Fazy cyklu menstruacyjnego a ryzyko zajścia w ciążę

Cykl menstruacyjny składa się z kilku faz, a każda z nich wiąże się z występowaniem określonych zmian hormonalnych i fizjologicznych. U każdej kobiety cykl rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiączki (początek krwawienia) i trwa do dnia poprzedzającego kolejne miesiączkowanie. Średnia długość cyklu miesiączkowego wynosi 28 dni, ale może być również krótszy, bądź dłuższy – jest to sprawa indywidualna. Przez cały ten czas zachodzą w nas zmiany przygotowujące organizm na potencjalną ciążę.

Faza menstruacyjna (1-5 dzień cyklu):

  • Rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiączki, kiedy dochodzi do złuszczania błony śluzowej macicy, co objawia się jako krwawienie menstruacyjne.
  • Poziom hormonów, takich jak estrogen i progesteron, utrzymuje się na niskim poziomie.
  • W tym okresie ryzyko zajścia w ciążę jest najniższe, ponieważ jajeczko zostało usunięte z organizmu, a nowe jest wciąż zbyt niedojrzałe na to, aby mogło zostać uwolnione z jajnika.

Faza folikularna (1-13 cyklu):

  • Rozpoczyna się razem z fazą menstruacyjną i trwa do owulacji.
  • Pod wpływem hormonu folikulotropowego (FSH) rośnie liczba pęcherzyków jajnikowych, z których jeden staje się dominującym.
  • W miarę wzrostu pęcherzyka dominującego, produkcja estrogenów wzrasta, powodując rozpulchnienie błony śluzowej macicy, przygotowując ją na potencjalne zagnieżdżenie zapłodnionego jajeczka.
  • W tej fazie, ryzyko zajścia w ciążę stopniowo wzrasta, zwłaszcza w okolicach owulacji.

Faza owulacyjna (14 dzień cyklu):

  • To moment uwolnienia dojrzałej komórki jajowej z jajnika.
  • Owulacja następuje zwykle około 14. dnia cyklu, ale może się to różnić w zależności od długości cyklu. Dla przykładu: u kobiet, których cykl miesiączkowy wynosi 36 dni, owulacja występuje zazwyczaj około 22 dnia cyklu.
  • W tym czasie, ryzyko zajścia w ciążę jest największe, ponieważ jajeczko jest gotowe do zapłodnienia i zaczyna podróżować w kierunku jamy macicy, gdzie ma szansę spotkać plemniki. Komórka jajowa jest gotowa na zapłodnienie przez około 24 godziny po owulacji.

Faza lutealna (15-28 dzień cyklu):

  • Po owulacji pęcherzyk jajnikowy, z którego uwolniono jajeczko, przekształca się w ciałko żółte.
  • Ciałko żółte produkuje progesteron, który utrzymuje błonę śluzową macicy w odpowiedniej kondycji, aby umożliwić sprawne zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej (zarodka).
  • W przypadku braku zapłodnienia ciałko żółte ulega degradacji, a poziom progesteronu spada, co powoduje krwawienie. Rozpoczyna się wtedy kolejny cykl menstruacyjny.

Podczas każdego cyklu miesiączkowego, ryzyko zajścia w ciążę jest największe w okolicach owulacji. Dla kobiet, które chcą unikać ciąży, ważne jest, aby być świadomą swojego cyklu i stosować odpowiednie metody antykoncepcji.

Warto pamiętać, że we wszystkich fazach cyklu istnieje ryzyko zajścia w ciążę, więc jeśli nie planujesz dziecka, dbaj o zabezpieczenie!

Seks podczas okresu – czy to dozwolone?

Nie ma żadnych medycznych przeciwwskazań do uprawiania seksu w czasie menstruacji. Kluczową kwestią jest komunikacja z partnerem, aby upewnić się, że oboje jesteście gotowi na aktywność seksualną w tym czasie. Aby odpowiednio przygotować się na stosunek w trakcie okresu, zadbajcie o następujące aspekty:

Komfort i higiena

Niektóre kobiety mogą czuć się mniej komfortowo podczas seksu podczas menstruacji. Warto więc zadbać o wygodną pozycję, użyć ręcznika czy prześcieradła w przypadku, gdy nie chcesz zabrudzić pościeli. Przed okresem koniecznie wyjmij tampon! Jeśli obawiasz się widoku krwi, możesz zakupić specjalną gąbeczkę, którą umieszcza się w pochwie na czas stosunku. Wchłania ona krew menstruacyjną i zapobiega wydostawaniu się jej na zewnątrz. Pamiętaj, aby tuż po seksie wyjąć ją z ciała!

Bezpieczeństwo

Podczas menstruacji, ryzyko przeniesienia chorób przenoszonych drogą płciową (np. HIV, chlamydia, czy inne infekcje) jest takie samo jak w innych momentach cyklu. Dlatego, jeśli nie jesteś w stałym związku, warto używać prezerwatyw.

Libido

U niektórych kobiet libido może być nieco niższe pod koniec cyklu oraz podczas okresu. Nie jest to jednak regułą, ponieważ część pacjentek mówi o wzroście ochoty na seks w tym czasie. Ważne jest zatem, aby słuchać swojego ciała i reagować na swoje potrzeby.

Pamiętaj, że seksualność jest kwestią indywidualną i każda osoba ma swoje preferencje i granice, dlatego szczera rozmowa z partnerem jest kluczem do udanego związku i współżycia. W razie jakichkolwiek wątpliwości lub obaw, zawsze warto porozmawiać z lekarzem lub specjalistą ds. zdrowia seksualnego, którzy będą w stanie odpowiedzieć na Twoje pytania i zapewnić odpowiednie wsparcie.

Czy podczas okresu można zajść w ciążę?

Plemniki mają zdolność do poruszania się w płodnym śluzie dzięki jego lepkości. Ta właściwość umożliwia im przemieszczanie się przez szyjkę macicy do jamy macicy, a następnie do jajowodów, gdzie mogą napotkać uwolnioną podczas owulacji dojrzałą komórkę jajową. To właśnie wtedy szanse na zapłodnienie są największe, ponieważ jajeczko jest gotowe do zapłodnienia przez około 24 godziny od owulacji.

Natomiast w niepłodnym śluzie, który występuje po okresie menstruacyjnym oraz przed owulacją, plemniki są pozbawione odpowiednich warunków do przetrwania. Śluz staje się gęstszy, kwaśny i mało przepuszczalny dla plemników. Ma to na celu ochronę organizmu przed zapłodnieniem.

Gdy uprawiasz seks podczas okresu, plemniki napotykają na swojej drodze krew miesiączkową,. Endometrium wyściełające jamę macicy złuszcza się i samoistnie oczyszcza. Wraz z krwią i tkankami usuwana jest również niezapłodniona komórka jajowa. Warunki do poruszania się plemników stają się wówczas bardzo niekorzystne. Aby dotrzeć do jamy macicy, plemniki muszą przedzierać się przez wydzielinę zmieszaną ze skrzepami krwi, co z pewnością utrudnia im przeżycie oraz osiągnięcie zamierzonego celu. Nie oznacza to jednak, że ciąża podczas okresu nie jest możliwa! Sprawdź także ten artykuł: Okres w ciąży - jakie mogą być przyczyny krwawienia w ciąży?

Kobieta z kwiatem w dłoni
Czy podczas okresu można zajść w ciążę oraz inne mity związane z okresem i ciążą wyjaśniane przez doświadczoną położną

Czy od razu po okresie można zajść w ciążę?

Tak, teoretycznie jest możliwe zajście w ciążę zaraz po okresie. Jednak szanse na to są stosunkowo niskie w tym momencie cyklu menstruacyjnego. Jest to bowiem czas względnej niepłodności.

Zajście w ciążę jest możliwe wtedy, gdy dojdzie do owulacji, czyli uwolnienia dojrzałej komórki jajowej. Zazwyczaj ma to miejsce około 14. dnia cyklu (u kobiet o regularnym cyklu trwającym 28 dni). Jeśli kobieta ma krótszy lub dłuższy cykl miesiączkowy, moment wystąpienia owulacji może być przesunięty w czasie. Po owulacji jajeczko pozostaje żywotne przez średnio 24 godziny.

Jeżeli Twój cykl miesiączkowy jest stosunkowo krótki, to znaczy trwa np. 21 dni, a podczas okresu krwawisz długo, może się zdarzyć, że owulacja może wystąpić nawet kilka dni po zakończeniu okresu. W takim przypadku, jeśli będziesz współżyła bez zabezpieczenia zaraz po zakończeniu krwawienia, istnieje ryzyko zajścia w ciążę.

Czy jedna kropla spermy wystarczy do zapłodnienia?

Tak, jedna kropla spermy może wystarczyć, aby doszło do zapłodnienia. Sperma zawiera miliony plemników. Wystarczy, że jeden zdolny do zapłodnienia plemnik dostanie się w okolice jajowodów i jajników kobiety po stosunku płciowym, aby móc zapłodnić dojrzałe jajeczko. Oczywiście, musi do tego dojść w okresie owulacji.

Plemnik, czyli męska komórka rozrodcza, ma za zadanie dotrzeć do komórki jajowej, aby móc ją zapłodnić. Podczas drogi, którą pokonuje w żeńskim układzie rozrodczym zmierzając w kierunku jajnika, plemniki napotykają różne przeszkody i warunki, które mogą wpływać na ich zdolność do przetrwania oraz skuteczność w zapłodnieniu. Śluz płodny w drogach rodnych kobiety odgrywa kluczową rolę w procesie zapłodnienia, ponieważ pełni funkcje ochronne, ułatwiające ruch i chroniące plemniki w ich podróży.

O okresie okołoowulacyjnym, poziom hormonów(zwłaszcza estrogenów) w Twoim organizmie, wzrasta. To powoduje zmiany w konsystencji i ilości śluzu szyjkowego, który jest produkowany przez gruczoły szyjki macicy. Śluz staje się bardziej przejrzysty, rozciągliwy i śliski - przypomina konsystencję surowego białka jajka. Taki rodzaj śluzu jest nazywany płodnym śluzem lub śluzem owulacyjnym. Plemniki osiągają w nim doskonałe własności ruchu, dzięki czemu mogą z łatwością przedostać się w pobliże komórki jajowej.

Stosunek w trakcie okresu a szanse na zapłodnienie

Jak już wspomniałam, każdego miesiąca ciało kobiety przechodzi przez naturalny cykl menstruacyjny, który ma na celu przygotowanie organizmu na potencjalne poczęcie. Podczas okresu, zajść w ciążę jest trudniej z kilku powodów.

Podczas okresu trudniej jest o zapłodnienie z uwagi na warunki panujące w drogach rodnych, jak i na brak komórki jajowej, która byłaby zdolna do zapłodnienia.

Po drugie, śluz szyjkowy w macicy w trakcie okresu jest zazwyczaj gęsty i kwaśny, co może negatywnie wpływać na ruchliwość plemników i zmniejszyć szanse na zapłodnienie. Środowisko w macicy jest wówczas mało przyjazne dla plemników, co dodatkowo obniża prawdopodobieństwo zajścia w ciążę mając okres.

Po trzecie, hormony, takie jak estrogen i progesteron, zmieniające swoje stężenie w organizmie w różnych fazach cyklu menstruacyjnego, wpływają na zarówno funkcjonowanie jajników, jak i błony śluzowej macicy. Zmiany hormonalne mają na celu odpowiednie przygotowanie organizmu na ciążę i przyjęcie zapłodnionego jajeczka. W czasie menstruacji, poziomy wspomnianych hormonów na niskim poziomie, błona śluzowa macicy złuszcza się i staje się cienka, co może utrudnić zajście w ciążę.

Warto jednak podkreślić, że organizm każdej kobiety jest inny, a czas trwania i charakter cyklu menstruacyjnego mogą się różnić. Pamiętaj, że istnieje możliwość zajścia w ciążę w różnych momentach cyklu, nawet jeśli jesteś w trakcie lub tuż po okresie – zwłaszcza jeśli Twoje cykle są nieregularne. Dlatego, jeśli planujesz ciążę lub starasz się zajść w ciążę, naucz się dokładnie monitorować swój cykl i wspomagaj swoje starania o dziecko świadomymi decyzjami i właściwym stylem życia.

  1. Kuźniar, A. (2018). Fizjologia i patofizjologia cyklu miesiączkowego. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 8(3), 233-239.
  2. Wdowiak, A., & Wdowiak, A. (2021). Fizjologia i hormonalne regulacje cyklu menstruacyjnego. Endokrynologia Polska, 72(5), 472-478.
  3. Stupnicki, R., & Słowińska-Lisowska, M. (Eds.). (2019). Położnictwo i ginekologia. PZWL.
  4. Mikołajczyk, M., & Skonieczna-Żydecka, K. (2017). Fizjologia i biologia zapłodnienia. Annals of Agricultural and Environmental Medicine
ikona podziel się Przekaż dalej