Wysoki cukier na czczo w ciąży - jak go obniżyć bez leków?

Cukrzyca ciążowa

Zgodnie z definicją, cukrzyca ciążowa jest zaburzeniem tolerancji węglowodanów, które po raz pierwszy rozwinęło się (lub zostało zdiagnozowane) w trakcie ciąży. Częstość występowania cukrzycy ciążowej w Polsce waha się pomiędzy 3, a 12%.

Przyczyna cukrzycy ciążowej jest złożona. Związana jest z zaburzeniem wydzielania insuliny – hormonu obniżającego poziom cukru we krwi. W trakcie ciąży dochodzi do insulinooporności, czyli zmniejszonej wrażliwości tkanek na insulinę. Jednak u większości kobiet dochodzi w zamian za to do zwiększonej produkcji insuliny. Natomiast u kobiet z cukrzycą ciążową produkcja insuliny jest na niższym poziomie, w związku z czym dochodzi do hiperglikemii, czyli zbyt wysokiego poziomu glukozy we krwi.

Znane są czynniki, które nasilają insulinooporność. Zaliczamy je również do czynników ryzyka wystąpienia cukrzycy w trakcie ciąży. Czynnikami tymi są między innymi:

• Nadwaga lub otyłość
• Mała aktywność fizyczna,
• Nadciśnienie tętnicze,
• Ciąża po 35 roku życia.

Rozpoznawanie cukrzycy ciążowej

Jakie są normy cukru w ciąży? Pierwsze badanie w kierunku cukrzycy w ciąży zlecane jest przez położną lub lekarza już na początku ciąży. W przypadku kobiet nieposiadających czynników ryzyka cukrzycy ciążowej jest to badanie glukozy na czczo z krwi, którego wynik nie powinien przekraczać 92 mg/dl.

Cukrzyca ciążowa zazwyczaj rozwija się w II trymestrze ciąży, dlatego też wtedy wykonuje się test przesiewowy w kierunku cukrzycy, jakim jest test obciążenia glukozą. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologów, cukrzycę ciążową rozpoznaje się wtedy, kiedy wynik testu obciążenia glukozą spełnia przynajmniej jedno z niżej wymienionych kryteriów:

• Stężenie glukozy we krwi na czczo wynosi 92 – 125 mg/dl
• Stężenie glukozy we krwi 60 minut po podaniu glukozy wynosi ≥ 180 mg/dl
• Stężenie glukozy we krwi 120 minut po podaniu glukozy wynosi 153 – 199 mg/dl

Jak obniżyć poranny cukier?

Podstawowym leczeniem cukrzycy ciążowej jest odpowiednia dieta, która ma na celu utrzymywanie poziomu glukozy we krwi na czczo na poziomie 70 – 90 mg/dl oraz poniżej 140 mg/dl w 1 godzinie po posiłkach. Oprócz diety cukrzycowej bardzo ważna jest aktywność fizyczna. Dieta oraz aktywność fizyczna jest wystarczającym sposobem leczenia około 80% przypadków.

Zalecenia dietetyczne dla kobiet z cukrzycą ciążową są następujące:

• Węglowodany powinny stanowić 40 – 50%
• Białko powinno stanowić 30%
• Tłuszcze powinny stanowić 20 – 30%

Jak obniżyć cukier na czczo w ciąży? Aby poziomu cukrów był utrzymywany na prawidłowym poziomie, bardzo ważne jest spożywanie odpowiedniej jakości węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym. Kobiety z cukrzycą powinny jeść 3 główne posiłki: śniadanie, obiad i kolację oraz 3 mniejsze posiłki: drugie śniadanie, podwieczorek i druga kolacja.

Owoce i warzywa to ważny element naszej codziennej diety. W przypadku cukrzycy ciążowej bardzo ważne jest kontrolowanie rodzaju jedzonych owoców. Niektóre z nich zawierają dużą ilość fruktozy, która znacznie podwyższa poziom glukozy we krwi, dlatego powinno się ich unikać.

Zaleca się wybieranie owoców, których indeks glikemiczny nie przekracza 50. Dodatkowo zaleca się spożywanie owoców w surowej, nieprzetworzonej postaci, gdyż taka postać zawiera najwięcej błonnika, który odgrywa dużą rolę w metabolizmie cukrów. Dodatkowo, przerabianie owoców – ich przecieranie czy gotowanie sprawia, że znajdujący się w nich glukoza staje się lepiej dostępna dla naszego organizmu, co jest niekorzystne. Lepiej zatem zjeść surowe jabłko czy pomarańczę niż wypić sok, nawet ten świeżo wyciskany.

Jedzenie owoców dobrze jest połączyć z innym produktem zawierającym białko lub tłuszcz. Owoców nie należy jeść wieczorem. Wtedy dla naszego organizmu bardziej korzystne są węglowodany złożone. Przykładem korzystnych owoców dla kobiet z cukrzycą ciążową są: maliny, truskawki, jagody, porzeczki, jabłka, grejpfrut, agrest, wiśnie, nektarynki czy jeżyny. Należy starać się unikać owoców zawierających duże ilości cukru, a więc owoców takich jak banany, winogrona czy figi.

Dlaczego cukier na czczo jest wysoki w ciąży?

Dla prawidłowego poziomu cukru na czczo bardzo ważne jest, aby ostatni posiłek w ciągu dnia był spożywany tuż przed pójściem spać. W trakcie ciąży dochodzi tak zwanego przyspieszonego głodzenia, dlatego posiłki powinny być przez nas częściej niż poza okresem ciąży.

Dzięki spożywaniu ostatniego posiłku tuż przed snem unikamy dłuższej przerwy pomiędzy kolejnymi posiłkami. Zbyt długa przerwa nocna bez jedzenia może powodować wystąpienie nocnej hipoglikemii oraz może być przyczyną zbyt wysokiego cukru na czczo kolejnego dnia rano.

Co jeść na noc, aby mieć niski cukier rano w ciąży?

Ostatni spożywany przez nas posiłek powinien stanowić naszą drugą kolację, być lekkim i niezbyt dużym posiłkiem. Powinien zawierać około 25 g węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym lub produkty zawierające skrobię oporną. Zjedzenie posiłku, który zamiast węglowodanów w głównej mierze składać się będzie z białka i tłuszczu sprawi, że wyrzut glukozy nastąpi dopiero po kilku godzinach, co może skutkować wysokim cukrem na czczo.

Jak zbić poziom cukru?

Aby utrzymywać właściwy poziom cukru, należy być konsekwentnym w swojej diecie. Posiłki powinny być jedzone częściej, lecz w mniejszych porcjach i najlepiej w równych odstępach czasowych. Pamiętać należy o spożywaniu produktów bogaty w błonnik, który stabilizuje poziom cukru. Należy pamiętać także o prawidłowym nawadnianiu.

Bardzo ważnym elementem jest aktywność fizyczna oraz utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Kobiety ciężarne nie posiadające przeciwwskazań powinny uprawiać umiarkowaną aktywność fizyczną – spacery, pływanie, jazda na rowerze, joga czy ćwiczenia aerobowe. Zaleca się wykonywanie aktywności fizycznej przez większość dni w tygodniu, 30 minut dziennie (minimalnie 150 minut tygodniowo). W przypadku kobiet, które wcześniej nie uprawiały aktywności fizycznej, rekomenduje się rozpoczęcie od 10 minut aktywności fizycznej dziennie oraz stopniowe jej wydłużanie. Aktywność fizyczna przede wszystkim zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę, przez co łatwiej jest utrzymać prawidłowe stężenia glukozy.

Dieta oraz aktywność fizyczna jest wystarczającym sposobem leczenia 60-90% przypadków. W przypadku, kiedy leczenie dietą jest nieskuteczne i poziomy cukru we krwi są zbyt wysokie, konieczne jest wdrożenie leczenia, jakim jest insulinoterapia.

Insulina to lek, dzięki któremu można utrzymywać prawidłowe wartości cukrów. Insulina jest bezpieczna w okresie ciąży. Nie szkodzi dziecku i chroni je przed możliwymi konsekwencjami cukrzycy. Insulina występuje w formie zastrzyków podskórnych, jednak igły do wstrzyknięć insuliny są tak cienkie, że ukłucia prawie wcale nie są odczuwalne. Dawka ustalana jest indywidualnie. Wyróżnia się insulinę szybkodziałającą, którą podaje się na 15 minut przed posiłkiem oraz insulinę długodziałającą, którą podaje się codziennie o tej samej porze. Insulina na noc w ciąży to właśnie insulina długodziałająca, którą podaje się zwykle około 21 – 22.