Przygotowanie do ciąży - badania, suplementacja, dieta, witaminy

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Kamila Pilawka - MazurekDrukujUdostępnij

Kiedy zacząć przygotowania do ciąży?

Nawet jeśli dojrzeliście z partnerem do decyzji o posiadaniu dziecka, z pewnością zastanawiacie się, kiedy zacząć przygotowania do ciąży? I czy w ogóle trzeba przygotowywać się do poczęcia dziecka? Odpowiedź brzmi: oczywiście, że tak. Przygotowanie do ciąży nie sprowadza się jedynie do zapewnienia stabilnej sytuacji materialnej, a posiadanie własnego mieszkania i auta choć wiele ułatwia, wcale nie jest kluczem do szczęśliwego macierzyństwa. Wiele par chce się wyszaleć i zwiedzić jak najwięcej miejsc myśląc, że dziecko zamknie im drogę do wszelkich rozrywek, co również nie jest prawdą. Warto więc usiąść i na spokojnie, szczerze porozmawiać o priorytetach każdego z rodziców. Decyzja o tym, że para chce mieć dziecko, powinna być wynikiem miłości, bliskości i poczucia bezpieczeństwa oraz gotowości obojga partnerów do tej roli. Należy więc przedyskutować wszelkie obawy i wyobrażenia – to z pewnością zbliży do siebie przyszłych rodziców i da piękny wstęp do przygotowań do poczęcia dziecka.

Rozmowę powinniście podjąć kilka miesięcy przed poczęciem, aby w międzyczasie mieć jeszcze przestrzeń na przygotowanie organizmu do ciąży – dotyczy to zarówno mamy, jak i taty!

Przygotowanie organizmu do ciąży

Dieta

Jak zaplanować przygotowanie do ciąży? Przede wszystkim ważna jest pełnowartościowa, zróżnicowana, bogata w witaminy i minerały dieta. W Twoim jadłospisie powinny znaleźć się warzywa i owoce – są one źródłem witamin i mikro- oraz makroelementów. Wybierz się na okoliczny ryneczek warzywny i wybieraj polskie produkty: jabłka, sezonowe owoce takie jak śliwki, truskawki i czereśnie. Do tego sięgnij po pełną witamin marchew, kapustę i seler naciowy. Dbaj o odpowiednią podaż białka, zarówno zwierzęcego, którego źródłem są jaja i mięso, jak i roślinnego, które znajdziesz w roślinach strączkowych. Pamiętaj o zdrowych tłuszczach – jedz ryby, awokado, a do sałatek dodawaj oliwę z oliwek. Nie zapominaj o produktach zawierających kwas foliowy, który jest filarem zdrowego przygotowania do ciąży. Produkty obfite w kwas foliowy to szpinak, sałata, brukselka oraz inne warzywa zielone. Ponadto jedz banany, pomarańcze. Wybieraj produkty pełnoziarniste – ciemny ryż i makaron, pieczywo z pełnego ziarna, czy płatki owsiane górskie.

Nawadniaj się! Dopilnuj, aby wypijać co najmniej 2,5 litra wody dziennie. Możesz sięgać również po kawę i herbatę, ale nie przesadzaj z ich ilością. Ogranicz słodzone napoje, cukier i unikaj produktów wysoko przetworzonych.

Aktywność fizyczna

Nie zapominaj o ruchu. Regularna dawka umiarkowanego wysiłku fizycznego przygotuje Twój organizm na ciążę, poród i połóg. Możesz uprawiać ulubiony sport, pływać, ćwiczyć jogę, spacerować z kijkami.. możliwości są niemal nieograniczone! Wybierz taką aktywność, która najbardziej odpowiada Twoim preferencjom. Jednak najlepiej unikać dyscyplin obarczonych wyższym ryzykiem kontuzji. Jazda na wrotkach, treningi HIIT, czy crossfit nie będą najlepszym pomysłem w tym czasie – jeśli ulegniesz kontuzji, prawdopodobnie będziesz musiała odsunąć plany macierzyńskie na bok, gdyż niewiele leków jest bezpiecznych do stosowania w pierwszym trymestrze ciąży.

Masa ciała

Wyjściowa masa ciała jest dość ważną składową, jeśli chodzi o przygotowanie organizmu do ciąży. Zanim zaczniecie przygotowywać się do pierwszej ciąży, sprawdź swój współczynnik BMI – powinien mieścić się w przedziale 18-30kg/m2. Zbyt niskie BMI świadczy o niedowadze i możliwym niedożywieniu, natomiast BMI powyżej 30 to sygnał ostrzegawczy otyłości, która utrudnia zajście w ciążę. Masa ciała ma naprawdę duże znaczenie – gdy jest nieprawidłowa, gospodarka hormonalna zaczyna szaleć. To z kolei może skutkować problemami z owulacją, nieregularnymi cyklami menstruacyjnymi oraz komplikacjami w okresie ciąży, takimi jak cukrzyca ciążowa, nadciśnienie indukowane ciążą, makrosomia płodu lub przeciwnie – niska masa urodzeniowa dziecka.

Używki

Palenie papierosów wywiera destruktywny wpływ na cały organizm, również jeśli chodzi o zdrowie reprodukcyjne. Co ważne, aby pozbyć się skutków palenia potrzeba kilku miesięcy. Dlatego jeśli jesteś palaczką i zastanawiasz się, co zrobić przed planowaną ciążą – koniecznie rzuć papierosy jak najwcześniej.

Alkohol jest kolejną używką, która zdecydowanie powinna pójść w odstawkę! Picie alkoholu przed ciążą może wpłynąć na przebieg ciąży i zdrowie dziecka. Dodatkowo, może mieć szkodliwy wpływ na płodność kobiety, co może oznaczać trudności w zajściu w ciążę lub większe ryzyko poronienia.

Ponadto, picie alkoholu przed ciążą może prowadzić do różnych powikłań w czasie ciąży, takich jak nadciśnienie ciążowe, cukrzyca ciążowa, przedwczesny poród czy zaburzenia wzrastania płodu.

Jeśli przygotowujesz się do zajścia w ciążę, powinnaś również ograniczyć spożycie kofeiny do około 200 mg dziennie, co odpowiada około 2 filiżankom kawy. Pamiętaj, że oprócz kawy, kofeina występuje również w innych produktach, takich jak herbata, napoje energetyzujące i niektóre napoje bezalkoholowe, więc zwracaj uwagę na etykiety produktów i unikaj nadmiernego spożycia kofeiny.

Mężczyzna też musi o siebie zadbać!

Mężczyzna, który chce mieć dziecko, powinien zacząć dbać o swoje zdrowie i kondycję już na kilka miesięcy przed podjęciem decyzji o poczęciu. Im wcześniej zacznie, tym większe szanse na utrzymanie dobrego zdrowia j oraz poprawę jakości nasienia, a ta jest niezmiernie istotna. Proces powstawania plemników nazywa się spermatogenezą i trwa około 64-72 dni. Oznacza to, że jakość nasienia może ulec poprawie dopiero po około 2-3 miesiącach regularnych ćwiczeń i zdrowej diety. Warto więc wprowadzić zdrowe nawyki jak najwcześniej.

Oprócz regularnego ćwiczenia i zdrowego odżywiania, mężczyzna powinien unikać palenia tytoniu, alkoholu i narkotyków, które mogą negatywnie wpływać na jakość nasienia. Ważne jest także, aby unikać narażenia na zbyt wysokie temperatury, np. w saunie czy gorącej kąpieli.

Co należy zrobić przed zajściem w ciążę?

Przygotowanie do ciąży – rozmowa z lekarzem lub położną

Jak się przygotować do ciąży? Udaj się na wizytę do ginekologa jeszcze zanim rozpoczniecie starania. Specjalista przekaże Ci pewne zalecenia, jakich powinnaś przestrzegać, aby przygotowanie do poczęcia dziecka dało oczekiwane rezultaty. Będzie to czas na rozwianie wszelkich wątpliwości i rozmowę o tym, co warto wiedzieć przed zajściem w ciążę. Otrzymasz skierowanie na odpowiednie badania, a jeśli podczas wizyty zidentyfikowane zostaną u Ciebie schorzenia ginekologiczne, które mogą wpływać negatywnie na ciążę, lekarz wdroży odpowiednie leczenie.

Badania laboratoryjne

Podczas wizyty u położnej lub ginekologa, zostaną Ci zlecone następujące badania krwi:

• morfologia krwi,
• grupa krwi,
• badanie ogólne moczu,
• poziom witaminy D3,
• pomiar glukozy na czczo,
• hormony tarczycy – TSH i fT4,
• przeciwciała przeciwko cytomegalii (CMV) i toksoplazmozie.

Sprawdź także ten artykuł: Badania przed ciążą, które warto wykonać – lista, ceny, porady.

Suplementacja

Suplementacja jest bardzo ważna, dlatego lekarz dobierze dla Ciebie odpowiednie witaminy i kwas foliowy. Suplementacja kwasem foliowym przed ciążą jest ważna, ponieważ pomaga on w zapobieganiu wadom cewy nerwowej u płodu. Wady te rozwijają się w pierwszych tygodniach ciąży, zazwyczaj zanim kobieta zda sobie sprawę, że jest w ciąży, dlatego ważna jest suplementacja na co najmniej 3 miesiące przed poczęciem.

Co ważne, kwas foliowy zalecany jest również mężczyznom. Wpływa on na poprawę jakości nasienia oraz reguluje funkcjonowanie układu nerwowego.

Warto też suplementować witaminę D3, którą ludzki organizm produkuje samodzielnie w reakcji na światło słoneczne. Natomiast w Polsce, z uwagi na położenie geograficzne, może być to utrudnione przez większą część roku. Dlatego w miarę możliwości zaleca się ekspozycję na światło słoneczne przez minimum 15 minut dziennie w miesiącach od marca do września, a w pozostałych miesiącach zaleca się suplementację witaminy D3.

Ponadto, przed ciążą powinniście przyjmować kapsułki z kwasami omega-3 i EPA. Substancja ta jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego, immunologicznego oraz wzroku dziecka. Kwasy omega-3 znajdziesz w wielu pokarmach, jak np. ryby, jaja, orzechy, czy olej lniany. Najlepiej rozpocząć suplementację na minimum 3 miesiące przed poczęciem.

Suplementacja dla kobiet przygotowujących się do zajścia w ciążę powinna obejmować:

• witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: A (beta-karoten), D3, E oraz K;
• witaminy z grupy B: tiamina (B1), ryboflawina (B2), niacyna (B3), kwas pantotenowy (B5), pirydoksyna (B6), biotyna( B7), kobalamina (B12), ;
• składniki mineralne: wapń, cynk, jod, żelazo magnez, selen;
• L-arginina.

Z kolei mężczyzna powienien przyjmować preparaty zawierające w swoim składzie:

• witaminy: C, D3, E, ryboflawina (B2), kobalamina (B12), niacyna (PP, B3), B6 (pirydoksyna);
• cynk, selen, magnez, żelazo;
• L-glutation, L-argininę, L-karnitynę;
• koenzym Q10.

Odpowiednio dobrana suplementacja powinna być stosowana na co najmniej kilka miesięcy przed zapłodnieniem oraz kontynuowana w czasie ciąży. Pamiętajcie, że stosowanie witamin i minerałów w tabletkach nie może zastąpić zróżnicowanej i pełnowartościowej diety. Nie należy również przekraczać dziennych dawek. Poproście lekarza, aby podpowiedział Wam, jaki preparat i dawkowanie stosować.

Wizyta u dentysty

Zanim zajdziesz w ciążę, koniecznie udaj się do stomatologa. Przed ciążą należy wyleczyć zęby, ponieważ choroby zębów i przyzębia oraz stany zapalne w jamie ustnej mogą kilkukrotnie zwiększać ryzyko porodu przedwczesnego. W trosce o niepowikłaną ciążę, zaleca się zakończenie leczenia stomatologicznego jeszcze przed poczęciem.

Obserwuj swoje ciało

Naucz się obserwować swoje ciało i odpowiadaj na jego potrzeby. Spróbuj zaobserwować, jak zmienia się konsystencja śluzu szyjkowego i temperatura ciała w różnych momentach cyklu miesiączkowego. Ta wiedza pozwoli Ci łatwiej określać moment występowania owulacji.

Przyjemność na pierwszym miejscu

Czerp z seksu jak najwięcej przyjemności. Postarajcie się nie wpaść z partnerem w wir mechanicznych starań o dziecko. Wykorzystajcie ten czas do nauki siebie nawzajem, poznajcie swoje oczekiwania i fantazje. Nie spieszcie się, cieszcie się sobą, są to w końcu ostatnie chwile tylko we dwoje, a dziecko powinno być owocem Waszej miłości.

Przygotowanie psychiczne

Układ rozrodczy regulowany jest przez pracę przysadki mózgowej oraz nadnerczy. Nadmierna ekspozycja na stres zaburza pracę tych narządów, co może negatywnie wpływać na płodność. Dbaj zatem o relaks. Dla niektórych będzie to joga, czy krótki spacer lub wycieczka do SPA, dla innych zwyczajna rozmowa i leniwy wieczór przed telewizorem lub wspólne gotowanie w kuchni. Znajdź aktywność, która rozładuje napięcie i pozwoli wyciszyć Twój organizm.

Dobrze, abyś przed ciążą zadbała o swoje zdrowie psychiczne. Jeśli cierpisz z powodu chorób psychicznych, takich jak np. depresja czy zaburzenia lękowe, warto skonsultować się z psychiatrą, aby podjąć odpowiednie kroki w celu poprawy samopoczucia oraz ewentualnej zmiany leków na te bezpieczne w ciąży.

Ważne jest również, abyś była świadoma zmian, jakie będą zachodziły w Twoim ciele i starała się je akceptować. Ponadto, przygotowanie psychiczne powinno obejmować wykształcenie w sobie realistycznych oczekiwań co do ciąży i macierzyństwa.

Jak przygotować się do ciąży po 30 roku życia?

Przygotowanie do ciąży po 30 roku życia może wymagać nieco innego podejścia niż w młodszym wieku. Poniżej przedstawiam kilka czynników, które mogą mieć wpływ na przygotowanie organizmu do ciąży po 30 roku życia:

• Zwiększone ryzyko niepowodzeń ciążowych: kobiety po 30 roku życia są bardziej narażone na poronienie lub poród przedwczesny. Dlatego ważne jest, aby regularnie konsultować się z lekarzem i stosować zalecenia dotyczące zdrowego stylu życia, odżywiania i aktywności fizycznej.
• Problemy z płodnością: kobiety po 30 roku życia (szczególnie powyżej 35 lat więcej)mogą mieć trudności z zajściem w ciążę ze względu na spadek płodności. W takim przypadku zaleca się konsultację z lekarzem i rozważenie metod wspomaganego rozrodu.
• Stan zdrowia: kobiety po 30 roku życia częściej zmagają się z problemami zdrowotnymi, takimi jak choroby tarczycy, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy problemy hormonalne, które mogą wpłynąć na ciążę i rozwój płodu. Dlatego ważne jest, aby kobiety starające się o dziecko po 30 przeszły kompleksowe badania i konsultacje w celu zapewnienia odpowiedniego stanu zdrowia przed ciążą.
• Stres: kobiety po 30 roku życia mogą odczuwać większy stres związany z ciążą i macierzyństwem ze względu na czynniki takie jak wyższa świadomość ryzyka związanego z ciążą czy trudności z zajściem w ciążę. Dlatego ważne jest, aby skupiły się na radzeniu sobie ze stresem i osiągnięciu równowagi emocjonalnej.

Podsumowując, przygotowanie do ciąży po 30 roku życia może wymagać większej uwagi i staranności ze względu na zwiększone ryzyko niepowodzeń ciążowych oraz problemy zdrowotne, które mogą wpłynąć na ciążę i rozwój płodu. Jednocześnie, ważne jest, aby kobiety starające się o dziecko po 30 roku życia skupiły się na dbaniu o swoje zdrowie i równowagę emocjonalną w celu zapewnienia najlepszych warunków dla swojego dziecka.

1. Stępniewska, A. (2015). Podręcznik zdrowia w ciąży. Agora.
2. Clapp III, J. F. (2012). Exercising Through Your Pregnancy. Addicus Books.
3. Kominiarek, M. A., & Rajan, P. (2018). Nutrition in Pregnancy. Springer.
4. Murkoff, H., & Mazel, S. (2016). What to Expect When You're Expecting. Workman Publishing Company.
5. National Institutes of Health. (2017). Prenatal Nutrition: A Report of the Dietary Guidelines Advisory Committee.