Zakaz współżycia w ciąży - kiedy należy powstrzymać się od stosunku

Na początek - czy można kochać się w ciąży?

Zacznijmy od tego, czy w ogóle można kochać się w takim stanie, jakim jest ciąża. Odpowiedź brzmi- tak. Można kochać się w ciąży. Ciąża, sama w sobie, nie jest przeciwwskazaniem do współżycia. To, co może przeszkodzić w tym, by stosunek płciowy był niewskazany, nie musi pojawić się w każdej ciąży i u każdej osoby - są to konkretne przeciwwskazania do współżycia w ciąży, które pojawiają się w wyniku chorób lub innych czynników. Na przykład stanowczo przeciwwskazane jest współżycie w ciąży zagrożonej poronieniem lub porodem przedwczesnym. Kontrowersje dotyczące seksu w ciąży często wynikają z niewiedzy, a na forach internetowych z pewnością też większość osób spotkało się np. z tłumaczeniem, że w ciąży można uszkodzić dziecko podczas stosunku – dlaczego jest to nieprawdą?

Czy można uszkodzić dziecko w brzuchu podczas stosunku?

Początek ciąży, szczególnie pierwszej, daje wiele pytań, co do tego, czego nie powinno się robić, by nie zaszkodzić dziecku. Natomiast istnieje pogląd wśród pewnego procenta społeczeństwa, że podczas seksu uszkodzi się dziecko. Pełne obaw są i kobiety i mężczyźni, a z obserwacji wynika, że jednak więcej mężczyzn niż kobiet myśli, że penis może uszkodzić dziecko w trakcie stosunku. Brak znajomości podstawowej anatomii, w zasadzie nauczanej w szkole podstawowej na przyrodzie/ biologii, może skutkować całkowicie niepotrzebną rezygnacją ze współżycia w ciąży lub obawami z tym związanymi.

Dziecko rozwija się w brzuchu kobiety, a konkretniej w jej macicy, która w trakcie ciąży rośnie - początek ciąży to lokalizacja poniżej spojenia łonowego, potem coraz wyżej aż do pępka, a później – już w końcówce ciąży, macica sięga aż pod żebra. Kiedy ma miejsce zwykły stosunek płciowy to penis znajduje się tylko w obrębie pochwy, nigdzie indziej. A pochwa odgraniczona jest od macicy jeszcze taką strukturą jak szyjka macicy – jest to kilkucentymetrowa „rurka”, taki korytarz, pomiędzy pochwą a macicą. Szyjka macicy ma kształt przypominający walec, który w środku ma przez całą długość wąski otwór – dzięki temu przez szyjkę macicy mogą przemieszczać się plemniki w fazie okołoowulacyjnej – wtedy szyjka otwiera się nieco i umożliwia tym małym komórkom wejście dalej. Szyjka macicy chroni kobietę przed większością infekcji – te, które są w pochwie nie przechodzą w większości do macicy. Śluz obecny w kanale szyjki w pewnym stopniu pełni rolę ochronną przeciw infekcjom, ale też  pomaga plemnikom wejście i dostanie się do komórki jajowej (faza okołoowulacyjna), ale też zagradza wejście (fazy niepłodne – między miesiączką a okresem okołoowulacyjnym oraz po owulacji).

Szyjka macicy jest niezwykle ważną strukturą, więcej o szyjce znajdziesz w tym artykule.

Szyjka macicy ma wyjątkową możliwość rozwarcia się bardzo szeroko, ale tylko w momencie, gdy dochodzi do porodu. Kanał szyjki wtedy rozszerza się znacznie, dzięki czemu możliwe jest urodzenie dziecka drogą pochwową. W wyjątkowych wypadkach, gdy szyjka nie chce się rozwierać, koniecznie jest wykonanie cesarskiego cięcia. Nie ma możliwości podczas stosunku płciowego, by był kontakt między dzieckiem w macicy, a penisem mężczyzny, co często niestety można przeczytać na forach internetowych lub portalach społecznościowych. Szyjka macicy chroni wnętrze macicy przed wszystkim, co znajduje się w pochwie, łącznie z większością zakażeń. Nie można więc uszkodzić dziecka w brzuchu podczas stosunku.

Przeciwwskazania do współżycia w ciąży

Przeciwwskazania do współżycia w ciąży obejmują m.in.

W I trymestrze ciąży (początek ciąży):

• Krwawienie podczas lub po stosunku
• Krwiak znajdujący się w pobliżu trofoblastu, widziany w USG (w pierwszych tygodniach)
• Infekcja w pochwie, duża infekcja pęcherza moczowego
• Zagrożenie poronieniem (współżycie w ciąży zagrożonej nie jest wskazane, przynajmniej na czas, gdy istnieje zagrożenie)

Spójrz, co może zwiastować krwawienie na początku ciąży oraz jakie są możliwe przyczyny krwawień w ciąży.

W II i III trymestrze ciąży:

• Infekcja w drogach rodnych, ale też częste nawracające infekcje
• Krwiak znajdujący się w pobliżu kosmówki/ łożyska stwierdzony w USG, będący pozostałością po nieznacznym odklejeniu łożyska
• Łożysko przodujące (zakaz współżycia w ciąży – duże ryzyko krwawień)
• Krwawienie z dróg rodnych
• Skrócenie się szyjki macicy poniżej 25mm, niewydolność szyjki macicy
• Nadmierna czynność skurczowa macicy, często twardniejący brzuch (podniecenie, orgazm mogą wywołać nasilenie skurczów, nawet początek porodu przed czasem)
• Zagrożenie poronieniem/ porodem przedwczesnym (współżycie w ciąży zagrożonej jest przeciwwskazane)
• Odpływanie płynu owodniowego

Sprawdź, co oznacza łożysko przodujące i kiedy występuje oraz jak rozpoznać odklejanie się łożyska.

Przeciwwskazania do współżycia w ciąży na każdym jej etapie są związane z szeroko pojętymi infekcjami w okolicy narządów płciowych, ale tez jakimikolwiek dolegliwościami, objawami, chorobami, zagrożeniami, które mogą narazić zdrowie lub życie dziecka. Zawsze warto pytać o to ginekologa prowadzącego ciążę lub położną prowadzącą ciążę. Pamiętajmy, że każdy przypadek każdej kobiety jest indywidualny.

Czy podczas seksu można nabawić się infekcji pochwy?

Miejmy na uwadze, że stosunek płciowy – obojętnie czy w formie standardowej penetracji, czy w formie oralnej, czy tzw. pieszczoty z użyciem palców niestety podwyższa ryzyko przeniesienia infekcji. Zarówno palce jak i jama ustna partnera nie są wolne od bakterii czy grzybów (w zależności od stopnia zachowania higieny, dokładności mycia, stanu jamy ustnej, chorób itd.), dlatego stosunek oralny, ale też dotykanie mogą być wbrew pozorom najlepszą metodą na przeniesienie infekcji na kobietę. Kobieta powinna zwrócić uwagę, czy po stosunku z partnerem za każdym razem nie ma pogorszenia i czy nie zaczynają się niepokojące upławy, świąd, zaczerwienienie, ból itd.

Jeśli takie objawy są zauważalne i wciąż konieczne jest leczenie za leczeniem to należy wysłać partnera na wykonanie wymazu z cewki moczowej i/lub rowka zażołędnego. Samej też warto zrobić posiew wydzieliny z pochwy – dzięki temu wiadomo jaka bakteria/ grzyb jest przyczyną, jak duża jest kolonizacja i jakie leczenie celowane wdrożyć. Nie każda bakteria jest wrażliwa na każdy antybiotyk. Należy też poprawić jakość higieny przed stosunkiem (oboje partnerów) – zarówno umycie okolic narządów płciowych jak i rąk, dbanie o czystość pod paznokciami (pod paznokciami przenosi się najwięcej bakterii). Ponadto stan jamy ustnej partnera: nieleczone zęby i choroby przyzębia, brzydki zapach z ust, nalot na języku mogą być sygnałem, że partner powinien podjąć leczenie stomatologiczne (lub inne – zależy od objawów) i nie powinno się do tego czasu pozwalać na kontakty oralne. Jakakolwiek infekcja u partnera, czy to w obrębie narządów płciowych i nawet bezobjawowa, czy w jamie ustnej, może prowadzić do infekcji pochwy, cewki moczowej, a także pęcherza moczowego u kobiety. Zakaz współżycia w ciąży, ale też poza nią, obowiązuje do czasu wyleczenia obojga partnerów, o ile to mężczyzna przekazał infekcję kobiecie w jakikolwiek sposób.

W badaniach przeprowadzonych w ostatnich latach wynika, że infekcje bakteryjne dotyczą nawet do 41% ciężarnych. Co to oznacza, co mogą powodować?

Do czego może prowadzić infekcja bakteryjna

w ciąży	okołoporodowo i po porodzie
zwiększone ryzyko przedwczesnego pęknięcia i zapalenia błon płodowych infekcję płynu owodniowego uszkodzenia płodu obumarcie płodu	zwiększone ryzyko niskiej masy urodzeniowej noworodka poród przedwczesny zaburzenia rozwojowe w okresie noworodkowym, niemowlęcym i w dzieciństwie

To, że infekcja u kobiety daje nieprzyjemne objawy i w ciąży jest ograniczona ilość leków do stosowania to jedno. Natomiast istotną kwestią jest to, że każda infekcja niesie ryzyko przeniesienia jej na dziecko drogą wstępującą wyżej do macicy przez szyjkę. Szyjka co prawda chroni dziecko dość dobrze, ale nie zatrzymuje drobnoustrojów w 100%. Infekcja, jeśli jest nieleczona i/lub częsta i/lub bardzo rozprzestrzeniona i dojdzie do dziecka, może spowodować u niego powikłania wewnątrzmaciczne lub poporodowe.

Warto przeczytać o tym, jak wygląda infekcja intymna w ciąży i jakie są jej przyczyny oraz czy warto stosować płyn do higieny intymnej, a jeśli tak, to jaki?

Jakich pozycji w ciąży unikać?

W pierwszych tygodniach ciąży, jak również później - jeśli brzuch jest jeszcze niewystający, w miarę płaski - nie ma pozycji przeciwwskazanych. W późniejszych tygodniach ciąży należy unikać wszystkich pozycji, które powodują nacisk na brzuch, ale także pozycji, w których mogą nastąpić jakiekolwiek uszkodzenia mechaniczne lub kobieta może upaść. Wszelkich pozycji niewygodnych również należy unikać. Nie chodzi o to, że dziecko może być w jakikolwiek sposób podduszone, czy mogłoby się „potłuc”, ponieważ łożysko, które otacza dziecko, jak i wody płodowe chronią je przed wstrząsami, zapewniają dopływ krwi od mamy do łożyska przez pępowinę. Chodzi o to, by nie dopuścić do powstania stanów zagrożenia ciąży, ale też życia mamy i dziecka jak np. przedwczesne oddzielenie się łożyska, krwiak w okolicy łożyska itp.

Co ważne – od końca II trymestru należy wystrzegać się pozycji leżących na plecach (kiedy kobieta leży na plecach). Zakaz współżycia w ciąży na plecach obowiązuje, ponieważ duża macica jest już w stanie w taki sposób uciskać na żyłę główną dolną przyszłej mamy, że może zmniejszyć/zahamować przepływ krwi, co prowadzi do niedotlenienia mamy (utrata przytomności), ale też i przez to dziecka.