Kalkulator prawdopodobieństwa zajścia w ciążę - jak to się liczy?

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Agnieszka MazelanikDrukujUdostępnij

Kalkulator prawdopodobieństwa zajścia w ciążę

Kalkulator oblicza dni płodne na podstawie różnych czynników, które świadczą o tym w jakim momencie cyklu się znajdujemy. Podstawowe kalkulatory płodności, które znaleźć można w internecie obliczają jedynie prawdopodobny moment wystąpienia owulacji na podstawie daty ostatniej miesiączki oraz średniej długości cyklu menstruacyjnego. Istnieją jednak bardziej dokładne aplikacje, które moment owulacji oraz prawdopodobieństwo zajścia w ciążę obliczają dodatkowo na podstawie kilku innych czynników. Czynniki, za pomocą których kalkulator oblicza prawdopodobieństwo zajścia w ciążę to:

• Długość cyklu – to podstawowy czynnik, za pomocą którego wyznaczyć możemy w jakim dniu prawdopodobnie odbywa się owulacja. Cykl menstruacyjny to cykl, który podlega działaniu hormonów takich jak: LH, FSH, progesteron i estrogen. Cykl miesiączkowy rozpoczyna się pierwszego dnia miesiączki, a kończy się w dniu, który poprzedza wystąpienie kolejnej miesiączki. Cykl dzielimy na 3 fazy:
  • Faza folikularna (pierwsza faza cyklu) – to czas od pierwszego dnia miesiączki do wystąpienia owulacji. W tym czasie pod wpływem hormonów dojrzewa pęcherzyk jajnikowy dominujący, który podczas owulacji uwolni komórkę jajową.
  • Owulacja – to czas, kiedy z pęcherzyka jajnikowego uwalniana jest komórka jajowa. Komórka ta żyje maksymalnie 24 godziny i w tym czasie dojść może do zapłodnienia.
  • Faza lutealna (druga faza cyklu) – to okres, który zaczyna się po owulacji, a kończy się ostatniego dnia przed kolejną miesiączką. Podczas tej fazy endometrium, czyli błona śluzowa macicy pod wpływem hormonów przygotowuje się do zagnieżdżenia zarodka. Jeśli do zapłodnienia jednak nie doszło - endometrium złuszcza się i zostaje wydalone z organizmu razem z krwią miesiączkową. Faza lutealna, w przeciwieństwie do fazy folikularnej jest względnie stała – przyjmuje się, że trwa około 14 dni.

Faza folikularna, czyli pierwsza faza cyklu nie jest stała - jej długość może być różna. Z tego powodu trudno jest przewidzieć na przód, ile będzie trwała. Nieprawdą jest, że owulacja zawsze występuje w środku cyklu. Owulacja ma miejsce w środku cyklu tylko wtedy, jeśli długość cyklu miesiączkowego kobiety wynosi 28 dni.

Natomiast dzięki temu, że faza lutealna jest zazwyczaj stała i trwa około 14 dni – wiemy, że owulacja występuje na 14 dni przed kolejną miesiączką. Zatem jak przewidzieć wystąpienie owulacji? Aby określić przewidywany moment owulacji, potrzebna jest obserwacja długości cyklów. Dzięki obserwacji kilku kolejnych cyklów uzyskamy informacje na temat tego, ile wynosi średnia długość naszego cyklu miesiączkowego. Na podstawie średniej długości cyklu przewidzieć będziemy mogli, kiedy prawdopodobnie wystąpi kolejna owulacja. Aby obliczyć moment, kiedy nastąpi owulacja – musimy od długości cyklu odjąć 14 dni. Zatem jeśli średnia długość naszego cyklu wynosi 30 dni, to owulacja wystąpi w 16 dni cyklu.

Ile dni po miesiączce można zajść w ciążę? To zależy od średniej długości cyklu danej kobiety. U kobiet, których długość cyklu jest krótka, np. wynosi 25 dni, owulacja wystąpi 11 dnia cyklu – czyli już kilka dni po wystąpieniu miesiączki. Uwaga – kobiety, które mają bardzo krótkie cykle miesiączkowe oraz długie miesiączki mogą zajść w ciążę odbywając stosunek płciowy w trakcie miesiączki. Załóżmy, że kobieta ma cykle o długości 25 dni oraz miesiączki, które trwają 7 dni. Wyznaczamy prawdopodobny moment owulacji: 25 – 14 = owulacja w 11 dniu cyklu. Plemniki znajdujące się w pochwie przetrwać mogą nawet do 5 – 7 dni, stąd współżycie w trakcie miesiączki nie jest równoznaczne z brakiem możliwości na zajście w ciążę.

• Śluz szyjkowy – to kolejny czynnik, który świadczy o tym, jaka faza cyklu aktualnie ma miejsce. Za wygląd śluzu również odpowiedzialne są hormony. Cykl miesiączkowy zaczyna się od menstruacji. Po zakończeniu miesiączki śluz wydzielany jest w małej ilości, czasami nie zauważamy go nawet wcale. Po kilku dniach pojawia się nieco więcej śluzu, który zazwyczaj ma kolor biały lub lekko żółty. Jest dosyć lepki, kleisty, gęsty i nie da się go rozciągnąć pomiędzy palcami. Wraz z kolejnymi dniami śluz staje się bardziej kremowy oraz mniej lepki. Wraz ze zbliżającą się owulacją śluz staje się coraz bardziej przeźroczysty oraz wodnisty. Najbardziej płodnym śluzem, który pojawia się podczas dni płodnych jest śluz, który swoim wyglądem przypomina białko jaja kurzego. Śluz ten jest bardzo rozciągliwy – można go rozciągnąć pomiędzy palcami na kilka centymetrów. Taki rodzaj śluzu dobrze nawilża, daje poślizg oraz ułatwia plemnikom dotarcie do komórki jajowej. Po owulacji śluz znowu staje się mętny, o białym lub żółtawym kolorze. Zmniejsza się również jego ilość, a następnie zaczyna się miesiączka.
• Podstawowa temperatura ciała to kolejny czynnik, na podstawie którego określić możemy dni płodne. Temperatura ciała zmienia się w czasie cyklu miesiączkowego i jest zależna od poziomu progesteronu. Na początku cyklu temperatura ciała utrzymuje się na niskim poziomie. Aż do owulacji – wtedy temperatura nieco wrasta (o około 0,2 - 0,5 stopnia Celsjusza) i utrzymuje się na podwyższonym poziomie około 3 dni. Jeśli chcemy mierzyć i monitorować naszą podstawową temperaturę ciała, należy trzymać się określonych zasad. Temperaturę należy mierzyć codziennie, najlepiej o tej samej porze, po przespanej nocy, od razu po przebudzeniu oraz w miejscu, gdzie występuje błona śluzowa (na przykład w ustach).
• Szyjka macicy - w trakcie cyklu miesiączkowego zmienia się również umiejscowienie, twardość oraz rozwarcie szyjki macicy. Te elementy można zbadać samemu poprzez włożenie palca do pochwy oraz dojście do szyjki macicy, która znajduje się u szczytu pochwy. Poza okresem owulacji szyjka macicy jest twarda, zamknięta oraz nisko położona. W trakcie owulacji szyjka macicy unosi się, a ponadto jest miękka oraz lekko rozwarta. Zmiany te mają na celu pomóc plemnikom w dotarciu do komórki jajowej.

Warto wiedzieć, że na moment wystąpienia owulacji mają wpływ także niektóre czynniki, takie jak: alkohol, podróże, stres czy choroba. Jeśli czynniki te wystąpią, to długość naszego cyklu miesiączkowego może się zmienić. Kalendarzyk cyklu miesiączkowego i dni płodnych w formie aplikacji na telefon zazwyczaj umożliwia zaznaczanie wystąpienie takich czynników, dzięki czemu potrafi on obliczyć moment owulacji z większą dokładnością.

W celu dokładniejszego monitorowania naszego cyklu, korzystać możemy z testów owulacyjnych. Testy owulacyjne to testy, które są bardzo podobne do testów ciążowych. Aby wykonać test owulacyjny należy zanurzyć go w moczu oraz odczekać kilka minut, aż pojawi się wynik, który wskazywać może przybliżony moment owulacji. Większość kalkulatorów płodności w formie aplikacji posiada również opcję zapisywania wyników testów owulacyjnych, co zwiększa skuteczność ich algorytmu. Najbardziej wiarygodną metodą monitorowania owulacji są jednak badania USG narządów rodnych. Sprawdź także ten artykuł: Badania przed ciążą, które warto wykonać – lista, ceny, porady.

Szanse na zajście w ciążę

Aby obliczyć dni płodne możemy samemu stworzyć wykres, który wskazuje na to, kiedy jest duża szansa na ciążę – tzn., kiedy występują dni płodne, a kiedy dni niepłodne. Aplikacje śledzące cykl są jednak dużym ułatwieniem, ponieważ samodzielnie musimy jedynie zebrać oraz wpisać dane, a kalkulator sam analizuje i oblicza prawdopodobieństwo zajścia w ciążę konkretnego dnia. Aplikacja wydaje komunikaty takie jak: niskie szanse na zajście w ciążę, duże szanse na zajście w ciążę i bardzo duże szanse na zajście w ciążę.

Owulacja występuje na 14 dni przed kolejną miesiączką. Pamiętać należy jednak o tym, że szansa na zajście w ciążę istnieje nie tylko w dzień owulacji. Komórka jajowa żyje 24h, ale plemniki w drogach rodnych przeżyć mogą nawet do 5 - 7 dni. Zatem dni płodne to nie tylko moment, w którym występuje owulacja, ale i kilka dni przed oraz 24 godziny po jej wystąpieniu.

Oczywiście nawet jeśli aplikacja lub nasze samodzielne obliczenia wskazują na to, że danego dnia występuje owulacja, nie jest to w 100% pewne. By mieć pewność, że owulacja faktycznie występuje konkretnego dnia, można udać się na badanie USG ginekologiczne, podczas którego zauważyć można obecność pęcherzyka jajnikowego, który jest takiej wielkości, że w najbliższych godzinach pęknie i uwolni komórkę jajową. Jeśli owulacja się już odbyła, to na USG widoczny będzie pęknięty pęcherzyk.

Kolejną kwestią jest fakt, że nawet jeśli owulacja jest potwierdzona, nie oznacza to, że na 100% zajdziemy w ciążę. Tylko niewielka część kobiet zachodzi w ciążę przy pierwszej próbie. Istnieją kobiety, które w ciążę zachodzą bardzo szybko, jednak większa część par w ciążę zachodzi w trakcie kolejnych cykli. Próby zajścia w ciążę do 1 roku są uznawane za normę. Jeśli staramy się o zajście w ciążę ponad rok, stosunki płciowe odbywamy 3- 4 razy w tygodniu oraz nie używamy żadnych metod antykoncepcji i nie zachodzimy w ciążę – mówimy wtedy o niepłodności.

Bibliografia:

1. Bręborowicz G.H. (red.): Położnictwo i ginekologia tom 1. PZWL, Warszawa 2019.