Czkawka w ciąży – położna wyjaśnia przyczyny czkawki u dziecka

Czkawka matki – co oznacza?

Na pewno wiele razy w swoim życiu doświadczyłaś tego zabawnego uczucia, jakim jest pojawienie się czkawki, ale czy wiesz, czym właściwie jest i skąd się bierze to zjawisko? Otóż czkanie jest powszechnym, niegroźnym (zazwyczaj) i fizjologicznym mechanizmem naszego organizmu.

Czkanie (ang. hiccup) jest to odruch, który może być wywołany wieloma różnymi bodźcami. Polega na tak zwanym mioklonicznym (gwałtownym) skurczu przepony i mięśni oddechowych z prawie równoczesnym zamknięciem głośni, czyli zwieraniem się strun głosowych – stąd pojawia się ten charakterystyczny dźwięk czkawki.

Napad czkania (ang. hiccup bout, łac. singultus) jest to powtarzające się regularnie czkanie, które może występować od 2 do nawet 60 razy na minutę i zwykle trwa kilka minut. Od czasu trwania czkawkę dzieli się na:

• ostrą – trwającą krótko i nie przekraczającą 48h,
• przetrwałą – trwającą dłużej niż dwie doby, ale krócej niż miesiąc,
• przewlekłą – utrzymującą się dłużej niż miesiąc.

Bardziej istotnym od trwania samego epizodu czkawki jest uniemożliwiania przez niego codziennego funkcjonowania. Jeżeli czkanie trwa powyżej 48h i utrudnia ci jedzenie, picie, oddychanie czy spanie to koniecznie udaj się z tym problemem do lekarza.

Mała ciekawostka na dziś: najdłużej trwający napad czkawki, który kiedykolwiek odnotowano, trwał aż 60 lat! Niewyobrażalne, prawda?! Nie wiadomo jaka była jej przyczyna, nie poddawała się żadnym próbom leczenia i po prostu pewnego dnia sama ustąpiła.

Czkawka w ciąży – przyczyny

Przyczyny czkania jako dolegliwości w ciąży mogą być bardzo różne. Nie różnią się one od tych, które powodują czkawkę u osób niebędących w ciąży. Najczęstszymi powodami pojawienia się czkawki są:

• zbyt szybkie spożywanie pokarmu,
• zjedzenie bardzo obfitego posiłku,
• picie gazowanych napojów,
• spożywanie alkoholu (nawet niewielkie jego ilości),
• przeżywanie jakichś intensywnych doznań emocjonalnych.

Podczas jedzenia w pośpiechu możesz nałykać się mnóstwa powietrza, które potem próbuje się wydostać w formie czkawki lub nadmiernego odbijania się. Sprawa z alkoholem polega na drażnieniu zakończeń nerwowych i jednoczesnym rozluźnianiu mięśni, na co przepona może gwałtownie zareagować czkaniem. Każdy z nas już to kiedyś przechodził i wie, jak sobie radzić z epizodem czkania na swój sposób. Co jednak zrobić w sytuacji, gdy pojawi się czkawka u nienarodzonego dziecka?

Czkawka w życiu płodowym – jak rozpoznać?

Czkawka u dziecka w brzuchu pojawia się wcześniej niż właściwe ruchy oddechowe i jest czymś zupełnie naturalnym. W którym tygodniu będziesz mogła poczuć pierwsze czkanie dziecka? Ciężko to dokładnie określić, ale generalnie pierwsze ruchy płodu możesz zauważyć między 16. a 21. tygodniem ciąży.

Około 17-20. tygodnia ciąży czkawka płodu przytrafia się już znacznie rzadziej, ale może być przez ciebie lepiej wyczuwalna. W tym czasie zwiększa się ogólna aktywność płodu (możliwe jest aż 17 różnych ruchów płodu!), ale zmniejsza się liczba nagłego prostowania się wszystkich kończyn i ruchów rozciągających. Koniecznie przeczytaj: 17 tydzień ciąży – nowe objawy, rozwój dziecka, ciekawostki.

Czkawka płodu – skąd się bierze?

Jakim cudem może pojawiać się czkawka w życiu płodowym, skoro maluszek jeszcze nie oddycha powietrzem atmosferycznym, tak jak my? Otóż, skurcze przepony u dziecka w brzuchu spowodowane są zbyt łapczywym połykaniem przez nie płynu owodniowego.

W łonie matki płód otoczony jest ze wszystkich stron płynem owodniowym – można powiedzieć, że przez cały czas sobie w nim pływa. Stanowi on idealne środowisko dla rozwijającego się płodu. Jest to przejrzysta, żółtawa ciecz, która:

• chroni płód przed zakażeniami,
• ma właściwości antybakteryjne,
• chroni malucha w łonie matki przed urazami,
• jest zbiornikiem płynu i substancji odżywczych,
• zabezpiecza pępowinę przed uciskiem (koniecznie zapoznaj się z artykułem: Pępowina dwunaczyniowa i trójnaczyniowa – co warto wiedzieć?).

W którym tygodniu maluszek zaczyna połykać płyn owodniowy? Już pod koniec I trymestru obserwuje się ruchy płodu zbliżone do połykania, ale pełna koordynacja zachodzi dopiero w III trymestrze ciąży. W pierwszym i drugim trymestrze płód połyka mniej płynu niż go wydala, więc jego ilość wzrasta. W trzecim trymestrze połykanie przeważa nad wydzielaniem moczu, co powoduje stopniowe obniżanie się objętości płynu i może pojawiać się częsta czkawka w ciąży.

Jak czuć czkawkę dziecka w ciąży?

Myślę, że jest to zupełnie oczywiste, iż czkawka w ciąży nie objawia się żadnymi dźwiękami ze strony płodu. Na początku ciąży to charakterystyczne wzdrygnięcie płodu będziesz odczuwać jako delikatny ruch czy nawet muśnięcie.

Kiedy maluch zrobi się większy, te „podskoki” staną się dla ciebie zdecydowanie wyraźniejsze, a pod koniec ciąży już będziesz bardzo dobrze jak rozpoznać i odczuwać te regularne wzdrygnięcia twojego malucha, trwające kilka lub kilkanaście minut.

Te rytmiczne drgania płodu odczuwa się w dolnych partiach brzucha i można je bardzo dobrze zaobserwować podczas badania USG lub w trakcie zapisu KTG. Zajrzyj również do artykułu: Czy USG jest szkodliwe dla dziecka? Jak często i jak długo?

Częsta czkawka w ciąży

Wiele przyszłych mam zgłasza się do gabinetu ginekologicznego z obawami dotyczącymi czkawki u swojego dziecka. Zwłaszcza, jeżeli naczytają się internetowych opinii na temat tego, że czkawka płodu jest objawem uszkodzenia układu oddechowego. Wszem i wobec ogłaszam – nie masz się czego obawiać!

Czkawka u dziecka w brzuchu świadczy o jego/jej prawidłowym rozwoju. Połykanie płynu owodniowego jest ćwiczeniem, które przygotowuje to małe ciałko do życia po porodzie – do złapania pierwszego, i każdego kolejnego, samodzielnego oddechu oraz do umiejętności przełykania pokarmu od pierwszych chwil życia.

Dodatkowo, połykanie płynu owodniowego jest nierozłącznie związane z samą jego produkcją i treningiem takich organów, jak płuca i nerki, które filtrują to, co maluch połyka. Czkawka płodu jest swoistym efektem ubocznym tych ćwiczeń.