Pochwa po porodzie siłami natury – jakie zmiany zachodzą?

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Paulina AmbroziakDrukujUdostępnij

Jakie zmiany zachodzą w połogu?

Połóg to czas, kiedy twój organizm odwraca zmiany, do których zaszło w trakcie dziewięciu miesięcy ciąży i samego porodu. Cały ten okres trwa kilka tygodni i dzielimy go na:

• okres bezpośrednio po porodzie – pierwsze 24 godziny,
• wczesny połóg – obejmuje pierwszy tydzień po porodzie,
• późny połóg – okres od pierwszego do szóstego tygodnia po porodzie.

Pierwsza doba po porodzie wymaga zwiększonej obserwacji położnicy, gdyż mogą w tym czasie pojawić się powikłania poporodowe (np. rozkurczenie się macicy, krwotok) oraz powikłania związane ze znieczuleniem użytym do porodu lub cięcia cesarskiego.

Pierwszy tydzień jest najtrudniejszy, jeżeli chodzi o przystosowanie się do nowej sytuacji. Musisz nauczyć się współpracować z twoim małym człowiekiem, jak najbardziej ułatwić mu zapoznanie się ze światem zewnętrznym, a dodatkowo dbać o swoje dobre samopoczucie. W tym czasie mogą dokuczać ci jeszcze dolegliwości bólowe związane z porodem, a gospodarka hormonalna szaleje na karuzeli.

Przez kolejne tygodnie połogu sytuacja stabilizuje się pod względem fizycznym i emocjonalnym. W tym czasie toczą się tak zwane procesy inwolucyjne w twoich narządach rodnych – mówiąc prościej, wszystkie narządy wracają na swoje miejsce i do swoich prawidłowych rozmiarów.

Bezpośrednio po porodzie stężenia hormonów ciążowych – laktogenu łożyskowego hPL oraz gonadotropiny łożyskowej hCG – obniżają się. Około 11. dnia połogu stają się niewykrywalne w surowicy krwi. Jeżeli chodzi o progesteron to około drugiego tygodnia połogu jego stężenie wraca do normy. W przypadku estrogenów ich stężenie jest uzależnione od karmienia, lub nie, piersią.

Pierwsza miesiączka po porodzie może pojawić się już chwilę po połogu, jeżeli nie karmisz piersią. Termin ten wydłuża się nawet do 6 miesięcy, kiedy stosujesz się do zasad regularnego karmienia piersią. Pamiętaj jednak, każda sytuacja jest inna i w różnym momencie może pojawić się u każdej z nas owulacja. Więcej szczegółów na ten temat znajdziesz w artykule: Kiedy pojawia się pierwszy okres po porodzie?

Czy wiesz, że kobieca macica zwiększa swoją masę nawet dziesięciokrotnie w trakcie ciąży?! Chwilę po porodzie i po pierwszych łzach radości z powodu zobaczenia swojego maleństwa, mamy zauważają, jak bardzo zmniejszył im się brzuch. Po urodzeniu dziecka macica natychmiastowo obniża się do wysokości pępka i rozpoczyna proces obkurczania.

Każdego dnia długość macicy skraca się o koło 1 cm, aby po sześciu tygodniach połogu osiągnąć wielkość sprzed porodu. Waga macicy, która wynosi około 1 kg zmniejsza się do 100 g. Zwijaniu się macicy mogą, a wręcz powinny, towarzyszyć skurcze, szczególnie odczuwalne podczas karmienia, gdy wydziela się oksytocyna. Jeżeli są one bardzo bolesne, możesz wspomóc się środkami przeciwbólowymi. W trakcie tego procesu będziesz zauważać zmiany w wielkości twojego brzuszka z dnia na dzień. Więcej informacji na ten temat szukaj w artykule: Brzuch po ciąży – jak wygląda? Kiedy wraca do normy sprzed ciąży?

Zmianom ulega również szyjka macicy, która do porodu drogami natury musi się całkowicie zgładzić i rozewrzeć. W trakcie połogu ponownie przybiera kształt walca i powoli zamyka swoje wewnętrzne ujście. Zewnętrzne ujście będzie od tej pory miało kształt szparowaty, dzięki czemu można odróżnić kobiety rodzące fizjologicznie od tych, które przechodziły zabieg cięcia cesarskiego i nieródek.

Pochwa po porodzie siłami natury

Po porodzie naturalnym śluzówka pochwy jest cieńsza i skłonna do krwawień czy stanów zapalnych. Dlatego tak ważne jest, abyś w pierwszych dniach dbała o higienę miejsc intymnych bardziej niż kiedykolwiek. Zmiany hormonalne, zachodzące po porodzie, zaburzają mechanizmy samooczyszczania się pochwy, stąd zwiększone ryzyko infekcji.

Po porodzie produkcja śluzu szyjkowego jest opóźniona z powodu małej ilości estrogenów, których stężenie może wzrastać szybciej lub wolniej, w zależności od karmienia piersią. Wagina po urodzeniu dziecka jest zazwyczaj obolała, wrażliwa i sucha. Jeżeli środowisko wewnętrzne nie jest wystarczająco wilgotne, może to skutkować miejscowymi obrażeniami, bolesnym współżyciem oraz podatnością na zakażenia.

Okazuje się, że drobnocząsteczkowy kwas hialuronowy, który posiada właściwości bakteriostatyczne i wiążące wodę, idealnie wspomaga gojenie się błon śluzowych, także regenerację błony śluzowej pochwy po porodzie naturalnym.

Preparaty zawierające drobnocząsteczkowy kwas hialuronowy można zacząć stosować już po tygodniu od porodu, najlepiej wtedy, kiedy zostaną usunięte szwy z rany krocza. Pamiętaj, aby zadbać o czystość krocza i pochwy przed aplikacją preparatu.

W związku z niedoborem estrogenu i większym stężeniem prolaktyny podczas karmienia piersią, śluzówka pochwy jest bardzo cieniutka, pergaminowa i może dochodzić do uszkodzenia jej podczas próby stosunku płciowego. Ponieważ kobiety karmiące nie mogą przyjmować preparatów z estrogenami, kwas hialuronowy wydaje się idealnym rozwiązaniem problemu.

W Polsce możesz zakupić specjalne globulki dopochwowe bez recepty, które aplikuje się jedną na noc przez cały okres karmienia piersią. Dodatkowo podczas stosunku możesz skorzystać z żelu, który zadziała nawilżająco i poślizgowo – pamiętaj, że musi on zawierać kwas hialuronowy. Zapytaj farmaceutę o pomoc w wyborze odpowiednich preparatów.

Co można zrobić, gdy pochwa jest zbyt luźna?

Podczas przechodzenia główki płodu przez kanał rodny i rodzenia się całego dziecka dochodzi do rozciągania się pochwy. Wiele kobiet martwi się, czy pochwa po porodzie siłami natury wróci do swojego wcześniejszego stanu. Około trzeciego tygodnia połogu wagina po urodzeniu dziecka staje się niemal taka sama, jak przed porodem. Jednakże, wejście do pochwy najczęściej jest luźniejsze.

Tak zwana wiotkość pochwy jest dosyć powszechnym zjawiskiem u kobiet, które rodziły drogami natury. Ale, ale! Nie martw się na zapas! Możesz skorzystać z paru dostępnych rozwiązań tego problemu:

• ćwiczenia mięśni dna miednicy,
• laserowa rewitalizacja pochwy,
• plastyka pochwy po porodzie.

Przyjrzyjmy się dokładnie ćwiczeniom, które powszechnie znane są jako ćwiczenia mięśnia Kegla. Na pewno słyszałaś o nich na którymś etapie swojego życia – nic dziwnego, ponieważ ćwiczenia wzmacniające powinno wykonywać się już wcześniej, planując ciąże.

Mięśnie dna miednicy mają za zadanie podtrzymywać narządy w miednicy od dołu. Obejmują obszar od kości łonowej, aż do kręgosłupa, otaczając cewkę moczową, pochwę i odbyt. W okresie ciąży i w trakcie porodu dochodzi do rozciągania mięśni, które wspomogą twoje dziecko przy narodzinach, ale są przez to podatne na urazy.

Doktor Arnold Kegel jako pierwszy odkrył zbawienne działanie ćwiczeń mięśni dna miednicy, dzięki którym możesz liczyć na: łatwiejszy poród i powrót do formy po nim, satysfakcjonujące życie seksualne i mniejsze prawdopodobieństwo nietrzymania moczu czy wypadania narządów rodnych w przyszłości. Wzmocnione przed ciążą mięśnie mogą znacznie ułatwić dźwiganie powiększającej się macicy z płodem. Dzięki ćwiczeniom stają się one bardziej elastyczne, a więc pomogą ci w trakcie porodu, a ponad to, będą mniej narażone na urazy i szybciej wrócą do pierwotnego stanu.

Ważnym aspektem ćwiczeń mięśni Kegla jest nauczenie się świadomego rozluźniania i napinania mięśni. Podczas porodu takie kontrolowane rozluźnianie krocza zdecydowanie ułatwia urodzenie się główki dziecka i przyspiesza poród. Dzięki dodatkowej pracy nad tkankami krocza w ciąży możesz liczyć na poród bez pęknięcia czy urazów krocza. O przygotowaniu się do porodu przeczytasz więcej w artykule: Masaż krocza przed porodem – położna wyjaśnia krok po kroku.

W połogu możesz zacząć ćwiczenia już w pierwszej dobie, o ile twoje samopoczucie ci na to pozwala. Aby w pełni skorzystać z tych ćwiczeń, musisz trenować codziennie przez przynajmniej trzy miesiące po porodzie. Dzięki nim wejście do pochwy stanie się na nowo węższe, ustrzeżesz się przed nietrzymaniem moczu oraz unikniesz większych problemów z wypróżnianiem – tak, wzmacniasz równocześnie mięśnie odbytu.

Ta kobieca gimnastyka nie wymaga od ciebie żadnego dodatkowego sprzętu ani specjalnego miejsca. Ćwiczenia możesz wykonywać o każdej porze dnia, właściwie w każdym momencie. Cała praca polega na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni, około 30 – 40 powtórzeń dziennie. Możesz wyobrazić sobie, że podczas napinania mięśni podciągasz windę od krocza pod sam pępek, a rozluźniając je, opuszczasz windę z powrotem do parteru. Staraj się robić to świadomie i powoli.

Jeżeli ciężko ci jest zlokalizować odpowiednie mięśnie, to podczas oddawania moczu spróbuj zatrzymać wypływ. Poczujesz wtedy pracę mięśni, o które nam chodzi. Z tej porady skorzystaj jednorazowo, gdyż nie powinno się wielokrotnie wstrzymywać oddawania moczu, bo grozi to zapaleniem dróg moczowych.

Już po okresie połogu, ćwicząc regularnie, zauważysz różnicę. Efekty możesz sprawdzić, wkładając sobie dwa palce do pochwy i mocno je zaciskając lub po włożeniu tamponu, możesz spróbować go wypchnąć na zewnątrz. Jest moc, czyż nie?

Laserowa rewitalizacja pochwy

Kolejną metodą jest laserowa rewitalizacja pochwy. Do takiego zabiegu zgłaszają się głownie kobiety ze spadkiem napięcia i rozluźnieniem pochwy i po urazach pochwy w trakcie porodu, ale również kobiety w okresie menopauzy i walczące z wysiłkowym nietrzymaniem moczu. Jest to małoinwazyjna metoda leczenia, którą zaleca się wypróbować przed zabiegiem chirurgicznym, aby w najlepszym wypadku w ogóle go ominąć.

Tak zwane laserowe odmładzanie pochwy (LVR – ang. laser vaginal rejuvenation) ma za zadanie poprawić funkcjonowanie narządów rozrodczych i zrekonstruować tkanki. Efektem takiego zabiegu jest uniesienie tkanek krocza oraz zwężenie pochwy. Oddziałując na ściany pochwy specjalnym urządzeniem, powoduje się ich fototermiczne napięcie i obkurczenie.

Urządzeń laserowych jest kilka na rynku, jednak frakcyjny laser ablacyjny uzyskał akceptację w środowisku medycznym jako najbezpieczniejszy i najskuteczniejszy. Sesja laserowego odmładzania pochwy trwa około 10 – 20 minut i jest całkowicie bezbolesna. Pacjentki mogą poprosić o zastosowanie miejscowego znieczulenia, kiedy uczucie ocieplenia i pieczenia jest dla nich nie do wytrzymania. Sprawdź także ten artykuł: Ból pochwy w ciąży - przyczyny i możliwe konsekwencje.

Plastyka pochwy po porodzie

Ostatnią, inwazyjną metodą jest chirurgiczna plastyka pochwy. Tę metodę stosuje się, kiedy w trakcie porodu doszło do poważnych urazów, takich jak rozerwanie ściany pochwy, niekontrolowane rozerwanie krocza i zwieraczy odbytu, które pomimo natychmiastowego zaopatrzenia przez lekarza, powodują dysfunkcje narządów.

Na samym początku należy udać się na konsultację do lekarza, specjalizującego się w ginekologii plastycznej, aby omówić z nim zasadność i wielkość operacji. Termin takiego zabiegu wyznacza się na czas po zakończeniu miesiączki. Musisz zadbać o swoje strefy intymne, aby nie pojawiło się przed operacją żadne zakażenie, gdyż wyklucza to przeprowadzenie zabiegu. Z zaleceń lekarskich wynika, iż do szpitala musisz zgłosić się z wynikami tych oto badań:

• wymaz z pochwy,
• cytologia,
• morfologia krwi,
• układ krzepnięcia,
• HIV, HCV, antygen HBs.

Waginoplastyka trwa około 1,5 godziny i jest przeprowadzana zazwyczaj w znieczuleniu ogólnym. Sam zabieg polega na wycięciu nadmiaru tkanki z pochwy i połączeniu powstałych brzegów rozpuszczalnymi szwami. Przez około 2 miesiące po zabiegu należy unikać kąpieli w basenach, a nawet w domowej wannie. Po wygojeniu się rany pooperacyjnej wzrasta satysfakcja z seksu, zmniejsza się dyskomfort związany z suchością pochwy i obniża się ryzyko infekcji.

Bibliografia:

1. G. H. Bręborowicz, Położnictwo, tom 1, wydanie III, red. naukowa G.H. Bręborowicz, K. Czajkowski, Warszawa 2020.
2. J. Markowska, A. Markowska, R. Mądry, Ocena skuteczności stosowania Cicatridiny w procesie gojenia i reparacji szyjki macicy, pochwy i krocza – otwarte nierandomizowane badanie kliniczne, Ginekologia Polska, 2008, 79, str. 494–498.
3. T. Kościński, Położnicze uszkodzenia krocza i aparatu zwieraczowego odbytu. Sposoby leczenia rekonstrukcyjnego, Ginekologia Polska, 2014, 85, str. 624–628.
4. https://www.opiekaokoloporodowa.pl/artykul/trudnosci-w-pologu dostęp: 15.09.2023.
5. https://www.forumginekologii.pl/artykul/poprawa-jakosci-zycia-seksualnego-po-ciazy dostęp: 15.09.2023.
6. https://www.poradnikzdrowie.pl/ciaza-i-dziecko/przebieg-ciazy/cwicz-miesnie-kegla-to-inwestycja-na-lata-aa-8wDz-92Wm-CNfG.html dostęp: 15.09.2023.
7. https://www.forumginekologii.pl/artykul/laserowa-rewitalizacja-pochwy dostęp: 15.09.2023.