama nie zadbasz o stan swoich zębów?
Ze względu na zmiany hormonalne, jakie zachodzą w twoim ciele w czasie ciąży, środowisko jamy ustnej jest bardziej narażone na namnażanie się szkodliwych drobnoustrojów. Dodatkowo częste podjadanie, zwłaszcza słodkich i kwaśnych produktów, odbija się negatywnie na kondycji twoich zębów. Sprawdź również artykuł: Lody w ciąży – czy można spożywać bezpiecznie lody w ciąży?
Ciąża, a zwłaszcza jej początek, w większości przypadków łączy się w porannymi nudnościami i wymiotami, a niestety kwas obecny w żołądku niszczy szkliwo zębów. Przewrót gospodarki hormonalnej w czasie ciąży może spowodować pojawienie się problemów z dziąsłami. O sposobach radzenia sobie z mdłościami w ciąży przeczytasz tutaj.
Według Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego nawet 90% kobiet ciężarnych doświadcza zapalenia dziąseł, a 12% dotyka zapalenie przyzębia. Zapalenie dziąseł polega na tym, że stają się one rozpulchnione, bardzo tkliwe, co utrudnia szczotkowanie, oraz mogą nawet krwawić. W takiej sytuacji ciężko porządnie umyć zęby, kiedy przy każdym ruchu szczoteczki czujesz ból – dentysta w ciąży poleca się.
Musisz mieć świadomość, że wizyta u stomatologa w ciąży jest niesamowicie ważna, zwłaszcza jeśli pojawiły się u ciebie jakiekolwiek dolegliwości, gdyż choroby przyzębia stanowią poważne ryzyko przedwczesnego porodu oraz małej masy urodzeniowej płodu.
Czy można leczyć zęby w ciąży?
Jak już wspominałam, zabiegi dentystyczne w ciąży są absolutnie wskazane dla dobra twojego i maluszka, jednak najbardziej korzystną sytuacją jest ta, kiedy poddasz się kompleksowemu leczeniu stomatologicznemu jeszcze przed zajściem w ciążę. Tę zasadę powinnaś zapamiętać – profilaktyka jest zawsze lepsza od leczenia.
Oto, czym trzeba zająć się przed ciążą:
- likwidacja ognisk infekcji – całkowite przeleczenie chorych zębów lub usunięcie w razie konieczności,
- usunięcie zmian próchnicowych przy użyciu długoterminowych plomb,
- ugaszenie stanów zapalnych dziąseł i błony śluzowej jamy ustnej,
- likwidacja złogów nazębnych,
- wprowadzenie odpowiednich nawyków dietetycznych i higienicznych.
Jak to jednak w życiu bywa, czasami ciąża pojawia się znienacka i co w takiej sytuacji zrobić? Udać się do stomatologa, aby mógł on ocenić stan zdrowia twojej jamy ustnej i zaplanować ewentualne leczenie lub wprowadzić cię w działanie profilaktyczne zapobiegające próchnicy, kwasowej erozji szkliwa oraz chorobom przyzębia.
Stomatolog we wczesnej ciąży – co zaleca się w pierwszym trymestrze ciąży?
Wizyta w gabinecie stomatologicznym w pierwszym trymestrze ciąży powinna polegać na kontroli i edukacji, gdyż w tym czasie zachodzi niesamowicie istotny proces tworzenia się organów u płodu (organogeneza), a niektóre stosowane leki mogą nieść wysokie ryzyko szkodliwego oddziaływania na ten proces.
We wczesnej ciąży skup się na działaniach profilaktycznych, które obniżą ilość bakterii próchnicotwórczych i ryzyko ich kolonizacji w jamie ustnej twojego dziecka:
- płukanie jamy ustnej specjalnym roztworem (zapytaj o najlepszy środek swojego lekarza),
- szczotkowanie zębów minimum dwa razy dziennie pastą z fluorem (łagodną),
- używanie miękkich szczoteczek, aby nie podrażniać wrażliwych dziąseł,
- korzystanie z gumy do żucia po każdym posiłku,
- usunięcie złogów nazębnych i aplikacja specjalnego lakieru na zęby przez specjalistę,
- zwracanie uwagi na dietę (ograniczenie kwaśnych i słodkich pokarmów) i higienę całej jamy ustnej,
- stosowanie specjalnych płukanek remineralizujących, aby zapobiec erozji szkliwa.
Leczenie zębów w ciąży
Zalecenia specjalistów wykazują, iż minimalna liczba wizyt w ciąży u stomatologa to dwie wizyty: około 4 miesiąca ciąży i pod koniec w 8 miesiącu. Najlepiej jednak zawitać do dentysty trzy razy, w każdym trymestrze, aby móc zapewnić pełną opiekę i edukację. Jeżeli zaistnieje sytuacja, w której twoje zęby będą wymagały leczenia – nie obawiaj się! Drugi trymestr jest tym najbezpieczniejszym na leczenie zębów w ciąży.
W drugim trymestrze ciąży twój organizm przyzwyczaił się już do zachodzących zmian związanych z ciążą, zakończyła się organogeneza, a ryzyko związane z porodem przedwczesnym jest bardzo niewielkie. W tym czasie opieka stomatologiczna polega na dalszych instruktażach i kontrolach jamy ustnej, usuwaniu złogów nazębnych oraz leczeniu.
Jeżeli kiedykolwiek poczujesz ból zęba lub jakąkolwiek inną dolegliwość jamy ustnej, nie wahaj się, tylko na spokojnie udaj się na wizytę do dentysty. Czy można leczyć zęby w ciąży? Owszem, można a nawet trzeba. Borowanie i plombowanie zęba w ciąży nie niesie za sobą żadnych konsekwencji, a lepiej zareagować wcześniej, niż czekać aż stan zęba pogorszy się do tego stopnia, że będzie wymagał większej interwencji.
Czy można leczyć kanałowo zęby w ciąży? Jeżeli zajdzie pilna potrzeba to tak, ale najlepiej zrobić to w drugim trymestrze ciąży lub poczekać do okresu poporodowego. Jednakże, jeżeli sytuacja tego wymaga to należy zdecydować się na leczenie, gdyż konsekwencje nieleczenia złego stanu uzębienia są znacznie gorsze.
Plombowanie zęba w ciąży jest bezpiecznym zabiegiem, ale musisz poinformować dentystę o ciąży, aby mógł odpowiednio dopasować leczenie do twojego stanu, przepisać właściwe leki i zastosować odpowiednie znieczulenie.
Wyrywanie zęba w ciąży nie jest przeciwskazane, jeżeli zajdzie taka potrzeba. Wyrywanie odbywa się w znieczuleniu miejscowym i trwa naprawdę chwilę. Zabieg można wykonać w drugim i trzecim trymestrze ciąży. Ból zęba wskazuje, że coś dzieje się z nim nie tak, więc lepiej szybko zareaguj, gdyż odkładanie leczenia może skutkować zaostrzeniem objawów i stanu zapalnego i koniecznością włączenia antybiotykoterapii, a lepiej byłoby tego uniknąć w czasie ciąży.
Niezależenie na jakim etapie ciąży się znajdujesz zadaniem twojego lekarza stomatologa jest zapewnienie ci jak największego komfortu podczas wizyty i tego możesz się sama domagać. Czas zabiegu powinien być jak najkrótszy, musisz mieć możliwość zmiany pozycji (zwłaszcza w III trymestrze, kiedy najlepszą dla ciebie pozycją jest ta na lewym boku), możliwość korzystania z toalety w trakcie zabiegu i możliwość skorzystania ze znieczulenia.
Znieczulenie u dentysty w ciąży
Jeżeli obawiasz się wizyty u stomatologa ze względu na brak znieczulenia, to rozwieję twoje wątpliwości – znieczulenie u dentysty w ciąży jest jak najbardziej stosowane. Stomatolog ma za zadanie zająć się tobą, ale nie kreować stresujących sytuacji. Skorzystanie ze znieczulenia pomoże ci przetrwać najtrudniejsze momenty wizyty.
Omówmy sobie teraz, jakie znieczulenie jest dla ciebie dostępne w gabinecie dentysty. Do znieczulenia miejscowego za bezpieczną w okresie ciąży i karmienia piersią uznaje się lidokainę. Ten środek używany jest również w szpitalu w trakcie opatrywania ran krocza lub przed nacięciem krocza. O uniknięciu nacięcia krocza przeczytasz w artykule: Masaż krocza przed porodem – położna wyjaśnia krok po kroku.
Aby ryzyko powikłań znieczulenia miejscowego obniżyć do minimum, stosuje się leki ze środkami obkurczającymi naczynia, dzięki czemu opóźnione jest wchłanianie leku, zwiększa się jego skuteczność i wydłuża się czas działania efektu znieczulenia.
W gabinecie stomatologicznym korzysta się również ze specjalnego gazu – podtlenku azotu, który wprowadza pacjenta w lekki stan sedacji. Ciężarna może skorzystać z podtlenku azotu w drugim i trzecim trymestrze ciąży, jeżeli znieczulenie nie trwa dłużej niż 30 minut. Ten sam gaz używany jest na sali porodowej jako znieczulenie do porodu.
Niezależenie na jakie znieczulenie się zdecydujesz, pamiętaj, aby poinformować najpierw stomatologa o ciąży i twoim samopoczuciu, aby mógł odpowiednio dobrać środki przeciwbólowe i sposób leczenia. Nie bój się gabinetu stomatologicznego i nigdy nie czekaj, aż coś zacznie się dziać z twoimi zębami – zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć.
BIBLIOGRAFIA:
- E. Pels, A. Kobylińska, M. Kukurba-Setkowicz, A. Szulik, R. Chałas, Profilaktyka stomatologiczna i postępowanie lecznicze u kobiet w ciąży. Stanowisko grupy roboczej ds. profilaktyki stomatologicznej u kobiet w ciąży Polskiego Oddziału Sojuszu dla Przyszłości Wolnej od Próchnicy, Nowa Stomatologia, 2018, 23(4), str. 159–165.
- A. Kobylińska, Opieka stomatologiczna w ciąży? Stan wiedzy polskich dentystów i ginekologów oraz czynniki wpływające na wiedzę na temat postępowania stomatologicznego w ciąży, New Medicine, 2019.
- https://proortodont.pl/porady-ekspertow/kobieta-w-ciazy-u-stomatologa/ dostęp: 29.11.2023 r.
- https://www.pbkm.pl/pregnancy-zone-2/jak-dbac-o-siebie-w-ciazy/ciaza-a-dentysta dostęp: 29.11.2023 r.