Glukoza w moczu w ciąży – przyczyny, badanie, normy, leczenie

Co oznacza obecna glukoza w moczu w ciąży?

W czasie ciąży w twoim organizmie zachodzą niesamowite zmiany. Dotykają one każdego z układów człowieka i przystosowują twoje ciało do optymalnego działania z dodatkowym pasażerem na pokładzie. Należy jednak częściej i dokładniej kontrolować różne parametry i dbać o dobrostan twój i twojego maluszka. Więcej szczegółów znajdziesz w artykułach z kalendarza ciąży.

Niekiedy, to co dzieje się w organizmie jest sygnałem dla lekarzy o konieczności interwencji, jednak u ciężarnej normy zmieniają się ze względu na jej stan. Tak jest właśnie w przypadku, kiedy brana jest pod uwagę norma cukru w ciąży. Wzrost wydalania glukozy u ciężarnej kobiety jest zjawiskiem powszechnym i nie oznacza od razu jakiejś patologii, jak w przypadku osób nie będących w ciąży.

Ciąża ma wpływ na strukturę i funkcję nerek, a co za tym idzie – cewek nerkowych. Zmiany dotyczą przesączania i wydalania wielu substancji, dlatego w przebiegu prawidłowej ciąży często obserwujemy fizjologiczny białkomocz, fizjologiczną aminoacydurię (obecność aminokwasów w moczu) i glikozurię (cukier w moczu).

Jaka jest norma glukozy w moczu w ciąży?

Zjawisko, jakim jest cukier w moczu dotyka od 5% do 15% ciężarnych. Literatura mówi, iż glukoza w moczu w ciąży może osiągać od 1 g do 10 g na dobę – przy czym musisz pamiętać, że jest to stan przejściowy, a utrzymywanie się takiego poziomu glukozy przez dłuższy czas musi być poddawane kontroli i dalszej diagnostyce, aby nie przerodziło się to w poważną dolegliwość, jaką jest cukrzyca.

Zmiany metaboliczne, jakie zachodzą u ciężarnej, mają wpływ nie tylko na nią, ale również na rozwijający się płód, dlatego zaniedbana i nieleczona cukrzyca powoduje wzrost ryzyka zachorowalności, a nawet śmiertelności okołoporodowej mam i noworodków. Sprawdź także, co oznacza białko w moczu w ciąży.

Co oznacza wysoka glukoza w moczu?

Z medycznego punktu widzenia okazjonalnie podwyższony poziom glukozy u ciężarnej nie jest sytuacją patologiczną, jednak jeżeli ten stan się utrzymuje, należy pogłębić diagnostykę w kierunku cukrzycy, poznać przyczyny tej sytuacji i podjąć decyzję o tym, jak unormować poziom cukru lub jak leczyć wykrytą cukrzycę.

Cukrzyca jest zespołem zaburzeń wielonarządowych. Przyczyny pojawiania się cukrzycy są bardzo różne, ale łączy je wspólna cecha, jaką jest względny lub bezwzględny niedobór insuliny w organizmie. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD) wyróżnia dwa rodzaje zaburzeń:

• PGDM – cukrzyca przedciążowa, czyli sytuacja, kiedy kobieta zachodząc w ciążę jest świadoma swojej choroby,
• GDM – cukrzyca ciążowa, kiedy hiperglikemię rozpoznano po raz pierwszy w czasie trwania ciąży.

Wyobraź sobie, że po raz pierwszy o cukrzycy w ciąży mówiono już w XIX wieku! W 1824 Gottlieb Bennewitz opisał pacjentkę w piątej ciąży, u której wystąpił cukier moczu, pomimo iż wcześniej nie stwierdzono takiej sytuacji. Po ciąży wszystko ponownie wróciło do normy.

W Polsce pierwsza analiza stanu zdrowia dzieci, które zostały urodzone przez matki z cukrzycą, wykonano w 1972 roku. Od tego czasu dyskutuje się na temat sposobów diagnozowania cukrzycy, jakie powinny być kryteria rozpoznawania tego zaburzenia oraz jak leczyć osoby dotknięte hiperglikemią.

U cukrzyka wyróżnia się dwa typy cukrzycy:

• typ 1 – insulinozależna, kiedy pacjent narażony jest na wystąpienie kwasicy, jeżeli nie będzie leczony insuliną,
• typ 2 – insulinoniezależna, występująca najczęściej u osób otyłych, którą można próbować leczyć dietą i lekami doustnymi.

W trakcie trwania całej ciąży dochodzi do wielu zmian hormonalnych i metabolicznych w twoim organizmie – to jest jasne, ale w drugiej jej połowie zwiększa się zapotrzebowanie twojego organizmu na insulinę i pojawia się tak zwana insulinooporność.

Dlatego też, wszystkie ciężarne kobiety muszą być diagnozowane w kierunku zaburzeń związanych z cukrzycą od początku ciąży, aby móc w razie potrzeby zainterweniować wcześniej i nie doprowadzić do powikłań pod koniec ciąży. O normach cukru w ciąży przeczytasz w artykule: Normy cukru w ciąży – jaki poziom jest prawidłowy?

Poza podstawowymi badaniami krwi i moczu, wykonuje się między 24. a 28. tygodniem ciąży badanie tolerancji glukozy (OGTT – doustny test tolerancji glukozy). Te z was, które mają już to za sobą, mogą zgodnie przyznać, że nie należy on do najprzyjemniejszych testów i zajmuje dużo czasu. Radzę wziąć ze sobą jakąś książkę lub przygotować sobie swój ulubiony serial – będzie to dobry moment na nadrobienie zaległości.

Jak wygląda test na tolerancję glukozy (OGTT)?

Będąc na czczo należy udać się do laboratorium, gdzie na początku pobierana jest krew, aby oznaczyć poziom glukozy. Następnie osoba przeprowadzająca badania poda ci do wypicia „wspaniały” roztwór, składający się z wody i 75 g glukozy, który musisz wypić w czasie 5 minut – to jest ta nieprzyjemna część badania, ponieważ ten napój jest niesamowicie słodki i jego wypicie potrafi sprawić niemałe problemy.

Po godzinie od wypicia wody z cukrem pobiera się ponownie krew na oznaczenie glukozy. Sytuacja powtarza się jeszcze po 2 godzinach. Norma cukru w ciąży (wg PTD 2022) w ciąży wynosi:

• na czczo – poniżej 92 mg/dl,
• po 1 godzinie – poniżej 180 mg/dl,
• po 2 godzinach – poniżej 153 mg/dl.

Jeżeli jesteś osobą z grupy ryzyka wystąpienia zaburzeń lub wcześniejsze badanie laboratoryjne krwi i moczu wykazało jakieś nieprawidłowości, taki test będzie wykonany już w I trymestrze, czyli około 10 tygodnia ciąży.

Co zrobić, gdy pojawi się u ciebie wysoka glukoza w moczu?

Po pierwsze – nie panikuj! Jak już wyżej napisałam, okresowe pojawienie się cukru w moczu jest zupełnie normalne w ciąży i nie musi się wiązać z żadnymi zaburzeniami. Po uzyskaniu wyników skonsultuj się ze swoim lekarzem prowadzącym ciążę, który zaleci odpowiednią interwencję lub poszerzy diagnostykę.

Cukrzyca u ciężarnych dzieli się na dwie grupy:

• GDM1 – leczenie opiera się na odpowiedniej diecie i aktywności fizycznej,
• GDM2 – leczenie opiera się na odpowiedniej diecie i przyjmowaniu insuliny.

Oczywistym jest, że sposób leczenia zaburzeń związanych z cukrzycą zależy od ich typu i stopnia zaawansowania. Trochę inne podejście stosuje się do kobiety, która chorowała na cukrzycę przed ciążą a inne do tej, u której hiperglikemię rozpoznano w czasie ciąży, jednakże podstawą zawsze jest prawidłowa dieta. Dokładny opis, a nawet specjalne przepisy znajdziesz w artykule: Dieta cukrzycowa w ciąży – zasady, polecane produkty, przepisy.